De smid en de Familiejuwelen

Om de tien weken rijdt de hoefsmid met zijn bus vol ijzers, vijlen, nagels, hamers een oven en aambeeld het erf van mijn boerderij op naar de stallen. Vrolijk rennen de honden met hem mee. Zich verheugend op de naderende traktaties. Niks geen hondensnoepjes of geperste kluifjes uit de winkel maar vers en recht van de hoef. Er is niets zo lekker als het schaafsel en het snijdsel dat door de stal vliegt. Afgelopen week was het weer zo ver.

Hoefsmid is een beroep dat parallel aan de mechanisatie in de landbouw een enorme gedaanteverandering heeft ondergaan. Had iedere buurt vroeger een smid waar de werkpaarden zelfs tijdens hun dienst bekapt en beslagen konden worden, tegenwoordig heeft de omvorming van werk- naar sportpaard voor een andere clientèle en werkwijze gezorgd. Zo gaat het paard niet meer naar de smid maar komt de smid naar het paard. Luxe sportstallen, waar glimmende paarden onder dikke dekens tot aan de knieën in het stro staan. Maar ook het dier is veranderd. In plaats van brave koudbloeden staan hypersensitieve warmbloeden tussen de touwen. Verhalen over onhandelbare dieren die boven ‘je uit klimmen’ zijn aan de orde van de dag. Het sportpaard is een gevoelig typje en met een stokmaat van gemiddeld 1.74m, moet je als smid gebogen onder zevenhonderd kilo bang en schichtig geweld aan het werk. “Zulke beesten haalde vroeger hun derde jaar niet”, zegt hij, “maar het is de kunst om hem in zijn waarde te laten zodat hij zich laat bekappen.”

Een staaltje mededogen en vertrouwen dat zijn weerga niet kent. Zonder woorden bukt de smid zich onder het paard, tilt een voorvoet op en klemt deze tussen zijn knieën. Boven hem het paard. Alert, met witte randen om de ogen en opengesperde neusgaten. Snuivend trekken al de spieren strak. De smid werkt onverstoorbaar verder. Stil, alleen het getrappel gesnuif en het slaan van de hamer of het raspen van de vijl is hoorbaar. Als het paard steigert gaat hij met het voorbeen mee omhoog. Het been blijft tussen de knieën vastzitten. Het bekappen gaat door. Als het paard met zijn volle gewicht op de smid gaat hangen, raakt hij in alle rust zijn buik aan. Geen enkele spanning, alleen begrip en vertrouwen voor het vluchtdier. Zijn angsten en zijn lijden.

“Het ontdekken van mededogen vlak voor onze voeten kan in het stof van de aarde de ene ware betekenis van verlichting zijn” stelt boeddhist Andrew Peers in zijn boek De Familiejuwelen. De Familiejuwelen is een verzameling essays, gedachten en herinneringen. De aanleiding is telkens een Chinese koan. In verzameling bekruipt het gevoel je van een getuigenis van Peers’ eenzame weg via diverse trappistenkloosters & de zen beoefening naar het werkelijke bestaan in verbondenheid.

Peers’ weg is geen gemakkelijke, vol worstelingen met zichzelf, zijn verleden en de toekomst. Wat is de weg die gelopen moet worden? Een leven leiden vanuit de onzekerheid van het heden. “Als westerse Einzelgängers op zoek naar bevrijding door verlichting, lopen wij het gevaar dat we, door ons individualisme, dit trachten te ontlopen. Om terecht te komen in een illusoire en elitaire vrijheid die gemeenschap – sangha – wil vermijden en deze weigert te ondergaan. De ware verlichting van zen is niet een doorgeschoten individualisme. De enige doorbraak die moet plaatsvinden is altijd en tegelijkertijd één worden met datgene dat terugkeert, steeds opnieuw, om weer naar de wereld te kijken met de ogen van mededogen.”

De koans in De Familiejuwelen brengen je langs universele facetten van ieder leven. Liefde, verlatenheid, verlichting, ego, twijfel, de plaats, de eenvoud en het pad.

Daar sta ik dan met mijn mooie gedrag. Als westerse Einzelgänger, buitenbeentje in deze christelijk agrarische omgeving, dringt het alledaagse mededogen en het erkennen van het lijden zich aan mij op. De voorover gebogen smid die in een diepe verbondenheid het paard bekapt, de honden die de rondvliegende stukken hoef vangen en opeten en het stille lijden van het paard. Het tafereel ontroert me. Eenvoud is de weg.

Peers heeft inmiddels het klooster in Zundert verlaten. Hij is verhuisd naar Schotland.

Andrew Peers, De familiejuwelen, Zenbrieven uit een klooster Ansgar Editions, Den Bosch 2013, ISBN 978 94 91 01 00 88.
Bestellen kan ook door een email te sturen naar maria.boemaars@gmail.com
En het boek is natuurlijk ook bij de boekhandel te bestellen.