In de serie Tweespraak praten Rob en Luuk over een al of niet actueel onderwerp. Vandaag is het thema de doortraptheid van politici als er verkiezingen aankomen.

Luuk: In een bekend experiment uit de sociale psychologie wordt een willekeurige groep mensen verdeeld in twee groepen. De ene helft krijgt een rood petje op en de andere helft een blauw petje. Binnen de kortste tijd voelen mensen zich verbonden met hun eigen groep en gaan, al of niet met list en bedrog, opkomen voor de belangen van de eigen groep en verklaren de andere groep tot vijand.

Politici gebruiken al hun doortraptheid als er verkiezingen aankomen. De ander wordt gebruikt als boksbal, met als doel media-aandacht te krijgen. Hoe gevaarlijker de andere partij wordt afgeschilderd, hoe meer zendtijd je krijgt. In de afgelopen jaren hebben Alexander Pechtold en Geert Wilders met elkaar ruziënd zo de aandacht naar zich toe getrokken. Mede als gevolg van de doorlopende getoonde politieke machinaties bestaat Nederland uit scheldende opponenten, die een andere mening niet meer kunnen verdragen.
Nederlanders moeten wat aardiger voor elkaar worden, vindt onze overheid. Daarom is SIRE (Stichting Ideële Reclame) een campagne begonnen, onder de naam #doeslief, om mensen ertoe te bewegen beter met elkaar om te gaan en Nederland een beetje mooier en liever te maken.

Rob: Wat moeten we onder ‘poeslief’ verstaan?

Luuk: Het is #doeslief.

Uit onderzoek blijkt dat mensen zich vaak vervelend gedragen. Sire roept Nederlanders op om op vervelend gedrag te reageren met #doeslief.

Rob: Ik mis wat nu eigenlijk bedoeld wordt met de term ‘doeslief’, hoewel ik de woorden wel snap. In de politiek lijkt het me belangrijk dat er samengewerkt wordt. Als ik wat opvang uit het politieke debat, dan is samenwerking tussen de partijen vaak ver te zoeken. Er wordt gepolariseerd, gepoogd elkaar te overtroeven of te ondergraven. Deze strategieën op een lieve manier inzetten, zal nog geen betere samenwerking opleveren.
Mijn vermoeden ten aanzien van politici is dat ze eigenlijk ook niet willen komen tot samenwerken. Het doel is winnen van de ander, teneinde een beleving van macht te ervaren.

Als de politici wel zouden willen samenwerken, dan zouden ze naast het verkondigen van hun eigen standpunten ook actief geïnteresseerd dienen te zijn in de opvattingen van de ander. Dat gebeurt niet, ze willen gehoord worden zonder te luisteren. En het luisteren dat wel ingezet wordt, is om te kunnen winnen van de ander.

Het is mijn wens dat de politici luisteren naar de ander om ook de wijsheid van de ander te begrijpen. Als dit een wederzijds proces is kan er een synthese gemaakt worden van de wijsheid van elk inzicht.
Als we echt willen samenwerken dan hebben we onze zucht naar macht in te ruilen voor ons verlangen naar verbondenheid. Tevens moeten we ons zogenaamde gelijk los kunnen laten en inruilen voor vertrouwen kunnen hebben in elkaars wijsheid en intenties. Een utopie voorlopig.

Luuk: Als je in de politiek rustig je standpunt uitdraagt of aandachtig luistert naar iemand van de andere partij, dan is dat niet nieuwswaardig. Binnen korte tijd weten de mensen niet eens meer van je politieke bestaan af. De politieke machtsstrijd heeft vaak als enige doel om aandacht te trekken. Ik vind dat de volgers van het politieke debat vaak een groter probleem hebben. Ze zien medeburgers met een andere mening als vijand en als ze hun tweestrijd niet kunnen winnen, worden ze persoonlijk.

Een VARA columniste wenste onlangs via de radio de twintig duizend inwoners uit Urk de verdrinkingsdood toe en uitte daarnaast wanstaltige beledigingen naar de bewoners. Dit omdat er een conflict in het dorp was ontstaan tussen 2 partijen, laten we zeggen tussen rode en blauwe petjes.

De #doeslief campagne heeft volgens mij niet zoveel zin. Persoonlijk heb ik geen last van mensen die niet vriendelijk zijn. Wat ze ook roepen, ik probeer er niet in mee te gaan. Wat mij wel opvalt is dat veel mensen zo eigenwijs zijn. Over de meest ingewikkelde kwesties, zoals klimaatverandering of migratie, hebben velen een stellige, opgewonden mening. Hierop reageren met #doeslief, daar zie ik niets in. We kunnen beter oefenen met het luisteren naar een andere mening en die proberen te begrijpen. Stephen Covey vatte het als volgt samen: eerst begrijpen, dan begrepen worden.

De burgemeester van Urk wil de haatzaaiende columniste, die heel Urk wil verzuipen, voor de rechter slepen. Lidmaatschap van de VARA opzeggen en tijdig een andere zender zoeken, vind ik nuttiger.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.