Hoe boeddhisme een facelift kreeg van de filosofen van de roemruchte Kyoto-school. En die een blinde vlek vonden binnen de westerse cultuur. Van zen naar een nieuwe wereldreligie.
Zij is altijd soms eenzijdig
Wat ik zie is modieus gekoketteer met multireligiositeit, nieuwe letterlijkheid door het grijsdraaien van het deuntje van Grote Compassie, gratuit gehuilebalk van een ‘feministisch theologe’ en nul komma nul poging tot verklaring of onderbouwing van het geschrevene.
Een onverzettelijkheid van geloof
De denkbeelden van de Japanse zenleraar Hisamatsu zijn niet alleen één grote aanklacht tegen de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, maar in onze tijd ook tegen een wereld vol consumentisme, zonder dat je als boeddhist een veilig heenkomen kunt vinden.
Wat is bevrijding?
Weg, weg.
Bevrijd door religieuze verbeelding
Geloof het of geloof het niet: er bestaan boeddhisten die niet mediteren. Dat is namelijk de overgrote meerderheid van de boeddhisten wereldwijd.
Van Batchelor tot Brazier
Ik begon ooit bij Stephen Batchelor en zijn Buddhism without Beliefs en vind nu een voorlopig einde bij het geweldige boek Buddhism is a Religion (2014) waarin psycholoog en boeddhistisch leraar David Brazier alles uitlegt wat boeddhisme nu precies wel en niet is. Het geloof hoort erbij, evenals de wedergeboorte en het voorwaardelijk ontstaan, dat is de visie die Brazier met verve uitdraagt.
De blinde vlek
De blinde vlek van het westerse boeddhisme is de onbalans tussen ‘karmisch’ en ‘nirvanisch’, het idee dat je al is het maar een glimp van bevrijding zult kunnen ervaren wanneer je braaf op je mat mediteert.
De knuppel in het hoenderhok
Wat in onze tijd vaak wordt uitgemaakt voor de ‘mythische’ elementen in de sutra’s, is volgens Brazier juist de kracht van het boeddhisme.
Allah, Boeddha, Christus, Dharma
Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Parijs gaven vier vooraanstaande Franse imams samen met paus Franciscus een verklaring uit waarin zij het belang onderstreepten van vrije meningsuiting en opriepen tot wederzijds respect van religies en intensivering van de onderlinge dialoog. Precies het soort werken aan vrede en verzoening waarvan Thich Nhat Hanh zijn levensmissie heeft gemaakt.
Communie op het tempo van de nembutsu
Christendom heeft boeddhisme veel te bieden. Alleen is het zaak de inspiratie van Jezus en de kerkelijke instituties van elkaar te scheiden. Een overweging in de aanloop naar het kerstfeest.
De schriftgeleerde en de sukkel
Ik ben gewoon mijn domme ik dat maar al te vaak toch weer als een hovaardige schriftgeleerde de pen grijpt om zich te roeren tussen de andere schriftgeleerden.
Boeddhisme behoeft een sociale dimensie (deel 2)
Met alle respect voor David Loy die goed werk verricht, maar hij ziet een deel van de mogelijkheden over het hoofd, en veel boeddhisten in zijn voetspoor eveneens.
De heilige natuur van de mens
Belangrijker dan verwarrende tekstfragmenten uit een ver verleden te analyseren, is het misschien beter pragmatisch om te gaan met boeddhisme.
Dharmazwervers: bidden en mediteren
Het hele boek is doorspekt van dharmataal. Veel wordt expliciet en impliciet in de context geplaatst van beelden uit de Mahayana-sutra’s, alleen een straat passeren kan al staan voor de oversteek maken naar ‘gene zijde’. Er wordt uiteraard ook veel de draak gestoken met valse heiligheid, op een manier die enigszins doet denken aan de zentrilogie van Jan Willem van de Wetering.
In de geest van (vrienden van) het boeddhisme
Mediteren is belangrijker dan discussiëren omdat het rechtstreeks toegang biedt tot de ervaring van onze geestelijke continuïteit. Daarmee zou zeer wel de zin ook kunnen ontvallen aan de vraag of boeddhisme zonder karma mogelijk is.
Met stomheid geslagen
In ons eigentijdse verstaan kom je tegen wat religie altijd heeft gekenmerkt, namelijk de behoefte aan het uitbeelden van heelheid en dus worden uit het boeddhisme die thema’s gelicht en naar behoefte bijgebogen die ons lijken aan te spreken.
Taigu met de noorderwind vertrokken
Geen letter meer…
Zonder leven na de dood geen boeddhisme
Boeddhisme geniet een zekere mate van populariteit, maar in hoeverre is een pad naar bevrijding door dit en toekomstige levens voor al die enthousiaste volgelingen een levende realiteit, en niet slechts een optie waar je in geloven kunt of niet?
De mores in de boeddhistische blogosfeer
Het is voor de ontwikkeling van een volwaardige openbare meningsvorming over boeddhisme in het Nederlandse taalgebied goed wanneer er een zekere mate van consensus zou groeien over de wederzijdse verwachtingen en omgangsvormen.
Geen woorden, geen daden
Er zijn situaties waarin wat je ook schrijft, de werkelijkheid niet verder wordt geholpen door jouw verbale interventie. Zwijgen is dan geen zelfcensuur, het is een vorm van doen door niets te doen.
De sutra van de gouden eeuwigheid
Wil je Kerouac duiden, dan kun je een ton artikelen vinden die je tot vervelens toe voorlichten over zijn rol in de ‘Beat generation’ en zijn katholieke opvoeding. Maar ik zeg: weg met die context, weg met dat gehistoriseer. We doen alleen recht aan de gouden eeuwigheid wanneer we de tekst nemen zoals deze is.
De uitslag van Taigu’s Reken-Zen-Raadsel
Lezers die zich willen verdiepen in de opgave van de vakantiepuzzel of soortgelijke raadsels, wordt aangeraden zich bij een bevoegde zenleraar aan te melden voor koanstudie.
De Boeddha woont in Egmond
Een bijzondere ontroering maakt zich van mij meester. In mijn hart beluister ik de stem van een monnik die een stille roep heeft gehoord, niet van de God van Abraham, maar van de Boeddha.
Een bezoek van de lachende boeddha
De Boeddha bleef langer weg dan Taigu verwacht had, en dat kwam goed uit. Hij zette zich achter de computer en liet deze de pagina’s met Boeddhaweg over die van Amidazen heen schrijven. Hij slaakte een zucht van verlichting. Zo, gelukkig, het oude vertrouwde Boeddhaweg was weer terug.
