Wij verlangen naar een politiek met hart. Misschien begint die niet in Den Haag, maar in hoe wij zelf leren luisteren. In hoe we ruimte geven aan stilte. In hoe we durven hopen dat het anders kan – en daar ook voor durven kiezen. Niet alleen op het Binnenhof, maar ook in onze eigen ‘talkshows’ met vrienden en buren, waar we soms net zo snel oordelen of overtuigen. Juist daar begint het oefenen: in het samen mens zijn, voorbij het debat.
anatta
Dhammazaadjes – Sankhara’s (P.)
Er bestaat geen equivalent woord in de westerse talen voor het Pali-begrip ‘sankhara’s’. Daarom lijkt het me beter om—nadat het begrip voor de westerse beoefenaar volkomen duidelijk is—de term onvertaald te laten.
Wedergeboorte, afgeknot boeddhisme en afschrikking
Toen ik ging nadenken over het verzoek van de redactie om enige achtergrond te geven bij het elders in dit nummer staande artikel van Bhikkhu Bodhi over wedergeboorte, kwamen er drie punten omhoog die belangrijk leken om ter sprake te brengen: ten eerste de moeilijkheid om met zekerheid iets te zeggen over het hiernamaals; ten tweede de te nauwe opvatting die sommige westerse boeddhisten hebben van de leer van de Boeddha (de afgeknotte Boeddha-sâsana); ten derde de vraag in hoeverre geloof in wedergeboorte noodzakelijk is als motivering op het pad van de Boeddha.
Mes Aynak – de stad die vertelt dat we verbonden zijn
Mes Aynak in Afghanistan, de archeologische site waar ooit een gigantische boeddhistische stad gevestigd was, lijkt gered te zijn. Mes Aynak is echter, zoals zoveel centra uit de Grieks-boeddhistische traditie in Azië, véél meer dan zomaar een archeologische vondst. De stad vertelt dat we verbonden zijn. Dat grenzen, culturele identiteit en nationalisme verzinsels zijn om ons te verdelen. Als we graven in de geschiedenis zien we een vruchtbare chaos, dwaze toevalligheden waarin we elkaar ontmoeten en bevruchten. De dingen gebeuren nu eenmaal zoals ze gebeuren. Ze bewijzen keer op keer dat het eigen volk, de eigen tradities, de eigen religie, de eigen voedingsgewoonten gewoon niet bestaan.
Guy – dhammazaadjes – De Wijze
Het begrip ‘Muni’ is een oud concept en dateert van vóór de pre-boeddhistische tijd. De term slaat op een zwijgzame, solitair levende asceet die gekenmerkt is door een bijzonder hoge graad van verinnerlijking, zelfbeheersing en terughoudendheid.
Een nieuwe mens?
Artificiële Intelligentie (AI) gaat de wereld veranderen. Pessimisten stellen dat AI gevaarlijker is dan kernenergie, omdat AI-systemen nieuwe AI-systemen kunnen ontwikkelen, waardoor mensen de controle zullen verliezen. Optimisten vermoeden dat de mens goddelijke eigenschappen kan krijgen met behulp van kunstmatige intelligentie.
Guy – Anatta
Anatta roept angst op. Angst voor leegte. Horror vacui. Angst voor de zelfloosheid van de verschijnselen, fenomenen, vormen, dingen.
Omgaan met de (eigen) dood.
In dit verhaal komt de Boeddha nogal cru over. Eigenlijk geeft hij Kisa Gotami valse hoop. Hij stuurt haar weg om mosterdzaad wetende dat aan de situatie niets te veranderen valt. Hij kan haar zoontje, met of zonder mosterdzaad, nooit terug tot leven wekken, want die macht heeft hij niet. Hij is maar een mens zoals wij, geen god.
Edel – Het wegvallen van het zelf
Er rest mij niets anders dan mijn eigen integriteit. Misschien is er iets wat zij hebben wat ik nog niet heb, maar als ik naar hen kijk stel ik mij de vraag: ‘Wil ik zo worden, wil ik zelf op deze manier met mensen omgaan?’ En dan roept alles in mij: ‘Zo wil ik nooit zijn. Als dat verlichting is, laat mij dan voor altijd een onverlichte dwaas blijven.’
De drie kenmerken van ons bestaan
De dharma bekeken door de ogen van een leek.
Edel – Het wegvallen van het zelf
Er rest mij niets anders dan mijn eigen integriteit. Misschien is er iets wat zij hebben wat ik nog niet heb, maar als ik naar hen kijk stel ik mij de vraag: ‘Wil ik zo worden, wil ik zelf op deze manier met mensen omgaan?’ En dan roept alles in mij: ‘Zo wil ik nooit zijn. Als dat verlichting is, laat mij dan voor altijd een onverlichte dwaas blijven.’
De oplossing van het aloude en tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer
In Boeddha’s eigen – beroemde – woorden, zouden we bij alles wat we ervaren moeten bedenken: ‘N’etam mama, n’eso’ham asmi, na me so atta’ – ‘Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.’ Hiermee wilde hij eens en voor goed duidelijk maken, dat verschijnselen in het relatieve bestaan – inclusief onze gedachten, gevoelens en ziele roerselen – vergankelijk zijn en dus geen vaste, blijvende kern hebben en dat we ons dus er beter niet aan kunnen hechten.
Guy – Over wedergeboorte…
Reïncarnatie vindt géén énkele grond in de buddhasasana. In de Dhamma is geen plaats voor een ‘zelf’, een ‘ik’, een ‘ziel’ (P. atta) dat de dood overleeft. Alle fenomenen, dingen, verschijnselen zijn immers ‘zelfloos’ (P. anatta), d.i. ze bezitten geen enkele stabiliteit, geen ‘zelf’, geen ‘ik’, geen ‘ziel’.
Aandacht voor de (eigen) dood
Je beseft dat je de dingen niet tot morgen of volgende week of volgend jaar kunt uitstellen, want morgen kan voor jou misschien nooit komen.
Frans Langenkamp – De oplossing van het misverstand over het ego
Het ego is net als de geest, de ziel en ons lichaam een geïntegreerd onderdeel van het geheel – van onze hele individualiteit. Je kunt zelfs stellen dat het ik-besef het centrum is van onze ziel.
Paul Boersma – Het portret als valkuil
Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.
82 – Onder de mantel der liefde
Twee exhibitionisten.
63 – Een nachtvlinder is geen licht
Toen ik bij zinnen kwam, was Hij verbrandt in mij.
‘Het tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer’
Frans Langenkamp: ‘De oplossing van het aloude en tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer. Deze wordt vaak foutief geïnterpreteerd als zou zij betekenen: ‘De mens heeft geen zelf’ of: ‘De mens heeft geen ziel. Laten we eens gaan kijken wat Boeddha’s Anatta leer precies inhoudt. Dan zullen we kijken naar de misinterpretaties die ervan in omloop zijn.’
26. Wie God zoekt moet God vergeten
Wie zichzelf zoekt moet zichzelf vergeten.
Koan 13 – Subject of object?
De meester zei: ‘De lentezon breekt door en niemand werpt een schaduw.’
6. Iedereen heeft een theorie over jou, jij ook
Hoeveel zelfbeelden heb jij al gehad? Hoeveel mensbeelden?
Zelfportret en schietgebed
Slaak zacht.
Mijn ware snuit
Zijn horen en zien jou al vergaan?
