Ajahn Brahmali gaf op 24 juni 2025 een dhammatalk op uitnodiging van H.E. Kanchana Patarachoke, de ambassadeur van Thailand in de Europese Unie. De monnik kwam speciaal voor één dag naar Brussel tijdens zijn Europese toer. Samen met Venerable Vimala van het Tilorien Klooster in de Belgische Ardennen was Ajahn Brahmali ook te gast bij de medewerkers van de Thaise Ambassade.
Mahathera Bhikkhu (Grote Oudere monnik in de Theravadatraditie) Ajahn Brahmali is afkomstig uit Noorwegen. Toen hij in de twintig was, startte hij de monastieke training in de Amaravati en Chithurst kloosters in Engeland. In 1996 werd hij ingewijd als Bhikkhu, met Ajahn Brahmavamso als voorganger, in het Bodhinyana klooster in Perth, Australië. Daar verblijft hij nog altijd. Hij excelleert in Pali, de taal van de Boeddha. En hij is expert in de vroeg-boeddhistische sutta’s. Ajahn Brahmali vertaalde heel wat teksten naar het Engels en publiceerde meerdere boeken.
De Thaise ambassadeur van de Europese Unie H.E. Kanchana Patarachoke nodigde Ajhan Brahmali uit om een dhammatalk te geven voor de medewerkers van de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) in Brussel. EDEO maakt deel uit van de Europese Unie en heeft als taak de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid te ondersteunen. De dienst werkt nauw samen met de Verenigde Naties en andere internationale en multilaterale organisaties.
Ook wij, bestuursleden van Inzichtmeditatie Antwerpen en Samita ASBL, werden uitgenodigd om te komen luisteren naar deze Dhammatalk. Met een groot gevoel van dankbaarheid namen Leen, Karina en ikzelf – na de nodige veiligheidscontroles, en begeleiding tot aan de pressroom – plaats tussen de hoge ambtenaren. Daar werd Ajahn Brahmali ingeleid door de functionarissen van de EDEO en de Thaise ambassade.
Ajahn Brahmali staat bekend om zijn inzichtelijke en heldere uitleg van de boeddhistische leringen. Heel toegankelijk voor een breed publiek. Dat mochten we ook ervaren tijdens zijn dhammatalk.
Vriendelijkheid en mededogen als reactie op wereldwijde turbulentie
Bij conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne bijvoorbeeld, is onderzoek gedaan naar hoe mensen verschillend kunnen reageren op crises. Sommigen voelen zich verslagen, terwijl anderen een hernieuwd gevoel van doelgerichtheid en gemeenschap vinden. Die observatie leidt tot het bredere concept dat iemands geluk en welzijn vaak meer bepaald worden door innerlijke kwaliteiten dan door externe omstandigheden.
Meditatie voor innerlijke vrede en veerkracht
Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog meldden sommige mensen dat ze zich gelukkiger voelden in oorlogstijd door de toegenomen gemeenschapszin en compassie. Dit is verbonden met het boeddhistische idee van vergankelijkheid, en benadrukt dat materiële zorgen vaak verschuiven naar spirituele waarden in moeilijke tijden.
Ajahn pleitte voor meditatie als middel om innerlijke vrede en veerkracht te cultiveren. Hij spoort mensen aan hun toevlucht te zoeken in zichzelf in plaats van in de buitenwereld. Door spirituele kwaliteiten zoals mededogen en welwillendheid te ontwikkelen, kan je positief reageren op crises en een gevoel van veiligheid en vrijheid behouden. Ongeacht de externe chaos.
De tijd als een cyclus
Vanuit boeddhistisch perspectief is de tijd niet lineair, zoals die in het Westen wordt benaderd. Tijd is eerder cyclisch van aard en historische conflicten steken telkens opnieuw de kop op, omdat materiële bezigheden vaak spirituele groei overschaduwen. Als individu kan je daarom bijdragen aan een betere wereld door je te richten op persoonlijke ontwikkeling en innerlijke kwaliteiten. In plaats van te zoeken naar externe utopieën.
Als we in staat zijn om alle mensen te zien als producten van hun conditionering krijgen we begrip voor andermans daden en kunnen we gemakkelijker vergeven. Door vriendelijkheid en mededogen te koesteren, kunnen we vrede binnenin onszelf cultiveren. Het is een toevluchtsoord waarin we ons telkens opnieuw kunnen terugtrekken, niet afhankelijk van de chaotische buitenwereld. Die diepgaande en transformerende meditatiebeoefening kan ons in staat stellen effectiever door de turbulente wereld te navigeren.
Na de dhammatalk begeleidde Ajahn een korte maar intense meditatie met focus op de ademhaling. Het werd érg stil in de zaal. Daarna was er ruimte voor vragen.
- Wat is het boeddhistisch perspectief op artificiële intelligentie (AI)?
“De moderne kennis van bewustzijn is zwak, ook onder filosofen, wat leidt tot ongegronde angsten over AI die bewustzijn zou kunnen ontwikkelen. Ik ben sceptisch over deze mogelijkheid, aangezien in een boeddhistische visie het bewustzijn ontstaat door een proces van wedergeboorte, en hieraan kan AI niet deelnemen.
Men stelt dat bewuste AI voor aanzienlijke ethische dilemma’s zou kunnen zorgen. Hoewel men de potentiële voordelen van AI op gebieden als geneeskunde erkent, benadrukt men ook de onzekerheid over de toekomstige impact ervan. Zeker is dat spirituele waarden cruciaal zijn voor het navigeren door deze uitdagingen in plaats van alleen te vertrouwen op technologische vooruitgang.”
- We zien dagelijks manifestaties van ego. Hoe benadert het boeddhisme het ego?
“Hoewel het ego problematisch kan zijn, is het ook een natuurlijk onderdeel van de menselijke ervaring. Het ego kan nuttig kan zijn om grenzen te stellen, maar het mag niet iemands daden domineren. Bijvoorbeeld in Myanmar, een bij uitstek boeddhistisch land, heeft een verkeerde identificatie met het boeddhisme – het ego – geleid tot schadelijke acties tegen de niet-boeddhistische Rohingya. Enkel het cultiveren van een “goed ego” door middel van spirituele waarden kan leiden tot positieve zelfidentificatie en mededogend gedrag. Laat ons streven naar een evenwichtige benadering van het ego, waarbij de aanwezigheid ervan wordt erkend en tegelijkertijd wordt gestreefd naar vriendelijkheid en mededogen.”
- Hoe kunnen we goed omgaan met een smartphone?
“Ik begrijp je bezorgdheid over smartphones. Ze kunnen zowel nuttig als storend zijn, vooral als het gaat om het behouden van focus en mindfulness. Ik heb zelf geen smartphone en ik geloof dat die beslissing mijn leven positief heeft beïnvloed.
Als het opgeven van een smartphone voor jou niet haalbaar is, stel ik voor om strikte grenzen te stellen aan het gebruik ervan. Je kunt bijvoorbeeld bepaalde uren aanwijzen waarop je hem mag gebruiken, bijvoorbeeld van 8 uur ’s ochtends tot 8 uur ’s avonds. Een andere optie is om je telefoon op te bergen op een plek waar je er niet makkelijk bij kunt, zoals een kluis met een timer of bij iemand die je vertrouwt.
Overweeg daarnaast om een eenvoudigere telefoon te gebruiken met minder afleiding, zoals een telefoon met een zwart-wit scherm. Er zijn online veel bronnen beschikbaar met tips om smartphones minder verslavend en afleidend te maken. Ik begrijp volledig de negatieve effecten die smartphones kunnen hebben op de geestelijke gezondheid en het algehele welzijn, en ik waardeer je praktische vraag om ermee om te gaan.”
- Denkt u dat het goed geweest is voor de wereld dat de Chinezen Tibet veroverd hebben, waardoor de Tibetanen moesten vluchten en de Dalai Lama in het Westen een mediapersoonlijkheid is geworden?
“Ik heb nagedacht over de vraag of het een goede zaak was toen China Tibet binnenviel. De invasie leidde tot een aanzienlijke Tibetaanse diaspora over de hele wereld, wat het landschap van het boeddhisme veranderde. Voor de invasie was het Theravadaboeddhisme vrij prominent, vooral beïnvloed door het Britse Rijk aan het eind van de 19e eeuw. Veel mensen, waaronder enkele Engelse vooraanstaanden, verkozen het boeddhisme boven het christendom, wat in die tijd een radicale beslissing was.
Als we kijken naar de invloed van de invasie, denk ik dat het niet eenvoudig is om deze als goed of slecht te bestempelen. Het hangt echt af van de bedoelingen achter de acties. Als de Chinezen negatieve bedoelingen hadden, dan waren hun acties schadelijk. Als de Tibetanen daarentegen positieve bedoelingen hadden met het verspreiden van hun cultuur en leer, dan kan dat aspect als gunstig worden gezien.”
- Is het mogelijk om een boeddhistisch leven te leiden in de westerse wereld?
“Ik geloof dat het absoluut mogelijk is om een boeddhistisch leven te leiden in de westerse wereld, zelfs in de oorspronkelijke betekenis van het boeddhisme. Ik woon momenteel in een boeddhistisch klooster in West-Australië, waar ik geniet van de rust van het leven in een kleine hut in het bos, omringd door kangoeroes en exotische vogels. Hoewel ik veel aspecten van een boeddhistische levensstijl kan omarmen, erken ik dat ik die niet op dezelfde manier kan leven als in de tijd van de Boeddha.
Het is belangrijk om op te merken dat boeddhisme niet alleen te maken heeft met meditatie, wat tegenwoordig een veel voorkomende misvatting is. In de kern benadrukt het boeddhisme moraliteit, vriendelijkheid, begrip en mededogen. Deze waarden vormen de basis van een zinvol leven. Als ik een wereldbeeld aanneem dat vriendelijkheid vooropstelt, verbetert dat mijn levenskwaliteit en beïnvloedt dat mijn gewoonten. Deze denkwijze leidt me op natuurlijke wijze naar meditatie als onderdeel van mijn spirituele reis.
Ik zie de mindfulnessbeweging ook als een beperkte interpretatie van het boeddhisme, omdat het vaak slechts één aspect van het achtvoudige boeddhistische pad eruit haalt. Hoewel mindfulness zijn wortels heeft in het boeddhisme, omvat het niet de hele beoefening. Over het geheel genomen denk ik dat het heel goed mogelijk is om als leek of monnik in de wereld van vandaag te leven en tegelijkertijd boeddhistische principes te belichamen.
Over het geheel genomen vind ik het geweldig dat we nu wereldwijd toegang hebben tot boeddhistische leringen. Die zijn prachtig en compatibel met het moderne leven, vooral in het Westen. Ze richten zich op de aard van de geest en bevorderen vriendelijkheid, waardoor ze zelfs vandaag de dag nog relevant zijn. De leer van de Boeddha, resoneert met hedendaagse waarden. Bijvoorbeeld het belang van de juiste spraak: lieg niet, roddel niet, gebruik geen grove taal en klets niet. Ik voel dat dit een geweldige tijd is om het boeddhisme te beoefenen en te delen, omdat het goed aansluit bij een moderne, seculiere samenleving.”
Na de reeks interessante vragen en inspirerende antwoorden sloot een ambtenaar van de EDEO de bijeenkomst af. Ze was dankbaar voor de lezing en vond het integreren van meditatie in een werkomgeving een kleine, maar fundamentele stap naar een meer vreedzame wereld.
In een mum van tijd is Ajahn Brahmali erin geslaagd om de diepgang en essentie van de boeddhistische leringen helder en toegankelijk uiteen te zetten voor een hoogopgeleid publiek. Een ervaring die me doet beseffen hoe gezegend we zijn om zulke wijsheid te kunnen ontvangen. Het inspireert me om niet alleen zelf te blijven oefenen, maar ook om deze tijdloze boodschappen te delen met anderen.
Siebe zegt
Er zijn zoveel “experts in vroeg-boeddhistische sutta’s”. Ze begrijpen ook de leringen niet allemaal hetzelfde hoor.
Ajahn Brahmali is vooral van de school dat parinibbana een ophouden van alles is. Volgens deze uitleg is elk wezen in werkelijkheid slechts een combinatie van materiele en mentale processen. Bjj de dood van een volledig verlichte stopt dit alles gewoon, als een vuur wat dooft. Niks resteert want er is niks anders. Dat ophouden van alles is in deze expertise van de Dhamma het volledig en definitieve einde van lijden dat de Boeddha zocht en realiseerde. Foetsie weg, uit.
Niet iedere expert van vroeg boeddhistische teksten haalt dit uit die teksten. Op het forum (discuss & discover) waar Brahmali wel eens post, wordt dit een visie genoemd van “mere cessation”. Je hebt aanhangers en tegenstanders.
Volgens sommigen toont het een totaal onbegrip van de Dhamma en wat de Boeddha realiseerde. Brahmali en anderen geloven dat de Boeddha het zo bedoelde en realiseerde.
Zo gaat het debat in boeddhisme nog wel even door.