Ahimsa, geweldloosheid, is hét wezenskenmerk van boeddhisme, geloven moderne aanhangers ervan, evenals de rest van de wereld. Deze normatieve reflex klopt echter niet met de historische praktijk.
De bodhisattva van het bouwen en breken
Ik ben nog te veel gewend om leiding te geven in de samsara om me daar met de rug vanaf te wenden, naar de nirvana toe. Er is vrede, er is oorlog. Maar daar hoor ik boeddhisten nooit over.
Boeddhisten onder de wapenen
Gevoed door beelden uit het oosten van de Oekraïne, Syrië en Irak spoelt er een golf van pacifisme door Europa. Terwijl regeringsleiders oorlogstaal bezigen en in grote Europese steden soldaten en legervoertuigen in het straatbeeld verschijnen, stemt het volk met de voeten.
Huineng en Hisamatsu
Er is in het zen van de eenentwintigste eeuw te veel ruis op de lijn, nog steeds te weinig engagement en bereidheid een lange neus te trekken tegen andere boeddhistische tradities.
Taigu – Dharma delen
Als de leraar (m/v) spreekt, dan spreekt de boeddha. Sommige mensen van buiten onze kring zeggen dan: “Daar ligt een beginpunt van autoritaire verhoudingen die meekomen met de Japanse traditie.”
De leraar als beperkt, feilbaar, menselijk wezen
Nico Tydeman: “Zolang de leraar op afstand blijft, blijft hij als idool intact. Maar als je ziet hoe hij zich beweegt in het alledaagse – hoe hij met geld omgaat, geïrriteerd kan zijn, trots is op zijn wijsheid – dan kan de idolatrie afbrokkelen. En zo hoort het.’
Boeddhistisch integriteitsbeleid in het transparantietijdperk
Jules Prast: ‘Dus, heer voorzitter van de Boeddhistische Unie Nederland, geachte sanghaleraren, er is nog meer werk aan de winkel dan de websites alleen te voorzien van een link naar het Meldpunt BG.’
Dhammasabbatical
Waarom studeren? Waarom schrijven? De waarheid dat je na verworven inzicht het best meteen de vloer kunt gaan vegen, dringt zich groots en onontkoombaar aan mij op.
Met en zonder bodhisattva’s
Bodhisattva’s met een hoofdletter, moeten wij geloven, zijn ooit, vele levens terug, begonnen als gewone mensen die uit spirituele inspiratie de vier geloften aflegden.
Absoluut niets uit Japan
Hoe boeddhisme een facelift kreeg van de filosofen van de roemruchte Kyoto-school. En die een blinde vlek vonden binnen de westerse cultuur. Van zen naar een nieuwe wereldreligie.
Zij is altijd soms eenzijdig
Wat ik zie is modieus gekoketteer met multireligiositeit, nieuwe letterlijkheid door het grijsdraaien van het deuntje van Grote Compassie, gratuit gehuilebalk van een ‘feministisch theologe’ en nul komma nul poging tot verklaring of onderbouwing van het geschrevene.
Een onverzettelijkheid van geloof
De denkbeelden van de Japanse zenleraar Hisamatsu zijn niet alleen één grote aanklacht tegen de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, maar in onze tijd ook tegen een wereld vol consumentisme, zonder dat je als boeddhist een veilig heenkomen kunt vinden.
Wat is bevrijding?
Weg, weg.
Bevrijd door religieuze verbeelding
Geloof het of geloof het niet: er bestaan boeddhisten die niet mediteren. Dat is namelijk de overgrote meerderheid van de boeddhisten wereldwijd.
Van Batchelor tot Brazier
Ik begon ooit bij Stephen Batchelor en zijn Buddhism without Beliefs en vind nu een voorlopig einde bij het geweldige boek Buddhism is a Religion (2014) waarin psycholoog en boeddhistisch leraar David Brazier alles uitlegt wat boeddhisme nu precies wel en niet is. Het geloof hoort erbij, evenals de wedergeboorte en het voorwaardelijk ontstaan, dat is de visie die Brazier met verve uitdraagt.
De blinde vlek
De blinde vlek van het westerse boeddhisme is de onbalans tussen ‘karmisch’ en ‘nirvanisch’, het idee dat je al is het maar een glimp van bevrijding zult kunnen ervaren wanneer je braaf op je mat mediteert.
De knuppel in het hoenderhok
Wat in onze tijd vaak wordt uitgemaakt voor de ‘mythische’ elementen in de sutra’s, is volgens Brazier juist de kracht van het boeddhisme.
Allah, Boeddha, Christus, Dharma
Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Parijs gaven vier vooraanstaande Franse imams samen met paus Franciscus een verklaring uit waarin zij het belang onderstreepten van vrije meningsuiting en opriepen tot wederzijds respect van religies en intensivering van de onderlinge dialoog. Precies het soort werken aan vrede en verzoening waarvan Thich Nhat Hanh zijn levensmissie heeft gemaakt.
Communie op het tempo van de nembutsu
Christendom heeft boeddhisme veel te bieden. Alleen is het zaak de inspiratie van Jezus en de kerkelijke instituties van elkaar te scheiden. Een overweging in de aanloop naar het kerstfeest.
De schriftgeleerde en de sukkel
Ik ben gewoon mijn domme ik dat maar al te vaak toch weer als een hovaardige schriftgeleerde de pen grijpt om zich te roeren tussen de andere schriftgeleerden.
Boeddhisme behoeft een sociale dimensie (deel 2)
Met alle respect voor David Loy die goed werk verricht, maar hij ziet een deel van de mogelijkheden over het hoofd, en veel boeddhisten in zijn voetspoor eveneens.
De heilige natuur van de mens
Belangrijker dan verwarrende tekstfragmenten uit een ver verleden te analyseren, is het misschien beter pragmatisch om te gaan met boeddhisme.
Dharmazwervers: bidden en mediteren
Het hele boek is doorspekt van dharmataal. Veel wordt expliciet en impliciet in de context geplaatst van beelden uit de Mahayana-sutra’s, alleen een straat passeren kan al staan voor de oversteek maken naar ‘gene zijde’. Er wordt uiteraard ook veel de draak gestoken met valse heiligheid, op een manier die enigszins doet denken aan de zentrilogie van Jan Willem van de Wetering.
In de geest van (vrienden van) het boeddhisme
Mediteren is belangrijker dan discussiëren omdat het rechtstreeks toegang biedt tot de ervaring van onze geestelijke continuïteit. Daarmee zou zeer wel de zin ook kunnen ontvallen aan de vraag of boeddhisme zonder karma mogelijk is.
