• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Reflectie: Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden

Reflectie: Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden

22 oktober 2020 door Ramo de Boer

Reflectie volgt op gewaarzijn
Reflecteren volgt op de fase van gewaarzijn > gewaar ben je, reflecteren doe je. We zien dat gewaarzijn, hoewel van nature aanwezig, training nodig heeft om een instrument voor bewustzijnsontwikkeling te worden. Meditatie en mindfulness, de laatste vaak als onderdeel van meditatie beoefening, zijn traditionele vormen daarvoor. Gewaarzijn – bewuste aandacht – is een noodzakelijke voorwaarde voor bewustzijnsontwikkeling. We kijken nu dieper naar de betekenis, functie en toepassing van de activiteit van reflecteren.

Betekenis volgt uit reflectie

Reflecteren heeft naast de letterlijke spiegelende betekenis ook een geestelijke/spirituele betekenis, namelijk die van: beschouwen, bespiegelen, bezinnen, filosoferen en overdenken. Veel van onze betekenisgeving is automatisch – een actueel fenomeen wordt niet of nauwelijks bewust waargenomen (fenomenologisch) maar verschijnt onmiddellijk als betekenis of concept – een gevoel, gedachte, beeld, mening, oordeel – in onze bewustzijnstroom. Middels het trainen van gewaarzijn verhogen we de kwaliteit van onze waarneming, en verminderen we onze reactiviteit – reacties die voortkomen uit deze automatische betekenisgeving vanuit oude emotionele kwetsuren en behoeften.

Functie van reflectie

Door de hogere kwaliteit van gewaarzijn komt de inhoud ervan beschikbaar voor bewuste reflectie. De functie van reflectie is dan ook het gericht betekenis geven aan bewust waargenomen informatie, zowel actueel als achteraf. Actief en gericht reflecteren is hoe we bewust het vermogen van onze geest gebruiken om betekenis en zin te geven aan ons leven. Het is een doorlopende oefening want reflecteren is net als mindfulness en meditatie een activiteit die regelmatig geoefend dient te worden. Reflecteren is een werkwoord: het gaat niet over een spontaan intuïtief inzicht wat tot onmiddellijke, volledige en stabiele realisatie kan leiden, maar om een te oefenen vaardigheid.

Toepassingen van reflectie

Er zijn vele vormen van reflectie. Een hele praktische vorm van reflectie komt uit het Boeddhisme en heeft de naam ‘De Acht Wereldse zorgen.’ Het is een vorm waarin er een stelling gebruikt wordt om je gewaarzijn van, en reflectie over je gedrag te leiden. De Acht wereldse zorgen betreft in essentie onderzoek naar de dynamiek van gehechtheid en afkeer, of hoop en angst, de twee polen die in het Boeddhisme gezien worden als de werkelijke oorzaak van onze ontevredenheid.

Acht wereldse zorgen om je van te bevrijden.
Onze ontevredenheid komt in deze benadering in belangrijke mate voort uit ons (te) sterke geloof in de wenselijkheid en resp. onwenselijkheid van deze toestanden. Ze bestaan uit 4 paren:
1. voorspoed & tegenspoed – gehechtheid: aan materiële en financiële bezittingen & afkeer: kwaadheid en verdriet  bij het niet verwerven of verlies ervan;
2. genot & lijden – gehechtheid: aan het hebben en houden van plezierige en sensaties en ervaringen & afkeer:  het willen vermijden of zo snel mogelijk  beëindigen  van onplezierige sensaties en ervaringen;
3. eer & schande – gehechtheid: aan een goede reputatie of imago & afkeer: van een slechte reputatie of imago;
4. lof & kritiek – gehechtheid: aan complimenten en waardering & afkeer: van kritiek en afkeuring.

Reflectie in drie delen
Zo op het eerste gezicht zijn ze heel herkenbaar en nastrevenswaardig, niet? Doel van de wereldse zorgen en de gerichte reflectie er over is om inzicht te krijgen in de contraproductieve resultaten van het geloof erin, en het gedrag dat er uit voortkomt.
Reflectie 1. richt zich op het onderzoek hoe het komt dat we hier in geloven. Of scherper geformuleerd: wat is de functie voor mij dat ik hier in geloof? Wat moet het mij eigenlijk brengen?
Reflectie 2. richt zich op het gedrag dat voorvloeit uit mijn geloof in het eerste – de wenselijkheid danwel onwenselijkheid van dat wat er hier-en-nu is. Ik kan me dat gedrag gewaarzijn, en middels reflectie onderzoeken welke aanleiding(en) in de situatie mijn geloof activeert en het daaropvolgende gedrag teweegbrengt.
Reflectie 3. richt zich op het reactieve gedrag en haar resultaten in de situatie en in mijzelf. wat doe ik nu eigenlijk precies als dat geactiveerd wordt en wat brengt me dat in relatie met anderen? En in mijzelf?

Overstijgen van de vicieuze cirkel
Al gauw zul je merken dat als je deze neigingen niet onderbreekt of anderszins overstijgt ze deel blijven van een vicieuze cirkel waarin ze elkaar onderhouden en bevestigen. Reflectie brengt ons overzicht en inzicht in de dynamiek van de Acht wereldse zorgen. Ten eerste zien we dat de paren redelijk autonoom wisselen van aanwezigheid (voorspoed en tegenspoed wisselen elkaar af) en tegelijkertijd zien we dat het vasthouden aan deze twee polen altijd ontevredenheid en lijden veroorzaakt. Er is dan immers altijd een situatie die we niet willen – ofwel de voorspoed eindigt of we het nu willen of niet, ofwel de tegenspoed gaat niet weg of het we het nu willen of niet.

Met compassie
Belangrijk is om onszelf altijd met compassie te onderzoeken en te aanschouwen. Het (negatieve) geloof dat we opdeden over onszelf en het gedrag wat we vertonen zijn aangeleerd. Trainen in reflectie dient niet om nog meer munitie te hebben om onszelf te veroordelen en kritiseren. Reflectie dient juist om te zien dat onze oude gewoonten van denken en doen deels contraproductief zijn en ons een hoop last bezorgen. Het is tijd ons er gericht en elegant van te bevrijden.

NB. Deze Reflectie maakt deel uit van Training Mindfulenss 1: De Kracht van Aandacht

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Geluk, Ramo de Boer Tags: acht wereldse zorgen, eer en schande, gehechtheid, genot, lijden, Ramo, reflectie

Lees ook:

  1. Het lijden van Myanmar
  2. De grote schoonmaak van Buddhagosha
  3. Spijtlijden en twee pijlen van de Boeddha
  4. Boeddha in de bajes – Bevrijd in de gevangenis

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ramo de Boer

Senior Gestalttherapeut, coach, trainer en schrijver. Beoefende en studeerde in verschillende spirituele tradities, en heeft een voorliefde voor Dzogchen en Lojong (Tibetaans-Boeddhisme). Kijk voor meer info, blogs en artikelen op MindConsult en op ISSUU 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
20 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
    • China intensiveert propaganda voor staats-internaten in Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens