• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Chinees boeddhisme » godsdienst » Over Theologie deel 12 – Aristoteles en Plato

Over Theologie deel 12 – Aristoteles en Plato

11 april 2022 door Dharmapelgrim

In het najaar 2021 beloofde ik min of meer een cursus theologie te gaan volgen. De schriftelijke cursus telt maar liefst 48 lessen en ik denk dat er over iedere les ongetwijfeld iets valt te schrijven, doordat de inhoud mij op gedachten zal brengen die ik wel wil delen. Vandaag:

Aristoteles en Plato (religieuze vragen)

Zonder filosofie kan er géén theologie bestaan. Het omgekeerde kan mijns inziens wel. Wanneer je filosofie definieert als streven naar kennis en vooral wijsheid, heb je daar geen God voor nodig. Vind ik. Misschien kom je als filosoof uiteindelijk wel bij God uit (volgens de cursus zijn er twee wegen die naar God leiden, namelijk die van de religie en die van de filosofie) maar dat is niet noodzakelijk. Al jouw denken kan ook in ‘het absolute’ uitmonden. Het absolute… dat is: het oneindige, het geheel op zichzelf staande, het zuivere en het volstrekt tegenovergestelde van het relatieve. Althans, zo luidt de samenvatting van allerlei definities. En nu komt het: sommigen noemen dat “God”. Maar dat roept direct een vraag op: is dat oneindige, geheel op zichzelf staande, zuivere en volstrekt tegenover al het relatieve staande een persoon, een geest, of niet? Ik weet het niet, al heb ik daar wel zo mijn gedachten over.

Zijn er redenen die mensen dwingen om het bestaan van God (als persoon) als waarheid aan te nemen? Er zijn in het verleden allerlei filosofen geweest die op ervaring gebaseerde ‘godsbewijzen’ erkenden. De 20ste eeuwse filosoof Whitehead heeft het bijvoorbeeld over God als creatieve, scheppende kracht. Ik denk dan ‘dat is mooi’, maar persoonlijk kom ik na het doornemen van Whitehead’s betoog niet tot de noodzakelijke erkenning van een Godspersoon of God als Geest. Leuk dat Whitehead constateert dat dingen zijn zoals ze zijn en niet anders, op basis van het door hem geformuleerde principe van concretisering, maar die constatering hebben anderen ook al – en eerder – gedaan. Blijft de vraag: is er een verschil tussen de God van het Christendom (Vader, Zoon en Heilige Geest) en het absolute?

Ondertussen zou je je de vraag kunnen stellen: waar blijven Aristoteles en Plato in dit verhaal? Om te beginnen moet je die twee namen omdraaien. Aristoteles was een leerling van Plato. Aristoteles leefde van 384 tot 322 voor Christus. Tegen het einde van zijn leven werd hij, net als Socrates, aangeklaagd wegens goddeloosheid, maar hij wist te vluchten. Plato op zijn beurt was een leerling van Socrates, de filosoof die – volgens de overlevering – heel rustig de hem aangereikte gifbeker leeg dronk.

Socrates dan: in de cursus Theologie staat iets heel raars over deze man. Er staat “Socrates wordt erop gewezen dat hij de Bijbel nog niet helemaal begrepen heeft, hoewel hij op het goede spoor is.” Huh? Het kost mij grote moeite deze cursus na het lezen van deze zin nog serieus te nemen. Socrates leefde immers enkele eeuwen vóór Christus. De Bijbel zoals wij die kennen, bestond helemaal nog niet. Ik neem daarom maar aan dat de schrijver(s) van deze cursus eigenlijk de Thora bedoelen, de eerste vijf boeken van wat in de Bijbel ‘het Oude Testament’ heet. Socrates zou de Thora misschien niet helemaal begrepen hebben. Eerlijk gezegd heb ik zelfs geen idee of hij Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium serieus heeft bestudeerd. En als hij dat wél heeft gedaan, acht ik het goed mogelijk dat hij er zo zijn eigen ideeën over had. Misschien hebben latere commentatoren Socrates niet helemaal begrepen, hoewel ze op het goede spoor zaten.

Over begrijpen gesproken, wat moet ik van het volgende bakken: “… het zou eenmaal , zo men wil, bij enkele dingen mogelijk kunnen zijn of niet zijn, zonder dat ze ontstaan of vergaan – misschien is het zelfs noodzakelijk als iets wat niet deelbaar is ooit is een andere keer niet is, dat al dit zonder zich te veranderen ooit is een andere keer niet is en van het onbeweeglijke maar beweging voortbrengende beginselen zouden sommigen een keer zijn, de andere keer niet zijn; indien mogelijk zou ook dat kunnen gelden.”  Juist. Gooi maar in mijn petje. (Ik heb de tekst goed nagekeken op interpunctie enzovoorts. Het staat er echt zo.) Het gaat hier over het onbewogen bewegende. God als onbewogen beweger. Anders gezegd: God brengt alles teweeg, zonder zelf te veranderen. Daar kan ik enigszins inkomen, maar niet als ik mij God als een Vader, een Zoon of zelfs maar een Geest moet voorstellen.

Om kort te gaan: Socrates, Plato en Aristoteles en andere zogeheten oude denkers hebben in het afzonderlijke (elementen, principes, en oorzaken) het wezenlijke van alles gezocht. Hedendaagse filosofen zoeken het wezenlijk meer in het algemene, omdat zij hun onderzoeken meer vanuit de ratio opstellen. Houd me ten goede, dat zeg ik niet… dat staat in de cursus.

Samenvattend: voor filosofen staat God niet aan het begin en einde van alles, terwijl dit voor gelovigen wél zo is. Iedereen lijkt het eens te zijn met het bestaan van een Absolute, een oneindig, geheel op zichzelf staand, zuiver iets dat volstrekt tegenover al het relatieve staat. Maar of dat een persoon is? En als het dat is… hoe stel je je die persoon dan voor?  Is het misschien toch niet verstandiger om je je het onvoorstelbare gewoon niet voor te stellen?

Ben ik wijzer geworden van deze les? Mag ik het antwoord open laten? Nee? Doe ik toch.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dharmapelgrim, Geluk, godsdienst, Onderwijs Tags: Aristoteles, bijbel, God, Plato, Socrates, theologie, Thora

Lees ook:

  1. De Boeddha en de klimaatramp (deel 1)
  2. Boekbespreking – De wereld vóór God
  3. Over Theologie deel 6 – De Bijbel 
  4. Over Theologie deel 8 – Sacramenten

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dharmapelgrim

Probeert sinds zijn 16de jaar het Edele Achtvoudige pad te volgen. Dat lukt hem met vallen en opstaan, waarbij hij zichzelf voorhoudt dat hij dat pad tot het einde zal gaan, zolang hij maar één keer vaker opstaat dan valt. Iedereen die de dharma beoefent is een pelgrim op zijn eigen weg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

De lege plek van de democratie

Kees Moerbeek - 29 mei 2022

Het hart van de democratie is volgens de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010) een ‘lege plek’, onbepaald en ongrijpbaar. Niemand kan in een democratie de politieke macht grijpen of zelfs maar verpersoonlijken. Terecht, anders ligt volgens de filosoof totalitarisme op de loer. Dit artikel geeft een indruk van Leforts boek Wat is politiek?  ‘Politiek is […]

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 179 – aandacht
  • Extinction Rebellion en Christian Climate Action bezetten opnieuw kantoor Belastingdienst
  • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
  • Guy – De drie vergiften (P. kilesas)
  • Milieuministers zetten kettingzaag in de EU-bossenwet

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens