• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (3)

1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (3)

15 november 2019 door gastauteur

Het is begin oktober 1973. Twee mannen rijden drie dagen lang kriskras door Nederland. Ze worden door vertegenwoordigers van het koningshuis, politiek en leiders van godsdienstige stromingen ontvangen. De twee mannen, de beroemde Nederlandse bioloog Victor Westhoff (52) en de 14e Dalai Lama (38), op bezoek in Nederland, voeren in de auto korte gesprekken met- en stellen vragen aan elkaar.

Victor Westhoff, voorzitter van het ontvangstcomité, heeft eigenlijk helemaal geen zin om met een wat hij noemt heilige kriskras door Nederland te reizen, maar vrij spoedig naderen de mannen elkaar en delen al of niet elkaars opvattingen. Westhoff hield een 16 vellen telend uitgetikt A4 formaat dagboek bij waarin hij de ervaringen met de Dalai Lama en anderen beschreef. Het is een van de bijzondere documenten in het Nederlands Boeddhistisch Archief.

‘Het is een nauwelijks weer te geven ervaring, zo lang zo persoonlijk een zo groot man te hebben vergezeld. Wij hebben vrij veel gesproken, vaker nog gezwegen, niet omdat er niets te zeggen zou zijn, maar omdat het niet aangaat, iemand die een zo vermoeiende reis maakt, ook nog voortdurend in gesprek te betrekken. Ik bleef mij er steeds van bewust, dat de Dalai Lama recht had op rust en geestelijke afzondering. Daar stond tegenover, dat ik een plicht had als gastheer, dus hem een en ander moest vertellen over het land waardoor wij reisden en zijn bewoners, alsmede over hetgeen hem te wachten stond.

Eerst nadat wij enigszins met elkaar vertrouwd waren geraakt – te beginnen met de terugreis van Wassenaar – kwam ik er toe, Z.H. zo nu en dan een vraag op geestelijk gebied te stellen die mij bezig hield. Het zou niet juist zijn te zeggen dat ik het eerst toen “waagde”. Het is niet aan de orde of ik iets al dan niet “durfde”; de gedachte daaraan kwam voordien eenvoudig niet eerder bij mij op. Misschien is het het beste zó te formuleren, dat hetgeen van de Dalai Lama uitging – noem het geestkracht, wil, fluïdum, persoonlijkheid of hoe dan ook – mij niet op een dergelijke gedachte deed komen alvorens de tijd daar rijp voor was. Zijnerzijds stelde de Dalai Lama nu en dan vragen, waarop hij een antwoord wenste. (Op de reis naar en van den Haag zat ook zijn tolk voorin; toen stelde hij een deel- van zijn vragen in het Tibetaans en liet die door de tolk vertalen. Antwoorden werden nooit vertaald). Deze vragen hadden meestal betrekking op landschap, geschiedenis, míddelen van bestaan, sociale en religieuze situatie, kortom op de samenleving in Nederland en op mijzelf, maar dit laatste (met één uitzondering) niet voordat ik zelf iets over mijzelf had gezegd.

Terwijl de gesprekken steeds rechtstreeks, bondig en vaak ook diepgaand waren, waren ze meestal tevens kort. Ze bleven discreet en namen niet het karakter aan van een interview.

Nimmer tevoren heb ik een man ontmoet, die van ogenblik tot ogenblik de psychische gesteldheid van zijn gesprekspartner glashelder doorziet, daar tevens boven staat en geen misbruik van dit inzicht maakt. Ik ben ervan overtuigd dat hij al mijn gedachten had kunnen lezen maar dat hij dat uit beginsel niet doet en niet wil omdat hij daarmee de privacy van de ander zou aantasten. Geleuterd werd er niet. Zodra de Dalai Lama gewaar werd, dat ik niet langer innerlijk geheel achter een bepaald gesprek stond, maar dit voortzette uit wat wij in het Westen “beleefdheid” plegen te noemen sneed hij het abrupt, ofschoon geenszins onhoffelijk, af, daarmee te kennen gevend dat hij niet “bezig gehouden” behoefde te worden. Hij voelde dit ogenblikkelijk aan. Dat gebeurde trouwens alleen de eerste dag, omdat ík mij daarna in deze situatie had ingeleefd en niets meer zei waar ik niet innerlijk bij betrokken was. (Voor alle duidelijkheid: het gaat er voor de Dalai Lama niet om, of de inhoud van een gesprek objectief van belang dan wel voor hemzelf subjectief interessant is, maar of het voor de gesprekspartner een wezenlijke betekenis heeft).

De Dalai Lama spreekt op drie niveaus, maar is op ieder van die niveaus zichzelf. Hij is de enige mens die ik ooit ontmoette, die geen persona heeft en deze ook niet behoeft. Het eerste niveau is het “officiële” waarbij hij als hooggeplaatste gast met eerbiedige voorkomendheid bejegend wordt. Dit ligt hem niet erg. Hij vindt het nauwelijks aangenaam en laat dat ook duidelijk, ofschoon steeds met de beminnelijkheid die hem een eerste natuur is, blijken. De eerbied van zijn Tibetaanse onderdanen aanvaardt hij met een natuurlijke vanzelfsprekendheid, maar die van Westerlingen hindert hem eigenlijk.

Het tweede niveau is het niveau op voet van gelijkheid, dat van gast en gastheer. Dit ligt hem geheel. Het is kennelijk – en bij een der maaltijden bevestigde hij dat zelf uitdrukkelijk – de wijze, waarop hij met ons Westerlingen wil omgaan. Hij is dan hartelijk, vol zin voor humor, levendig en vrolijk. Zijn spirituele verhevenheid blijkt in deze gesprekken het duidelijkst hieruit, dat hij hoogst zelden iets negatiefs zegt over mensen of andere wezens (wel uiteraard over ongewenste toestanden of gebeurtenissen), en dat hij zijn eigen persoon nooit in het geding brengt – nooit klaagt of iets zegt wat daarop ook maar in de verste verte zou lijken -, dus geheel positief en altruïstisch is ingesteld, niet uit enigerlei show of op grond. van enig beginsel of uitgangspunt, maar omdat hij werkelijk zo is.

Het derde niveau is dat, waarop hij als leraar optreedt. Ik bedoel nu dus niet in het openbaar, maar onder vier ogen. Dit gebeurt nimmer ongenodigd, maar alleen als antwoord op een bepaalde vraag. Hij verandert dan snel en bijna onmerkbaar, spreekt met ernst en gezag, rechtstreeks van hart tot hart, maar geenszins bezwerend of overtuigend: hij laat de ander altijd geheel vrij het al dan niet met hen eens te zijn, hij dringt nooit een mening op. Anderzijds voert hij ook geen discussie. Wellicht is dit onbegrijpelijk voor iemand die zoiets nooit heeft meegemaakt- De enig juiste kwalificatie voor deze state of mind is “verhevenheid” maar dat woord heeft bij Westerse betweters en lolbroeken een slechte pers.’

Morgen aflevering 4 in deze serie dagboekaantekeningen.

Categorie: Boeddhisme, Dalai Lama, NBA - Nederlands Boeddhistisch Archief, Pakhuis van Verlangen, Reisverslagen, Tibetaans boeddhisme Tags: 1973, autoritten, bezoek Nederland, dalai lama, Den Haag, geestkracht, gesprekken, lolbroeken, persoonlijkheid, rust laten, slechte pers, Victor Westhoff, wil

Lees ook:

  1. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (7)
  2. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (5)
  3. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (8 en slot)
  4. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (4)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het verschil tussen apofatisch spreken en katafatisch spreken
    • Sodis – de virtuele denkster 527
    • Officiële lancering van het herintroductieproject van de Gele Komkommer
    • ‘Politiek signaal’ Veldkamp helpt Palestijnen in Gaza niet
    • B’eter Groene goddelijke salade

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.