• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhistisch leven » Reisverslagen » 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (7)

1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (7)

19 november 2019 door gastauteur

Het is begin oktober 1973. Twee mannen rijden drie dagen lang kriskras door Nederland. Ze worden door vertegenwoordigers van het koningshuis, politiek en leiders van godsdienstige stromingen ontvangen. De twee mannen, de beroemde Nederlandse bioloog Victor Westhoff (52) en de 14e Dalai Lama (38), op bezoek in Nederland, voeren in de auto korte gesprekken met- en stellen vragen aan elkaar.

Victor Westhoff, voorzitter van het ontvangstcomité, heeft eigenlijk helemaal geen zin om met een wat hij noemt heilige kriskras door Nederland te reizen, maar vrij spoedig naderen de mannen elkaar en delen al of niet elkaars opvattingen. Westhoff hield een 16 vellen telend uitgetikt A4 formaat dagboek bij waarin hij de ervaringen met de Dalai Lama en anderen beschreef. Het is een van de bijzondere documenten in het Nederlands Boeddhistisch Archief.

Victor Westhoff legt de Dalai Lama een aantal kwesties voor tijdens een autorit.

‘Een andere vraag van mii, waarbij ik er de nadruk op legde dat dit probleem mij reeds lang bezig hield:

Is er een reden, om de voorkeur te geven aan een bepaalde wijze van lijkbezorging (met name begraven of cremeren)?” Antwoord: Neen. Wanneer een zekere tijd verstreken is (hij ging hier niet nader op in, naar doelde uiteraard op de paar dagen die in de meeste samenlevingen tussen dood en lijkbezorging liggen, in het Westen uit piëteit en om te voorkomen dat een schijndode begraven c.q. gecremeerd zou worden, in het Oosten op grond van de overwegingen die aan het Tibetaanse Dodenboek ten grondslag liggen), dan is een lijk slechts een voorwerp, waar mede men kan handelen zoals practische overwegingen en de opvattingen van de nabestaanden wenselijk maken. Hij voegde hier evenwel op indrukwekkende wijze aan toe: “There are exceptions. Wanneer ik zal sterven, is het gewenst dat mijn lichaam op een bepaalde wijze behandeld wordt, teneinde mijn reïncarnatie te bespoedigen”.

Een van mijn andere vragen had betrekking op de samenleving der Tibetaanse emigranten in India, hun levenswijze, het onderwijs, het aantal scholen (zeven) en hun geestelijk leven. In zijn antwoord, dat verder niet zozeer ter zake doet omdat hieromtrent in het Westen voldoende bekend is, trof mij het volgende. Hij vermeldde als een positief punt van de huidige toestand, dat de Tibetaanse samenleving uit haar isolement was geraakt en dat het daardoor gemakkelijker was geworden, de geestelijke waarden van zijn land over de wereld te verbreiden. Hij ging hier uitvoerig en welsprekend op in; het lag hem duidelijk na aan het hart. Vroeger was de schat van kennis in Tibet voor het Westen grotendeels ontoegankelijk. Thans hadden een aantal lama’s Westerse talen en, wat belangrijker was, de Westerse gedachtengangen leren kennen, zodat het op veel groter schaal mogelijk was geworden, boeken te schrijven en te publiceren die voor de overige wereld betekenis hadden. I{ij legde er de nadruk op dat zich hierbij een moeilijkheid voordeed, die altijd had bestaan, maar nu van minder betekenis werd doordat de schrijvers van zulke boeken kennis konden nemen van de Westerse mentaliteit: het ging er om de teksten en uitspraken zodanig toe te lichten, dat ze niet verkeerd begrepen werden. Hij gaf daarbij het volgende voorbeeld. Er is een uítspraak: “Het doden van alle Boeddha’s geeft zo groot mogelijke verdienste” (“kiIling of all the Buddha’s brings about the highest merit”). Deze uitspraak, zei hij, wordt in Tibet zonder meer begrepen maar in het Westen misverstaan. Men moet weten hoe dit te interpreteren. Dit is op verschillende niveau’s mogelijk. “Doden” in de letterlijke (materiële) zin van “doden van een levend wezen” is naar Boeddhistische opvatting altijd verwerpelijk, en het is dus duidelijk dat men dit figuurlijk moet opvatten, in de zin van het afrekenen met lagere instincten, het zich daardoor niet langer laten beïnvloeden. (Naderhand viel mij de overeenkomst in tussen deze verklaring en de diepte psychologische interpretatie van dromen, waarin de eigen dood, het doden of sterven van nabestaanden etc. eveneens moeten worden opgevat als het afrekenen met bepaalde psychische inhouden). Wat de “Boeddha’s” in bovengenoemde uitspraak betreft: ieder levend wezen draagt de Boeddha-natuur in zich, aldus Z.H. en men kan Boeddha’s” hier dus opvatten als “levende wezens”, waarbij dan met het “doden” ervan bedoeld wordt, dat de levensdorst wordt uitgeblust. Er is ook, voegde hij hieraan toe, een andere interpretatie mogelijk. Hierbij worden met de “Boeddha’s” de chakra’s bedoeld , omdat deze de concentratie vormen van al datgene wat een levend wezen tot levend wezen maakt en dus ook zijn “Boeddha-natuur” bepaalt. De chakra’s nu zijn in feite de ruimtelijke uitdrukking van de skandha’s, en het beheersen (“doden”) van de skandha’s is een voorwaarde voor geestelijke verlichting. De Dalai Lama besloot deze uiteenzetting met er nogmaals de nadruk op te leggen, dat het letterlijk vertalen van oude teksten voor Westerlingen misverstanden kan oproepen en dus zorgvuldig commentaar behoeft door kenners die tevens met de Westerse denktrant vertrouwd zijn.

Hij waarschuwde in dit verband voorts tegen sommige Westerse “scholars”, die zich als Tibetologen voordoen zonder daar recht op te kunnen doen gelden, en daartoe de kans krijgen omdat toch slechts weinigen in hun hun omgeving hun uitspraken kunnen controleren. Hij zei meermalen dergelijke pseudo-Tibetologen te hebben ontmoet, die bij een confrontatie bleken geen enkele Tibetaanse zin te kunnen begrijpen. Uit een dergelijke uitspraak blijkt wel, dat de Dalai Lama geenszins halfzacht is en zích geen knollen voor citroenen laat verkopen. Het was overigens de enige maal, dat hij zich negatief over bepaalde mensen uitliet.

Wegens de betekenis die het werk “Mipam, de lama der vijf wijsheden” “Tibetaanse roman” door Lama Yongden (Arnhem, 1940) reeds lang voor mij heeft, vroeg ik de Dalai Lama, of hij de naam van Lama Yongden wel eens had gehoord. Antwoord: neen, onbekend. De naam van Alexandra David – Neel kende hij goed. In het voorwoord van “Mipam” zegt Lama Yongden, een aangenomen zoon van A.D.- N. te zijn. Ook dit bracht ik de Dalai Lama over. Hij ontkende niet dat zulk een relatie in beginsel mogelijk zou zijn, maar nogmaals: van Lama Yongden had hij nooit gehoord.- Dit doet uiteraard de vraag rijzen, of de hele Lama Yongden niet een mystificatie is, bv. een pseudoníem van A.D.-N., die dan dit boek zelf geschreven zou hebben. Dr. Pott, wiens mening dienaangaande ik naderhand vroeg, is van oordeel dat de historiciteit van Lama Yongden inderdaad twijfelachtig is; zo hij al bestaan heeft, was hij naar alle waarschijnlijkheid geen Tibetaan naar veeleer een bewoner van Sikkhim, hetgeen mede zou verklaren waarom de Dalai Lama zijn naam niet zou kennen. Dr. Pott voegt hieraan toe, dat “Mipam” uiteindelijk een product is van Westerse verwerking van bestaande Tibetaanse literaire traditie, dat hieraan uiteindelijk zeker voor een belangrijk deel mede vorm is gegeven door Alexandra David-Neel zelf en wellicht ook door een ghost-writer, en dat de historiciteit van Lama Yongden dus z.i. niet zozeer ter zake doet.

In de loop van dit gesprek zette de Dalai Lama uiteen, dat Tantrayana, Mahayana en Hinayana ‘) niet (meer) als gescheiden leerstelsels dienen te worden beschouwd. In feite blijken zij in het hedendaags Tibetaans boeddhisme onderling geïntegreerd te zijn. Hij lichtte dit toe aan een beschouwing over zijn kleed. De snit van de pij zelf is een Hinayanasnit; de schuin over het bovenlichaam gedragen sjerp is een Mahayana-attribuut; en de rozenkrans, die hij hanteert, is Tantrisch.

———-

1-Hij gebruikt uitdrukkelijk de term “Hinayana”, ook wanneer ik in het gesprek meermalen de naam “Theravada” heb gebezigd.

Morgen aflevering 8 en slot in de serie dagboekaantekeningen.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Dalai Lama, NBA - Nederlands Boeddhistisch Archief, Pakhuis van Verlangen, Reisverslagen, Tibetaans boeddhisme Tags: 1940, 1973, Alexandra David - Neel, arnhem, bezoek aan Nederland, chakra's, dalai lama, dood de Boeddha, Lama Yongden, levensdorst, Mipam, pseudo Tibetologen, Victor Westhoff

Lees ook:

  1. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (5)
  2. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (3)
  3. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (8 en slot)
  4. 1973 – Victor Westhoff, Dalai Lama en het dagboek (4)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
08 feb
Online Lezingenserie 'Spirituele wetenschap - De nieuwe wetenschappelijke mentaliteit' (2)
8 feb 23
08 feb
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
8 feb 23
09 feb
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
9 feb 23
09 feb
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
9 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Het lijden in de wereld

    Taigu - 6 februari 2023

    Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.

    Linkerhemisfeer domineert – een catastrofale weg

    Rob van Boven en Luuk Mur - 6 februari 2023

    We leven steeds meer in een materialistische wereld gericht op nut en macht, met hebzucht als doorlopende achtergrond motivatie. Afleiding is inmiddels vooral een noodzakelijkheid, waardoor het een gevangenis is geworden. Volle brede aandacht voor de natuur, elkaar, de omgeving kunnen we niet meer opbrengen.

    Ashoka – India’s bijna vergeten keizer

    Kees Moerbeek - 5 februari 2023

    De verdiensten van Ashoka (circa 268 – 232 v.o.j.), de derde keizer van het Mauryaanse rijk zijn groot, maar hij was bijna vergeten. De vertaling van zijn inscripties in de 19de eeuw ontrukte hem aan 2.000 jaar vergetelheid. Dit artikel gaat over het boek Mauryan India van de ook internationaal eminente Indiase historicus Irfan Habib en vooral over Ashoka’s inscripties.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Redactiestatuut en redactieformule – pijlers van het BD
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Beelden Hindoetempels vernield in Bangladesh
    • Guy – Heilzaam handelen (P. samma kammanta)
    • Boeken – monddood

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens