De Franse voedselveiligheidsautoriteit ANSES kwam deze week met een alarmerend nieuw rapport over de besmetting van ons voedsel met minerale oliën. Maatregelen om de verontreiniging van eten met deze met deze stoffen, die kankerverwekkend en mutageen kunnen zijn, te verminderen zijn hard nodig en daar moet niet mee gewacht worden, zo stelt de organisatie. Zo wil overheidsadviesorgaan ANSES dat er een ondoordringbaar laagje komt tussen kartonnen verpakkingen en ons voedsel om te voorkomen dat inkt met deze stoffen vanuit de verpakking in ons voedsel komt.

Minister Schippers heeft tot nu toe geweigerd om deze zogenoemde functionele barrières in voedselverpakkingen verplicht te stellen. foodwatch vindt dat de minister van VWS dit dringende advies van ANSES niet naast zich neer kan leggen en roept haar op om de volksgezondheid te beschermen door deze barrières te verplichten.

ANSES adviseert om het probleem van de gevaarlijke minerale oliën met spoed aan te pakken en vindt het noodzakelijk om de besmetting van ons voedsel te verminderen. De nieuwste wetenschappelijke inzichten in hun rapport tonen de ernst van de al eerder door de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA geconstateerde problemen aan: aromatische minerale oliën kunnen (MOAH) mutageen en kankerverwekkend zijn, komen terecht in ons voedsel en vormen een risico voor onze gezondheid. Vanwege dit gevaar voor de volksgezondheid moet het aanpakken van deze vervuiling van ons voedsel prioriteit krijgen, zo stelt ANSES. Een belangrijke route waarlangs deze stoffen in ons eten terecht komen is het gebruik van gerecycled papier en karton voor voedselverpakkingen. Om de blootstelling van consumenten aan minerale oliën te verminderen wil het overheidsadviesorgaan dat er geen drukinkten op basis van minerale oliën meer worden gebruikt. Ook dringt ze aan op onderzoek om tijdens het recyclingproces de verontreiniging met minerale oliën te verminderen, en op meer onderzoek naar de blootstelling van consumenten aan deze gevaarlijke stoffen.

Barrières in voedsel nodig

Belangrijk is echter ook dat ANSES wil dat er niet – zoals de Nederlandse overheid tot nu toe doet – gewacht wordt op meer onderzoek: er moeten nú maatregelen genomen worden om consumenten te beschermen. ANSES pleit ervoor dat er barrières worden aangebracht tussen het voedsel en voedselverpakkingen om de verontreiniging met de inktresten te voorkomen. Dat kan bijvoorbeeld door kartonnen en papieren verpakkingen te voorzien van een coating die de minerale oliën uit het voedsel houdt.

foodwatch: “Barrières in voedselverpakkingen kunnen de consument beschermen tegen kankerverwekkende stoffen uit kartonnen verpakkingen van bijvoorbeeld pasta, rijst en hagelslag. Toch worden adequate barrières nog nauwelijks door voedselfabrikanten gebruikt. De minister moet deze barrières dan ook nu zo snel mogelijk verplichten.”

Veel Nederlands voedsel besmet

foodwatch luidde al in 2015 de noodklok over deze vervuiling met minerale oliën die orgaanschade kunnen veroorzaken, kankerverwekkend kunnen zijn en het DNA kunnen beschadigen. Minerale oliën die in achtergebleven resten van drukinkt zitten komen via gerecyclede verpakkingen terecht in ons voedsel. In 2015 en in 2016 bleek uit meerdere testen van foodwatch dat veel alledaagse voedselproducten zoals chocola, rijst en pasta, cornflakes en hagelslag minerale oliën bevatten. Vervuiling met MOAH werd in 2015 aangetroffen bij producten van grote voedingsfabrikanten als Heinz (Brinta graanontbijt en Honig pasta), Droste (cacao), Mars (Uncle Ben’s rijst) en Gran Food (Grand‘Italia lasagne) en retailers als Albert Heijn (rijst, lasagne, cornflakes, couscous), Jumbo (rijst, spaghetti), Lidl (hagelslag) en Aldi (pasta). 17 van de 36 (47%) producten die in Nederlandse supermarkten waren gekocht, bleken besmet met MOAH. Inclusief de onderzochte producten uit Duitsland en Frankrijk bleken 51 van de 120 (43%) producten die door foodwatch zijn getest, besmet met MOAH. In 2016 bleek dat de gevaarlijke MOAH in 9 van de 12 geteste huismerkproducten van Albert Heijn, Jumbo, Aldi en Lidl nog steeds aanwezig was, ondanks de oproep van de minister aan de voedingsfabrikanten om hun verantwoordelijkheid te nemen om de vervuiling te voorkomen.

foodwatch eist consumentenbescherming

Hoewel minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in eerdere antwoorden op Kamervragen erkende dat “mengsels van MOAH’s kankerverwekkend en mutageen zijn”, en dat minerale olie met verzadigde koolwaterstoffen (MOSH) “kan leiden tot stapeling in organen en in sommige gevallen tot orgaanschade”, heeft zij tot nu toe geweigerd om wettelijke maatregelen te nemen om de volksgezondheid te beschermen. In plaats daarvan wordt er dit jaar gestart met nationale monitoring van de gehaltes minerale oliën die in verschillende producten zitten. Het nemen van maatregelen kan daardoor echter nog jaren duren. foodwatch vindt het onacceptabel dat ons voedsel nog jarenlang besmet kan zijn met gevaarlijke stoffen, terwijl er nu al wél maatregelen mogelijk zijn om de verontreiniging te verminderen. De Franse Autoriteit van Voedsel- en Milieuveiligheid ANSES bevestigt in haar rapport dat functionele barrières in voedselverpakkingen een effectieve maatregel zijn om blootstelling van consumenten aan minerale oliën te verminderen. foodwatch wil dan ook dat deze bescherming van de consument zo snel mogelijk wettelijk verplicht wordt.

foodwatch: “De Franse voedselveiligheidsautoriteit laat geen spaan heel van de argumentatie van de minister om nog geen wettelijke maatregelen aan te kondigen. Natuurlijk is het goed om meer onderzoek te doen naar hoeveel minerale oliën er in ons eten zitten en de manier waarop ons voedsel hiermee vervuild wordt. Maar dat is nog geen reden om nog jaren achterover te leunen en die vervuiling dan maar toe te blijven staan. Er kunnen en moeten nú maatregelen genomen worden om de consument te beschermen, zoals het verplicht stellen van barrières in voedselverpakkingen. De minister mag het dringende advies om consumenten te beschermen niet naast zich neerleggen.”