Onlangs las ik van de voorzitter en vicevoorzitter van de commissie Mensenrechten, Tineke Cleiren en Barbara Oomen een warm pleidooi voor naleving van de mensenrechten en het universele karakter ervan. Ze roepen de regering op om de naleving van de mensenrechten en de bevordering van de internationale rechtsorde tot speerpunt van beleid te maken. Het roept veel sympathie op maar mij bekroop ook het gevoel van naïviteit en utopisch wensdromen. De wereld bestaat immers niet alleen uit vrouwen die anders, minder scorend denken dan mannen. En mannen maken nu eenmaal 50% van de mensheid uit en hebben voor zeker 95% de macht. En macht draagt de potentie van geweld in zich.
Ten tweede, en het hangt onverbrekelijk samen met het eerste, hanteert het ‘vrije’ Westen een systeem dat sterk individualisme bevordert, zo niet egoïsme. De bewoners van dat ‘vrije’ Westen dragen als eersten het gedachtengoed uit van mensenrechten en democratische rechtsorde, maar het wordt niet waarachtig nagestreefd.
Kijken we naar de huidige wereldleiders en zij die ertoe doen, dan kijken we steeds tegen de rand aan van dreigend geweldsgebruik. Het zijn allemaal mannen en de vooruitzichten op een andere koers zijn erg pover. Ook de afwijkende mening in de verder door mannen beheerste bankenwereld is van een vrouw, Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro die 31 juli in het programma Zomergasten was te bewonderen. Zij liep te hoop tegen het gederailleerde kapitalisme waaraan haar bank zich in het verleden bij uitstek schuldig maakte en vervolgens noodgedwongen door de Staat, door ons dus, moest worden gered.
Financieel geograaf Ewald Engelen betoogt dat de neoliberale marktwerking wereldwijd werd aangehangen, maar wel de ontbinding van onze samenleving in gang heeft gezet. De vrije markt werd gezien als het toppunt van vrijheid en gaat vooraf aan het bankendebacle in 2008.
De publieksfilosofe Marli Huijer betoogt dat de Staat voor haar burgers geen bindweefsel meer is, een staat die het gevoel geeft dat er wordt gewaakt en zorg draagt: “Vadertje Staat is ten grave gedragen”. De ‘filosofie’ is dat ieder verantwoordelijk is voor eigen welzijn ongeacht waar de wieg staat. Als ik Rutger Bregman goed lees in De meeste mensen deugen, zal ware binding ontstaan als de noodzaak echt wordt gevoeld, bijvoorbeeld bij rampen of oorlog, als we als het ware in elkaars armen worden gedreven. De klimaatramp komt eraan, maar wordt nog niet zo gevoeld. Shell wil zelfs investeren in nieuwe fossiele brandstoffen dat volgens experts funest is voor het klimaat.
De rechtshandhaving die nodig is om de mensenrechten tot gelding te brengen is in ons land niet meer georganiseerd. Aangiftes worden geweigerd (welke?), die wel worden opgenomen vormen op de plank een steeds grotere stapel. Bij het OM is een fors mensentekort en de leiding is veel te correct om het voortouw te nemen om duidelijk te maken wat nodig is voor behoorlijke uitvoering van de rechtshandhaving. Ze praten tegen politici die alleen zijn geïnteresseerd in wat mogelijk is op korte termijn waarmee bij het publiek kan worden gescoord. Ook rechters zijn verworden tot productiemachines die het niet meer gebolwerkt krijgen. Te veel burgers verzuipen of er wordt niet naar omgezien: voilà de stand van de rechtsstaat.
Het gaat er niet om dat boeren ongelijk hebben maar de middelen waarvan zij zich bedienen (zij zeggen: moeten bedienen) zijn vaak grensoverschrijdend of ronduit strafbaar.
De reactie van clubs en de KNVB op het toenemend voetbalvandalisme is als de hond van Pavlov: zwaarder straffen, een tik op de snuit.
Ik kan mij niet herinneren dat die reactie ooit zoden aan de dijk heeft gezet. Soms wordt er een waterbedeffect bereikt en openbaart zich dat geweld ergens anders. Roozemond, nog even werkzaam bij voetbalclub Heerenveen, benadrukt om met die hooligans in gesprek te blijven. Hij nodigt ze uit voor ’n kop koffie. Het gaat altijd om elkaar opfokkend groepsgedrag. Elias Canetti schreef hier al over in 1960, Massa en Macht. Roozemond wil in contact blijven met die rellende jongens die steeds jonger worden en dat vergt veel tijd en aandacht. Laten we die benadering nou eens serieus uitproberen. Geef die gasten het gevoel dat ze worden gezien want daar gaat het ieder mens om, doe ik ertoe.
En breder bezien, waar nooit tegen wordt opgetreden is het immorele gedrag van multinationals/ grootverdieners en andere machtigen die mensenrechten aan hun laars lappen. Er wordt toegestaan dat stelselmatig is gemarteld (Myanmar, Syrië, Guantánamo Bay, CIA-cellen overal in de wereld enz.). De eersten zijn slechts op zoek naar winst. Met het WK voetbal voor de deur hebben zij meegewerkt aan de infrastructuur die voor dat WK nodig is, wetende dat werknemers met bosjes dood gingen omdat er moe(s)t worden gewerkt onder erbarmelijke omstandigheden. Grootverdieners zijn altijd op zoek naar de goedkoopste arbeidskrachten. Dat zijn vaak kinderen.
Machtigen als Biden en Macron rehabiliteren de Saoedische prins Bin Salman, serieus verdacht van opdracht geven tot de moord op journalist Jamal Khashoggi omdat we zijn olie nodig hebben. Economie steekt nog steeds ver uit boven de universele rechten van mensen.
Jurriën Hamer, winnaar van de laatste Socratesbeker voor zijn boek waarin hij de vrijheid van onze wil fundamenteel ter discussie stelt, vraagt zich af hoeveel moreel verval ons land kan hebben.
We zouden Cleiren en Oomen moeten meenemen naar onze onmenselijke opvang van vluchtelingen en andere asielzoekers en dan de meetlat er langs leggen hoe wij zelf omgaan met mensenrechten.
COA-medewerkers verliezen hun menselijkheid lezen we in de NRC van 30 juli: “Alleenstaande mannen zijn het slechtst af. Die sturen we naar de rotste plekken. Ze kunnen het wel aan, is de gedachte. Maar zij worden nu zó vergeten. Sommigen zijn zo alleen, ze zitten er zo stilletjes bij.”
Gemeenten weigeren medewerking aan opvang in het idee dat de burgers het niet pikken. Ze kennen de kreet als bestuurders, met name de vrouwelijke: “Daar moet een piemel in”. Dit wordt ferm gesteund door politieke partijen die hun electoraal succes danken aan uitsluiting van hele niet-witte bevolkingsgroepen.
Neem de voorman van FvD die zich met de PVV afzet tegen alles wat gekleurd is. Hij, die voorman, beschikt over een heel klein wit piemeltje met zo’n rose tuutje waarmee hij het zwaar aflegt tegen die van zwarte mensen. (Ik ook trouwens). Dat moet de grote frustratie zijn waarop het beleid van zijn partij wordt afgestemd. Hij vreest de ondergang van zijn witte ras. Dat zal ook verdwijnen want de kleur wit is in de evolutie een zwakke factor. Als wit het met een ander kleurtje doet, komt er zelden iets wits uit. De aarde heeft geen moraal en schakelt automatisch uit wat zwak of niet goed is.
We hebben in ons land gemeend de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel te moeten dragen, maar is volledig ontaard. Er wordt onder het mom van deze vrijheid ontzettend veel bagger uitgestort over mensen met een andere mening, vaak tot aan doodsbedreigingen toe. En als je een vrouw met een eigen mening bent, dan moet die zich de meest bizarre vormen van vrouwenhaat laten welgevallen inclusief de meest gore verkrachtingsfantasieën.
En dan is de cirkel rond. We beschikken over een verwaarloosd apparaat dat hiertegen zou moeten optreden, nog afgezien dat dit apparaat zelf vaak is besmet met discriminatoire opvattingen en vrouwenhaat (zie docu De blauwe familie, over structureel racisme binnen de politie).
Het pleidooi om ook internationaal ons sterk te maken voor mensenrechten doet elitair aan. Ik was allang blij dat we ons vermanende domineesvingertje hebben ingetrokken omdat wij onze handel altijd voorrang gaven boven het uitdragen van mensenrechten. Het zogenaamde vrije westen heeft in haar winststreven en overconsumptie steeds meer de aarde, onze woonplek evenals die van andere dieren en natuur geruïneerd. Ik wil de bijdrage van de Chinezen niet onvermeld laten.
Nu het (sterk verontreinigde) water voorbij de lippen stijgt en al in onze mond loopt, zijn partijen bereid verder te denken dan de leus haalbaar en betaalbaar. Voorheen stonden zij zeer lankmoedig tegenover de voortgaande verzieking van onze planeet.
Kortom, er is heel veel op te ruimen voordat van de naleving van mensenrechten een speerpunt kan worden gemaakt. Het mensenrecht op gezond wonen op deze planeet raakt in het gedrang inclusief alle aanpassingen die nodig zijn om bewoonbaarheid te behouden. Daarvoor kan uitgangspunt zijn de meer boeddhistische gedachte door ons te richten op wat we nodig hebben in plaats van wat we willen hebben. Er valt uit oogpunt van overleving niet te ontkomen dat we luisteren naar de Franse econoom Piketty die betoogt dat de gigantische verschillen in inkomen en vermogen beter moet worden herverdeeld en, ik vul aan, om het gevoel bij te brengen dat het ieders wens is dat het ook de ander goed gaat waar ook ter wereld.
Daarvoor zou zinnig zijn dat minder individualistisch wordt gedacht, minder Descartes “Ik denk, dus ik ben”, en meer luisteren naar andere culturen zoals het Afrikaanse ubuntu: “Ik ben omdat wij zijn”.
J. Benjamin zegt
Zeer geachte heer van der Kruijs, zeer geacht Boeddistisch Dagblad,
Uw Dagblad was mij onbekend; wat ben ik verrast met zowel dit artikel als de mogelijkheid meer van
u te mogen leren kennen.
Jozefina Benjamin
Tantra Hardrock zegt
Rechten komen niet uit de lucht vallen. Als voorbeeld. Stel dat je uit gaat van het recht op abortus. Dan krijgt dat recht pas gestalte, wanneer er een enorme machtsbasis aan vooraf gaat. Een machtsbasis in de vorm van feministische groepen, acceptatie in de maatschappij, organisatie, actie etc. Je hebt niet zomaar recht
Zogenaamd hebben we in Nederland een recht op wonen, toch zitten we in een woningcrisis. Toen in de 19de eeuw, de arbeidsbeweging sociaaldemocratische programma’s wisten te realiseren, kwam dit door hun macht. Macht in de vorm van enorm sterke organisatie, agitatie, netwerken etc, etc.
Ik kan wel zeggen ‘ik zeg wat ik wil, ik heb de vrijheid van meningsuiting’. Alsof het zo simpel is. Ik heb echt niet het gevoel dat ik zomaar overal mijn mening over covid kan vertellen. Het heeft namelijk gevolgen. Tegenwoordig worden mensen ontslagen, omdat ze andere meningen hebben over de woke/transgender politiek. Ook hier zien we, als je geen macht hebt, heb je niet zoveel aan je recht op vrije meningsuiting.
Recht, blijft uiteindelijk een abstractie. Een politicus/machthebber zegt dat jij ‘rechten’ hebt. Maar, houden ze ook rekening met deze ‘rechten’ of is het een wassen neus? Wat heb je aan rechten, die er alleen in theorie zijn?
Ik heb het recht om mijn mening over mijn baas te twitteren. Maar, ik weet wel dat ik dan ontslagen word en in de problemen kom. Dat ‘recht’ heeft dus niet altijd betekenis. Je hebt een recht op een dak boven je hoofd, toch weet je dat als je ontslagen wordt, dat de kans er dan is dat je op straat komt te staan en dat politici en ambtenaren dan hun schouders ophalen.
Vele van jullie willen niet zo cynisch naar de wereld kijken. Maar als je goed kijkt, zie je dat ik punten heb
Moeten we dan meteen de rechtstaat afschaffen (of wat daarvan over is)? Dat zeg ik niet