‘Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel ‘zenleraar’ niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.’
Zen
Voorbij God
Mensen als de benedictijn en zenleraar Willigis Jäger doen de grondvesten van het instituut waaraan ze zich verbonden hebben op hun grondvesten trillen. Niet om het ten val te brengen, maar om verandering mogelijk te maken, om bij de directe ervaring en bij de tijd te blijven.
Taigu – Groot vertrouwen in godverloren samsara
Aan de lezer die schrijft dat Taigu’s aandacht altijd maar uitgaat naar samsara: broeder, wij leven temidden van samsara, jij en ik, allebei. Hoe veel en hoe hard je je ook bezighoudt met de dharma, de wereld wordt er niet vanzelf beter van.
Dick – De eik in je tuin
Er is een krachtige korte koan over een boom. Een monnik vraagt ernstig aan Joshu: ‘Wat voor zin heeft de komst van de patriarch uit het Westen?’ Joshu antwoordde: ‘De eikenboom hier in de tuin.’
Zeshin – choka & banka de weg van het hart
Rituelen volgen het natuurlijk gebeuren; hoogtepunten zijn altijd verbonden met de seizoenen waarvan de zonnewende de belangrijkste is. Maar ook zaai- en oogsttijd zijn perioden die verbonden zijn aan rituelen. Vroeger zat het christendom vol rituelen, maar de honger naar macht heeft het corrupt gemaakt.
Dick – Altijd weer terug naar de ervaring
De onwetendheid waarop de Boeddha doelt, ontstaat als je je laat meeslepen door primaire, door het ego-gestuurde impulsen. Allemaal angst. Primair: Angst voor tekort, onveiligheid, ziekte en dood. Op een subtieler niveau: angst om gekwetst te worden, angst om de schuld te krijgen, angst om ongelijk te krijgen, angst niet serieus te worden genomen, angst dat je iets verkeerd hebt gedaan. Dat is de onwetendheid waar we het liefst vanaf willen en die we ook kunnen doorzien.
Ceremonie
Binnen het boeddhisme zijn geen goden, alle beelden binnen het boeddhisme zijn verbeeldingen van abstracte concepten. In ons dagelijks leven gebruiken we symbolen voor vanalles en nog wat, verkeersborden, radioactiviteit, gas, enzovoort. We zien deze symbolen en weten wat ze betekenen; binnen het boeddhisme zijn symbolen ontwikkeld die ons de weg wijzen binnen onze geest, tussen onze binnen- en buitenwereld.
Boeddhisme en de bevrijding van het lijden
Het boeddhisme heeft een realistisch kijk op het leven dat met lijden gepaard gaat. Ze vraagt zich daarbij niet af waarom of waarvoor de mens moet lijden, maar ze wil onderzoeken wat hiervan de oorzaak is. Ze ziet de oorzaak van het lijden in het vastklampen van de mens aan het idee van een vast ego. Op grond van dit inzicht kan ze aangeven hoe dit lijden kan worden opgeheven en de mens tot bevrijding kan komen. Het is een optimistische visie op de mens die daartoe in staat wordt geacht.
Buiten woorden en geschriften om
Ik vraag niet om woorden, noch vraag ik om geen woorden, kijk, de bloesem keert dwarrelend terug naar zijn tak.
Dick – Bloei
Mijn oog viel op een boekenlegger van de hand van onze vriendin Anne-Riet. Zij had er deze prachtige tekst op gezet: Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Je zou het niet zeggen maar het is Nederlands, het vroegste Nederlands zelfs. Zo zeiden ze duizend jaar geleden: Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij; wat wachten we nu, ofwel: ‘Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en ik; waar wachten we nog op?’. Waarschijnlijk een liefdesliedje. Maar mijn hart sprong ook op, omdat er meteen een overdrachtelijke betekenis in me opborrelde.
Dharmaregen
Ik woonde ooit een lezing van een filosoof bij over de vraag: waarom zijn filosofen zo gehecht aan hun gedachten? Wat mij vanuit mijn zenachtergrond verbaasde was dat hij die gehechtheid als heel belangrijk ervoer. Het boeddhisme ziet die gehechtheid als een bron van lijden. Filosofen koesteren hun gedachten, bouwen ze zorgvuldig op en toetsen ze aan de vereisten van een heldere redenering. Een filosoof kan niet zomaar eender wat beweren. Filosofie is een boeiende wetenschap.
Dick – De zin van zen
Een monnik zei tegen zijn meester Sozan: Ik ben totaal radeloos, kunt u me helpen? De meester riep zijn naam: ‘Seizei!’ ‘Ja meester’ antwoordde de monnik. ‘Je hebt al drie glazen van de beste wijn uit China achter je kiezen en je blijft volhouden dat je nog niet eens natte lippen hebt!’