Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?
Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid
Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.
Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?
Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.
Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie
Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.
Boekbespreking – De jonge Filosoof
In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.
Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.
De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.
Boekbespreking – The origin of Buddhist Meditation
Enkele jaren geleden hoorde ik tijdens een boeddhologenconferentie iemand beweren dat we eigenlijk helemaal niets weten van het boeddhisme. Misschien heeft de Boeddha niet eens bestaan, zei deze spreker trots.
Boekbespreking – De filosofes
Volgens Anscombe moeten we een daad beoordelen op de intentie, de bedoeling van waaruit deze is uitgevoerd. Door omstandigheden en onverwachte gebeurtenissen kunnen de gevolgen van een daad immers heel anders zijn dan je had verwacht. Geen mens kan verantwoordelijk worden gehouden voor alle gevolgen van zijn daden. Hiermee heeft ze ruimte gemaakt voor een nieuwe opkomst van de deugdenethiek.
Boekbespreking – De wereld als verschijning, fenomenologie en de 20e eeuw
De titel van dit boek is een beetje misleidend, de wereld verschijnt namelijk nooit en kan daarom nooit een verschijning of een verschijnsel zijn. Met het woordje ‘wereld’ bedoelen we gewoonlijk alles wat er is, dus ook wijzelf en het is niet erg moeilijk om in te zien dat het geheel nooit aan een deel kan verschijnen. Je kunt per slot van rekening ook niet je huis in zijn geheel zien als je thuis bent.
Boekbespreking – Hemel en hel in kaart, een cultuurhistorische verkenning
Boeddhisten, daoïsten en stoïcijnen hebben echter een alternatief gevonden: jezelf in dit leven van dit leven bevrijden.
Open brief aan de Internetprovider Freedom
Chaos bestaat, ze laat zich niet wegdenken. Deze chaos maakt ons verantwoordelijk. Als voorstander van een vrij internet kan Freedom proberen de voorwaarden voor vrijheid te creëren, maar ze kan deze vrijheid niet afdwingen.
Boekbespreking – Dan liever dood, over martelaren en hun religieuze drijfveren
De titel van dit boek herinnert aan de woorden van commandant Jan van Speijk: ‘Dan liever de lucht in!’. Dit zou hij hebben gezegd toen zijn schip in 1831 in Antwerpen door woedende Belgen werd bestormd en hij zichzelf met zijn schip en een deel van zijn bemanning opblies. De heldhaftigheid van deze daad is omstreden, maar een feit is dat Van Speijk zijn leven opofferde voor het staatsbelang. Was hij een martelaar?
Boekbespreking – De vlucht van de Garoeda
“De vlucht van de Garoeda” is een verzameling van Dzogchengedichten die bedoeld zijn als instructie in de trekchö-methode (doorbraak-methode) van meditatie, waarbij getracht wordt om een doorbraak te forceren uit het wereldse denken naar het aanschouwen van de werkelijkheid als zuiver verschijnsel. Een Garoeda is een mythische vogel, die een grote rol speelt in de Indiase godenverhalen.
Op een waarheid kun je niet lopen
Sartre schreef in ‘Over het existentialsime’: de mens is vrijheid en hij wordt wat hij van zichzelf maakt. De leegte is het einde van alle gevangenschap en beperkingen, in de menigte willen zijn, alles altijd net als alle anderen willen doen, is de oorsprong ervan.
Boeddhisme en filosofie bij Atiśa
Er zijn mensen die geloven dat je alleen door ervaring wijzer kunt worden. Ervaring is ongetwijfeld belangrijk, maar wordt mede beïnvloed door je gedachten. Als je plotseling alles in een ander licht ervaart, is daar vaak veel denkwerk aan voorafgegaan. Uiteindelijk is het boeddhisme ook zo begonnen.
Boekbespreking – Ontspannen in schoonheid
Brach is ervan overtuigd dat ieder mens in wezen goed is. We hebben immers allemaal een boeddhanatuur, al gebruikt ze dit woord zelf niet. Natuurlijk twijfelt ze hier in het dagelijks leven regelmatig aan, maar als ze zich over haar vijandige gevoelens heen zet, dan blijkt telkens dat anderen vaak goede redenen hebben voor hun wat minder fijne gedrag.
De vele gezichten van het geluk
Wanneer ben je nu echt gelukkig? René Froger bezong dit 20 jaren geleden in het lied ‘Een eigen huis’: “Ja, alles, alles kan een mens gelukkig maken, Een zingende merel, De geur van de zee, Ja, alles, alles kan een mens gelukkig maken, De zon die doorbreekt, Een vers kopje thee”.
Boekbespreking – Dansen met je ego
Het is een opmerkelijk helder en toegankelijk geschreven boekje. Het is ook didactisch heel goed van opzet en heel geschikt voor het middelbaar onderwijs. Het verdient een plaats in elke schooltas naast de schoolagenda.
Nāgārjuna en het mahāyāna
Het boeddhisme is anders dan het christendom, het hindoeïsme of de islam. Dit zijn godsdiensten die een soort reclameteksten hebben voortgebracht, teksten die statig en nadrukkelijk steeds opnieuw moeten worden herhaald, die onvoorwaardelijk moeten worden geloofd en die een elite aan de macht houden. Het boeddhisme heeft in wezen alleen handleidingen voortgebracht, teksten die bedoeld zijn om steeds opnieuw te worden getest en bekritiseerd, zodat ze met de eeuwen aan kracht winnen.
Boekbespreking – Homo emoticus, hoe emoties de wereld hebben gevormd
Firth-Godbehere wijdt ook aandacht aan het verschil in schuld- en schaamtecultuur. In de eerste soort samenleving is men bang voor straf om iets verkeerd te doen. Een belangrijk uitgangspunt is dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn daden. Het begrip ‘karma’ en het zondebegrip sluiten daar naadloos op aan. In een schaamtecultuur is men bang voor het oordeel van de ander of de samenleving als geheel.
Boekbespreking – Ik ben de wereld
Wandorff onderscheidt twee soorten denken: het gewone dat we de hele dag door doen en het filosofische. Het filosofische denken is volgens hem een poging om vanuit een breder dan vanuit het eigen perspectief te denken. De resultaten van dit filosofische denken worden na verloop van tijd echter vaak als vaststaand aangenomen.
De mythe van het mahāyāna
Het mahāyāna-boeddhisme is dus aan revisie toe. Het is uitgehold, onsamenhangend, hypocriet en het verschuilt zich achter een oerwoud van holle frasen.
Boekbespreking – Al het andere is om vrijheid, leven zonder van alles te willen
Hoewel de teksten in het begin nogal abstract van karakter lijken en de lezer moet wennen aan de gedachtewereld van W.W.W., zijn in dit boek een aantal heldere en inspirerende inzichten te vinden. Het is een mooi voorbeeld van hoe westerse filosofie met oosterse gedachten kan worden gecombineerd en tot nieuwe inspiratie kunnen leiden.
Boekbespreking – Het ontwaakte brein
Miller concludeert dat we twee soorten bewustzijn hebben: een uitvoerend bewustzijn en een ontwaakt bewustzijn. Het uitvoerende is het besef dat we aan het organiseren zijn en alles onder controle hebben. Dit kan vervallen in een depressie en overspanning. Het ontwaakte bewustzijn staat open voor het onverwachte, is esthetisch ingesteld en onderzoekend. Het is beter in staat tot loslaten.
