• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Maatschappij » Geluk » Religieus franje-dier?

Religieus franje-dier?

22 mei 2020 door de redactie

Anderhalve meter Corona-afstand zorgt ervoor dat allerlei normale extra’s plotseling abnormaal zijn geworden. Voor veel franjes blijkt nabijheid een cruciaal kenmerk te zijn. Bijgevolg is ons gedrag teruggebracht tot noodzaak en nut – als het tenminste werkt op anderhalve meter afstand. We voeden ons nog altijd, maar de horeca speelt daar even geen rol in. We genieten nog wel van schone kunsten, maar alleen online.

Het nuttigheidsdenken heeft een hoop extra’s direct of indirect aangemerkt als franje. De handhavingsvragen luiden: Wat draagt bij aan ons overleven? En wat vergroot het risico?

Normaal gesproken maken de franjes ons leven aangenamer en meer genietbaar. De mens is het enige dier dat allerlei prettige extra’s toevoegt aan de dagelijkse levensbehoeften. Nu kijkt de mens in de spiegel en herkent een chagrijnig franje-dier in crisis. Het nuttige en het aangename zijn eventjes niet te verenigen.

Toch even vragen. Hoort religie misschien ook bij de outfit van het franje-dier? Dieren hebben geen religie, het franje-dier mens wel. Dus lijkt religie tot de categorie menselijke extra’s te behoren.

Religie lijdt mee onder de anderhalve-metermaatregel. Wat dat betreft, zou ze er ook bij horen. Geestelijke is geen essentieel beroep. Heeft religie eigenlijk wel nut? Is ze onmisbaar?

Als je ziet hoe lang religie al bestaat, zou je zeggen dat ze toch een nut dient. Kijk je naar theorieën over religie, dan wordt het verschijnsel bijna altijd verklaard vanuit een of ander nut: probleemoplossing, het onbegrijpelijke aannemelijk maken, onderdrukking rechtvaardigen, en nog veel meer.

Elke goede theorie generaliseert over het hele verschijnsel. Zo ook in het geval van religietheorie. Het algemene verschijnsel religie wordt herleid tot nut en functie in leven en samenleven. Maar dat er verschillen zijn tussen stromingen en gelovigen wordt niet verklaard. En daar zit nu net een flink deel van de franje.

Want elke religie geeft sowieso een geheel eigen vorm aan het toegeschreven nut. De bijbehorende geloofsovertuigingen en rituelen verschillen, tussen en zelfs binnen godsdiensten. Ook de kijk op wat moreel juist is varieert. Er zit heel veel extra in de uitwerking, voorbij het directe nut. Woon maar een mis of kerkdienst bij en tel wat allemaal meekomt, boven het essentiële nut.

Anders gezegd: het speelse franje-dier is uitbundig in het toekennen van betekenissen aan van alles en nog wat. Zo wordt ook de heilige dimensie zeer divers verbeeld. Alle extra’s nemen niet weg dat religies nut kunnen hebben, maar er is wel heel veel franje bijgemaakt dat voor het nut niet direct nodig is.

Een atheïst zal het exclusieve nut van religies ontkennen, want er zijn voldoende seculiere alternatieven. Vanuit atheïstisch standpunt is zelfs het nut al franje, laat staan de bijkomende extra’s. Atheïsten verbannen religie uit het rijtje van cultureel verworven menselijke franje. Secularisatie heeft religie laten zakken voor het toelatingsexamen voor de moderne samenleving. Nutteloos. Weg ermee. Overbodige franje!

En toegegeven, de atheïstische kritiek is vaak terecht. De exclusieve claim van religies op nuttige functies waar geen alternatief voor zou bestaan, is vooral het gevolg van machtsuitoefening en identiteitspolitiek. Religieuze leiders claimen gemakkelijk. En veel van de franje aan extra’s wordt door hen als onmisbaar bestempeld – terwijl het primair creatieve uitingen zijn van de spelende mens.

Terug naar Corona. De crisis is aanleiding om op allerlei terreinen tot nieuwe uitgangspunten te komen. Ook voor religieuze kringen is het goed te kijken naar wat echt waardevol is aan het door Corona tijdelijk uitgeklede religieuze franje-dier. Wat blijft bij nader inzien over als nuttig? Welke franje blijkt toch zinvol als je alles nog eens kritisch bekijkt? En vooral: welke franje is resultaat van religieuze machtspolitiek? Is er franje die foute doelen dient? Welke franje zit de interreligieuze omgang in de weg?

Naast verbeelden is ontbeelden een mogelijkheid.

Categorie: Atheïsme, Columns, Geluk Tags: corona, franje, kritiek, religie

Lees ook:

  1. Relativeren – Vanuit absolute ernst
  2. Indiase auteur bedolven onder kritiek – ‘zitten op Boeddhabeeld ongepast’
  3. God en groep
  4. NU’91: Opnieuw uitstel voor vaccinatie wijkverpleging en gehandicaptenzorg onacceptabel

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Piet Nusteleijn zegt

    23 mei 2020 om 11:47

    We zijn zelf het antwoord op al deze vragen. We gaan het daarom meemaken.

Primaire Sidebar

Door:

de redactie

 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • 5 juni 2025
    Introductieworkshop ‘Leven vanuit Vrijheid’
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • B’eter – lente-frisse witte-bonensalade
    • PAN-NL – Meeste aardbeien, kropsla en druiven bevatten PFAS
    • Hoe noem je iemand die de lege leer uitlegt?
    • Het jaar 2025 – dag 150 – voedseldropping
    • ‘Hulpplan’ VS en Israël: meer concentratiekamp dan hulpverlening

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.