Boeddhistische bureaucraten die loyaal zijn aan hun regeringen woonden een ‘internationaal boeddhistisch forum’ bij in Ulan-Ude, Boerjatië. Poetin zelf stuurde een boodschap.
Russische en Chinese door de staat gecontroleerde boeddhistische organisaties hebben beide een geloofwaardigheidsprobleem. Zoals ‘Bitter Winter’ vorig jaar meldde, werd de toenmalige Opperlama van de Kalmykse boeddhisten, Telo Tulku Rinpoche (Erdne Ombadykow), in oktober 2022 de eerste Russische hooggeplaatste religieuze leider die de aanvalsoorlog tegen Oekraïne veroordeelde. Hij zei zelfs dat naar zijn mening ‘de Oekraïense kant gelijk heeft.’ Uiteraard moest hij vluchten naar Mongolië, waar hij tienduizenden Russische boeddhisten opving die daarheen vluchtten om de dienstplicht te ontlopen. In januari 2023 werd Telo Tulku Rinpoche in Rusland tot ‘buitenlandse agent’ verklaard en moest hij ontslag nemen.
Telo Tulku Rinpoche was sinds 1992 de leider van de Kalmykse boeddhisten en was misschien wel de meest vereerde figuur in het Russische boeddhisme. Zijn kritiek op het regime van Poetin en zijn ballingschap hebben boeddhisten in Rusland diep verontrust.
Tegelijkertijd is in China de door de overheid gecontroleerde Boeddhistische Associatie van China nooit echt hersteld van het schandaal in 2018, toen haar voorzitter Xuecheng, de abt van het Longquan-klooster in Peking, moest aftreden na beschuldigingen dat hij zes nonnen seksueel had misbruikt. Gyaincain Norbu, de valse Panchen Lama die door de Chinezen werd geïnstalleerd nadat ze de echte hadden ontvoerd en die algemeen wordt beschouwd als een marionet van de CCP, is nog steeds vicevoorzitter van de vereniging.
Aan de andere kant zijn zowel de Chinese als de Russische officiële boeddhistische organisaties actief in internationale boeddhistische organisaties en, zoals een gezaghebbend rapport voor China betoogde, sturen ze vertegenwoordigers in monnikskledij om de wereld rond te reizen, hun regering te verdedigen en ‘de [Chinese Communistische] Partij in staat te stellen politici en elites in democratische landen moeiteloos te associëren met figuren wier publieke standpunten ze normaal gesproken politiek giftig zouden vinden’.
Het is geen verrassing dat Chinese en Russische officiële boeddhistische instanties samenwerken in deze inspanning. Van 15 tot 20 augustus 2023 leidde Hu Xuefeng, vicevoorzitter van de Boeddhistische Associatie van China, een zes leden tellende Chinese boeddhistische delegatie naar Ulan-Ude, in de Republiek Boerjatië, die deel uitmaakt van de Russische Federatie, om een internationaal boeddhistisch forum bij te wonen.
Vladimir Poetin zelf stuurde een boodschap die op het forum werd voorgelezen. De president van de Republiek Boerjatië ontving de deelnemers en ook de president van Kalmukkië stuurde een boodschap. Vice-president Hu en Russische boeddhistische leiders prezen hun ‘gemoderniseerde’ versie van het boeddhisme en uitten hun loyaliteit aan hun respectievelijke regeringen. Russische deelnemers zegenden de ‘patriottische’ inspanning in Oekraïne, waar veel Russische boeddhisten vechten en sterven, als een strijd tegen westerse agressie en nazisme, en de Chinese delegatie legde uit dat religieuze vrijheid bloeit in China.
Geen van beide delegaties ontving de beweringen van de ander met lacherigheid, wat al een prestatie mag worden genoemd. De infiltratie van het Chinese en Russische staatsboeddhisme in internationale boeddhistische organisaties is echter geen lachertje. Het moet worden voorkomen en tegengegaan.
