Vertegenwoordigers van gesloten Aziatische samenlevingen zonder vrije pers verwelkomden maandag het besluit van de Amerikaanse regering om de uitzendingen van Voice of America stop te zetten en de financiering van Radio Free Asia te bevriezen, terwijl democratieactivisten en dissidenten hun ongeloof en ontzetting uitten. China’s door de staat gesteunde Global Times publiceerde een hoofdartikel over VOA dat het ‘een leugenfabriek’ en ‘een door en door bevooroordeeld propagandagif’ noemde. ‘Het zogenaamde baken van vrijheid, VOA, is nu door zijn eigen regering weggegooid als een vies vod’, aldus het artikel.
In een Facebook-post noemde de voormalige Cambodjaanse premier Hun Sen, die voorzitter is van de Senaat en de vader van de huidige premier, de sluiting van de door de VS gefinancierde ‘propaganda’-uitzendingen ‘een belangrijke bijdrage aan het elimineren van nepnieuws, desinformatie, leugens, verdraaiingen, opruiing en chaos over de hele wereld’.
‘Bakens van hoop’
Ondertussen spraken mensenrechtenactivisten in enkele van ’s werelds meest repressieve landen hun steun uit voor wat zij zien als ‘bakens van hoop’ en verdedigers van de waarheid. De stopzetting van RFA en VOA ‘betekent een belangrijke tegenslag voor de democratie en mensenrechtenbewegingen in Vietnam, China, Azië en wereldwijd,’ stellen ze. ‘Communistische partijen in China en Vietnam zullen de verhalen ongehinderd domineren, waardoor het Aziatische publiek geen alternatieve perspectieven te horen krijgt – verhalen over democratische vooruitgang, vrijheid en de waardigheid die voortkomt uit het respecteren van mensenrechten.’
Een uitvoerend bevel van de Amerikaanse president Donald Trump, vrijdagmiddag, riep op tot de vermindering van niet-statutaire onderdelen van het United States Agency for Global Media, of USAGM, het federale agentschap dat RFA, VOA en verschillende andere onafhankelijke wereldwijde nieuwsorganisaties financiert die uitzenden in meer dan 60 talen. VOA-directeur Michael Abramowitz schreef zaterdag dat vrijwel de gehele staf met administratief verlof was gestuurd. Het personeel van RFA was maandag nog aan het werk en de nieuwsorganisatie in Washington heeft nog niet bekendgemaakt wat de gevolgen van de bevriezing van de financiering zullen zijn.
‘Verwoestend’
Elaine Pearson, directeur Azië bij Human Rights Watch, zei dat het ‘verwoestend was om Radio Free Asia uit het medialandschap in Azië te verliezen’. ‘RFA heeft veel moedige verslaggevers die een licht lieten schijnen op schendingen van rechten die autoritaire regeringen liever zouden verbergen,’ zei ze in een post op sociale media. ‘Dit is een geschenk aan onrechtmatige regeringen in de regio.’
RFA bestrijkt een aantal landen in Azië waar de persvrijheid het meest beperkt is, waaronder China, Noord-Korea, Myanmar, Vietnam, Cambodja en Laos. Het zendt nieuws uit in 10 talen via tekst, sociale media, radio en televisie. De Chinese journaliste en mensenrechtenactiviste Gao Yu zei in een bericht op X dat de autoriteiten haar hadden gewaarschuwd om niet met VOA en RFA te praten. ‘Hierdoor realiseerde ik me dat de Chinese communistische autoriteiten het meest bang zijn voor deze twee Amerikaanse mediakanalen,’ zei ze. ‘Dit is ongetwijfeld een moment dat het Chinese communistische regime zal vieren.’
Steunbetuigingen
Duizenden steunbetuigingen aan RFA en VOA stroomden binnen op Khmer-talige internetfora, waar lezers en luisteraars hun ongenoegen uitten. De Verenigde Staten en andere landen hebben de onderdrukking van de democratie in Cambodja bekritiseerd in de jaren sinds de door de VN georganiseerde verkiezingen in 1993, in de hoop het decennialange conflict en de genocide te helen nadat Cambodja verwikkeld was geraakt in de Vietnamoorlog.
De Chinese regering reageerde niet onmiddellijk op het decreet van vrijdag. Maar het hoofdartikel van de Global Times richtte zich op de VOA en beweerde dat haar onafhankelijkheid en geloofwaardigheid ‘al lang in twijfel worden getrokken en bekritiseerd’. De VOA staat bekend om het aanwakkeren van conflicten, het aanzetten tot sociale verdeeldheid en zelfs het deelnemen aan pogingen om een regime te veranderen. De VOA wordt algemeen erkend als de zorgvuldig opgestelde propagandamachine van Washington voor een vreedzame evolutie en heeft zichzelf een beruchte reputatie op het wereldtoneel bezorgd’, aldus de Global Times. Het noemde ook RFA en Radio Free Europe/Radio Liberty en zei dat de primaire functie van de organisaties is ‘om tegemoet te komen aan de behoefte van Washington om andere landen aan te vallen op basis van ideologische eisen’.
Op maandag werd in een opiniestuk van Beijing Daily, een media-uitgave in Chinees staatseigendom, de spot gedreven met de sluiting van RFA, RFE en VOA: ‘Het ‘baken van vrijheid’ is ingestort’ en ‘De Amerikaanse hegemonie zal uiteindelijk ten onder gaan aan een wereldwijde veroordeling.
RFA wordt gefinancierd door het Amerikaanse Congres maar behoudt volledige redactionele onafhankelijkheid van de regering. Van alle redactieleden wordt verwacht dat zij zich professioneel en ethisch gedragen en de hoogste normen van journalistiek bevorderen.
