Het jaar 2023 – dag 292 – leedzwijgen

Vorige week keek ik naar een documentaire over de deportatie van 52.000 inwoners van Rotterdam en Schiedam door de Duitse bezetter van ons land, op 10 en 11 november 1944. Alle mannen tussen 17 en 45 jaar, onder wie mijn vader (toen 34), werden met onder andere veewagens afgevoerd naar op dat moment onbekende bestemmingen in het door Duitsland bezette Europa waar ze dwangarbeid moesten verrichten. Ze werden door geallieerde vliegtuigen beschoten en  gebombardeerd op die bestemmingen, op weg er naartoe. Vermoord.

Mijn ouders woonden toen in Het Oude Noorden van Rotterdam. Op 9 november 1944 arriveerden zo’n 8000 Duitse militairen in Rotterdam die de dag erna en ook op elf november alle wijken afzetten- met mitrailleurs op straathoeken, en huis voor huis doorzochten op de aanwezigheid van mannen. Ook de woning van mijn ouders werd doorzocht en mijn vader meegenomen en afgevoerd. Onschuldige burgers, onder wie ook vrouwen, werden doodgeschoten tijdens die razzia.

Mijn vader heeft met ons, zijn kinderen, nooit gesproken over die periode in zijn leven. Het is dat mijn moeder ons vertelde over het doorzoeken van onze woning, dat er een Duitse soldaat van de trap viel en andere soldaten naar boven kwamen rennen om hem bij te staan, dachten dat hij van de trap was gegooid. Anders hadden wij van het afvoeren van mijn vader niet geweten. Zwijgen, hoe verwerk je dan je leed?

Aan het begin van de oorlog kwamen familieleden van mijn moeder tijdens het bombardement op Rotterdam door Duitse bommen om het leven. En later nog enkelen tijdens andere bombardementen. Daar werd in ons gezin wel over gesproken, het grote gemis, onschuldige burgers die doodgemaakt werden. Afgebroken levens, (g)een toekomst. Verdriet. En de pogingen van mijn moeder tijdens de hongerwinter om haar gezin en ouders in leven te houden. Wij, haar kinderen, werden erfgenamen van dat verdriet.

Na de afschuwelijke moordpartij door Hamas op 7 oktober is Gaza voortdurend door Israël beschoten en gebombardeerd. Volgens de Palestijnen zijn er al meer dan tienduizend Gazanen om het leven gekomen. In Israël stierven bij de aanslag door Hamas duizenden mensen of raakten gewond. Hamas gijzelt nu ongeveer 240 Israëliërs.

Ik wil absoluut niet het leed in Israël en Gaza vergelijken met het noodlot dat mijn ouders trof, -of die andere 52.000 Rotterdammers en inwoners van Schiedam die werden afgevoerd, maar vraag me af hoe je dat psychisch kunt verwerken, alle dagen gebombardeerd worden, hele gezinnen, families dood, die slachtpartij in de kibboets. Verlies van levens, moorden, oorlog. Hoeveel leed kan een mens verwerken? Hoeveel haat? Wie helpt.

Moge iedereen gelukkig, gezond en vrij zijn. Niemand uitgezonderd.

Vrede en alle goeds.

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.