Hebben we ons ooit verdiept in onze gehechtheid aan onze familiegeschiedenis, de vreugde, het trauma en het lijden, zelfs een gehechtheid aan de misschien sporadische momenten van geluk? En als we ons hebben verdiept, zijn we dan gaan begrijpen dat deze gehechtheden de inhoud vormen van al onze reacties op onze directe omgeving en het leven zelf, zelfs tijdens onze zoektocht naar heelheid en spiritualiteit?
En zo ja, weten we nu in welke mate we de patronen uit het verleden op ons huidige leven hebben geprojecteerd, en mogelijk nog steeds projecteren?
Tegenwoordig worden we gebombardeerd met, en voortdurend aangemoedigd om een mogelijk trauma te verwerken- dit met een hele reeks boeken, workshops, leringen en online cursussen over traumaherstel van ons vroegere leven en het blootleggen van het spreekwoordelijke gewonde innerlijke kind, begeleid door psychologen, spirituele leraren, alswel door mindfulness, (zg. getrainde) life coaches of zelfbenoemde experts. ‘Loslaten’ van trauma’s, ‘mindful herstel’ en ‘onthecht raken’ zijn de buzz woorden waarmee ons het werk wordt aangeboden dat dringend gedaan zou moeten worden.
En ja, hopelijk zijn we begonnen met het terugvinden van eventueel verborgen traumatische ervaringen, zijn we niet meer zo diep verstrikt in een verleden dat al lang voorbij is en zijn we begonnen stappen te zetten naar een beter en gezonder bestaan. Maar de vraag die telkens opnieuw gesteld zou kunnen worden is; hebben we nu werkelijk begrepen wat de implicaties daarvan waren in het verleden, of zou het kunnen betekenen dat we ongemerkt in een soortgelijk patroon terug kunnen vallen in het heden? Deze keer misschien vermomd als iemand die zich op het spirituele pad bevindt en een religieus of spiritueel leven wil nastreven?
Ik keek onlangs naar een podcast van een bekend persoon, een beroemdheid en iemand die de afgelopen jaren veel religieuze en politieke standpunten onderzocht, bekritiseerde of aanwakkerde. Een zelfverklaarde herstelde verslaafde die bekende en minder bekende beroemdheden interviewde, die in films en vele Engelse en Amerikaanse talkshows verscheen. Echter, in deze podcast verklaarde hij dat hij zich tot Jezus heeft gekeerd, dat hij eindelijk gered was, en nu de wereld wilde redden door Gods heilige boodschap te verspreiden.
Op de een of andere manier kon ik het niet helpen me verdrietig te voelen. Ik bewonderde zijn rake politieke uitspraken in het verleden en bewonderde ooit zijn snelwerkende brein, dus wat was er gebeurd? Heeft hij werkelijk het eeuwigdurende licht gezien, of is hij na al die jaren opnieuw teruggekeerd naar de kern van zijn verslaving? Was het gat in zijn ziel nog steeds niet opgevuld, ongeacht hoe de of liever gezegd zijn geest alle trucjes uit het boek had geprobeerd om de gapende wond in zijn hart te helen? De wond waarover hij in het verleden zo dikwijls gesproken had. Het bracht me terug naar de vele momenten waarop ik zelf mijn zoektocht naar heling met een verlangen naar zelfrealisatie verwarde.
Wat gebeurt er eigenlijk als onze gehechtheid aan lijden en pijn zo groot is, maar tegelijkertijd zo ver verborgen, dat we blijven zoeken naar de magische oplossing: naar dat, of diegene welke voor altijd en eeuwig ons lijdende hart en onze lijdende geest tot rust zal brengen? Wat gebeurt er als we een leraar of leer gaan volgen waar we onbewust ons gewonde hart aan toe vertrouwen? Voor de ene persoon is dat een goeroe met bijbehorende yoga of meditatiebeoefening, voor de ander een geloofsovertuiging zoals de overgave aan Jezus of een God, en voor weer een ander betekent het toevlucht nemen in een leer zoals het boeddhisme. Maar waar we ons ook tot aangetrokken voelen, of door welke leer we ook geïnspireerd raken, er blijft altijd de realiteit dat de geestelijke zoektocht van de ziel parallel moet lopen met het uitlichten van onze onbewuste denkwereld- het extra aandacht geven aan mogelijke ervaringen die ons denken en gevoelens beïnvloedde. De enige manier om inzicht te verkrijgen in welke mate we lijden en gehecht zijn aan dit lijden, en in hoeverre twijfel aan ons vermogen om van het lijden – de trauma’s die we ervaarden – los te kunnen komen.
“De Boeddha bijvoorbeeld leerde dat de enige manier om het lijden echt te beëindigen is door contemplatie van je eigen lichaam en geest – ‘precies zo veel’. Verlaat het verleden; verlaat de toekomst – oefen in weten en loslaten. Houd het weten in stand. Als je het weten eenmaal hebt gevestigd, laat het dan los – maar probeer het niet los te laten zonder het weten. Het is de aanwezigheid van dit weten dat je in staat stelt los te laten. Laat alles wat je in het verleden hebt gedaan los: zowel het goede als het slechte”. Echter enkel door te weten…
Dit weten zouden we kunnen vertalen als herkennen, erkennen en volledig kennen.
Want hoe moeilijk is het om ons werkelijk over te geven aan het herkennen van ons lijden en het uiteindelijk dan los te laten, ofwel niet langer ermee verbonden of eraan gehecht te zijn? Op welke manieren hebben we het geprobeerd, hoeveel relaties hebben we gehad, hoeveel uitlaatkleppen voor onze stress, hoeveel hobby’s, interesses, hoeveel spirituele leraren of leringen hebben we gevolgd, met hoeveel politieke leiders en opvattingen hebben we ons geïdentificeerd? En hoe nu denken we dan eindelijk de ultieme waarheid te hebben gevonden, of zijn we nog steeds aan het zoeken in al de verkeerde plaatsen?
In de boeddhistische leringen betekent ‘niet-gehechtheid’, in plaats van ‘loslaten’, het verminderen en verlichten van lijden, maar om deze staat van ‘niet-gehechtheid’ te verwezenlijken moeten we eerst weten wat onze gehechtheden feitelijk belichamen.
Onze zelfgecreëerde wereld, de wereld van fantasieën en illusies, heeft in zoveel gevallen de (zogenaamde) realiteit van onze eerdere levenservaringen vervangen, vaak de enige manier om ons gezond en in leven te houden. We hebben misschien het perfecte leven gecreëerd, soms door de wereld op afstand te houden, of net genoeg binnen te laten om de controle over onszelf en anderen te behouden. Dus hoe hebben diezelfde gehechtheden ons in leven gehouden?
Moeten we ons op een gegeven moment misschien ook gaan afvragen waarom we aan obsessies of een ziekte lijden, waarom een groot deel van de samenleving aan depressies lijdt, of waardoor we misschien later in het leven aan de ziekte van Parkinson, dementie of de ziekte van Alzheimer beginnen te lijden? Of waarom we voortdurend op zoek zijn naar geluk, maar het meestal niet lijken te vinden, en waarom we, zo lijkt het, onze eigen staart achterna rennen? We hoeven ons alleen maar bewust te worden van hoe hoog het percentage mensen is dat aan een psychische aandoening lijdt, vooral in onze westerse wereld. Bewust te worden van hoe hoog de productie en verkoop van antidepressiva en voorgeschreven medicijnen, of van alcoholische dranken is. Er wordt gezegd dat er jaarlijks wereldwijd 3,3 miljoen mensen sterven aan alcohol gerelateerde aandoeningen. We leiden een leven waarin we middelen gebruiken in een poging onze pijn en lijden te verdrinken, waardoor we onze mentale onevenwichtigheid verbergen voor de ‘kunstmatige en perfecte’ wereld waar we naar streven! Of we leven in de wereld van constant entertainment en zijn ons er niet van bewust dat deze gecreëerd is als afleiding van wat er werkelijk plaats vindt in onze wereld. En mogelijk hebben we onze afleidingen en verslavingen ingeruild voor een religieuze of zogenaamde spirituele verslaving! Zijn we nu gehecht aan de kring waartoe we behoren, of aan het gevoel van rust die de leer of de vele cursussen of retraites ons geven…maar waar we daarbuiten nog dikwijls een leven in verwarring of eenzaamheid leven.
Begrijpen we werkelijk de diepte van de gehechtheid aan ons oorspronkelijke verhaal en de trauma die we ervaarden en daarmee de implicaties daarvan voor ons huidige leven? Enkel door de implicaties van trauma te leren ‘herkennen en erkennen’ kan er een integratie plaatsvinden van lichaam en geest. Leren we de fysieke en daardoor medische implicaties herkennen leren we te zien hoe deze ons niet enkel sociaal, maar ook ons economisch heeft benadeeld.
Het is deze integratie en het omarmen van trauma, in plaats van het los te moeten laten, die ervoor zorgt dat niet-gehechtheid aan vroegere ervaringen ruimte ofwel verlichting creëert. De ervaringen blijven dezelfde, het niet langer negatief ermee verbonden te zijn geeft ons levensverhaal een diepere en daardoor een bevrijdende betekenis.
Verlichting, het licht dat schijnt op al de duistere plekken in onze geest en het onbewuste denken.
Haar werk is gebaseerd op de filosofie van oosterse medicijnen (sinds 1984) en het boeddhisme, en een psycho-spirituele synthese waarin de Familie van Origine en het boeddhistische concept Nama Rupa (Body-Mind Interaction) centraal staan. Nirvair Kaur is de designer van ’The Reclaiming your Life Process’ en ‘The Insight Process’ en is sinds een aantal jaren terug in Nederland waar zij zich wijdt aan schrijven, Pali studie en community service.
Het ‘Bewustwording en Inzicht Process zal in september 2024 in Leiden van start gaan. Voor informatie contact: nk.riverstream@gmail.com
Jaap zegt
Wat mij betreft een sluitend verhaal en prachtig verwoord.
Niet loslaten oftewel voor weglopen maar aanpakken en onder ogen zien.
Dat werkt, weet ik uit ervaring.
Groet, Jaap
Geek Zwetsloot zegt
Een verademing :)