In mindfulnesstraining actief mediteren op de woorden van de Boeddha? De tijd is rijp om de grenzen wat op te rekken. Laat de ervaring leidend zijn en neem de proef op de som. Tijdens het zitten knauwen op de condities van het lijden: wie durft?
De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs
Hoe verhouden ‘boeddhistisch’ en ‘beursgenoteerd’ zich tegenover elkaar? Wordt een bedrijf ethischer en duurzamer wanneer het meditatie en mindfulness in zijn cultuur integreert?
Taigu – Dood aan de Boeddha
Dood aan de Boeddha, maar niet in letterlijke zin. Je voorstelling kan in de weg staan van de ervaring waar het om gaat – dat wordt bedoeld.
Taigu – ‘Zen op je ziekbed’
Hoe moet je zen beoefenen vanaf je ziekbed? De veertiende-eeuwse Japanse zenmeester Bassui kreeg deze vraag ooit per brief door een patiënt voorgelegd.“Wie is hij die ziek is?”, schreef hij terug. “Wie is hij die zen beoefent? Iemands gehele zijn is de Grote Weg. Deze Weg is naar zijn inhoud inherent rein en overstijgt alle vormen. Is er hierin enige ziekte?”
Taigu – De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
Als je niet oppast kan boeddhisme worden vervormd in de mal van het al te menselijke wensdenken in termen van houvast waar geen houvast is. Op iedere stap loert de dreiging van zelfbedrog. Door zijn ontkenning van het bestaan van een onsterfelijke ziel (atman) heeft het boeddhisme in zijn lange wordingsgeschiedenis vaak gekampt met een ‘nihilistisch’ imago.
Beroepsgelovigen en amateurzitters
In het hedendaagse Japan zijn er maar weinig leken die zich interesseren voor zen. Slechts een enkeling mediteert.
Geen boeddha in onze tijd
In wat werkelijk lijkt, zie je wat werkelijk is. Of je ziet het niet. In beide gevallen zie je hetzelfde.
Dialectiek der Verlichting
Op de keper beschouwd is het niet zo vreemd dat een boeddhistische voorman als de Dalai Lama in het verleden een sympathie voor het communisme aan de dag heeft gelegd. Het dialectische materialisme van Karl Marx en zijn geestelijke erfgenamen kent immers een maatschappijopvatting gebaseerd op een geestelijke ‘bovenbouw’ en een materiële ‘onderbouw’.
De boeddhanatuur van Adolf Hitler
De ware aard is van oorsprong rein, maar niemand heeft een ware en oprechte aard.
Taigu – Boeddha is niet-Boeddha
Als Boeddha niet-Boeddha is, wat hebben we dan eigenlijk te verwachten van een gezapig boeddhisme met zijn eigen dogmatische leerstellingen? Wat hebben we te verwachten van het eindeloos uitmelken van de apocriefe dialogen van Linji, wat van het spellen van Dogen in het Engels van zijn (eveneens gedeeltelijk apocriefe) Shobogenzo, en wat van de ijdele woordspelletjes van de onvermijdelijke Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad?
Taigu – Het lied van het niet weten
Een gedicht voor een wereld die geen weet heeft van niet weten
Boeddhisme heeft geen patent op mediteren, mediteren geen patent op verlichting.
Verlichting, in boeddhistische zin, is nooit ver voor wie de taal van de Hartsutra (“vorm is leegte, leegte is vorm”) zijn bewustzijn laat transformeren, ook buiten het verplichte nummer van de meditatie om. Verlichting wordt niet noodzakelijk bemiddeld door het intuïtieve schouwen in zazen.
De macht van de bal
Taigu mijmert over vriendschap als het grootste geschenk dat iemand in dit leven ten deel kan vallen. En over de rol van zen bij de vriendschappelijke ontmoeting.
Shikantaza
Ga zitten en kijk. Doe niets. Wacht tot je het ziet.
Het sprookjesbos van Shakyamuni
Het gevaar dat schuilgaat in het reduceren van iets vreemds tot iets wat wij herkennen, is dat van een zekere verdorring, van een verlies van betekenis. Steeds vaker dringt zich de vraag aan mij op of wij de Dharma niet veel meer moeten eren met onze eigen creativiteit.
Jon Kabat-Zinn is geen hedendaagse Shinran
Een jaar geleden ben ik uit de kast gekomen. In een intiem tweegesprek met mijn zenleraar heb ik bekend dat ik mij in hoofdzaak een reine-landboeddhist ben gaan voelen.
Het lied van het niet weten
Een gedicht voor een wereld die geen weet heeft van niet weten
Verlichting en wilsnegatie
Schopenhauer was een vroege liefhebber van het boeddhisme. Bij hem kom je een eenheid van visie tegen die het westerse boeddhisme node mist.
Solidair met de vragende underdog
Op het internet was ik er pas getuige van hoe de onschuld weer eens het onderspit dolf tegen het gelijk van degenen die het allemaal zeker menen te weten. In een Engelstalige discussiegroep over zenboeddhisme op Facebook vertelde iemand dat hij wat in de Pali Canon had zitten neuzen. Hij stelde de vraag welke rol er binnen zen eigenlijk is weggelegd voor het woord van de Boeddha.
Ware Aard: zuiver of niet?
Bij de Chinese boeddhistische leraar Chih-i (538-597) geldt boeddhanatuur als bron van goed én kwaad.
Gods oorspronkelijk gelaat
Contact maken met je ware aard is een bekend zenthema. In de christelijke mystiek kom je dit motief eveneens tegen.
Boeddhisme behoeft een sociale dimensie
Een van de grootste problemen van boeddhisme vind ik dat het voor onze tijd geen of een tekortschietende verklarende kracht heeft voor het gebeuren in de wereld.
Gedroomde mystificatie
Waarom maken mensen van leegte een begrip dat de hele werkelijkheid omvat? “Als alle individuele vormen leeg zijn, dan leven wij in leegte.”
Geen verzekeringspolis voor verlichting
Hoezeer Dogen ons de weg ook wijst, zijn tijdgenoot Shinran lijkt meer van het leven in de wereld te hebben begrepen.
