Afgelopen weken heb ik vele kilo’s hummus gemaakt. Onze zoon Simon, die mij op deze plek wel eens heeft vervangen, is bezig een voedselbos aan te planten, of beter gezegd, de heggen om wat ooit een voedselbos gaat worden. Op de plantdagen komen telkens 50-60 vrijwilligers af, en die krijgen na een ochtendje bomen en struiken planten in zware klei een lunch aangeboden. Vrijwilligers – zoals ik – zorgen voor goed brood, soep, en heel veel hummus. Op zo’n plantdag gaat er gemakkelijk 3 of 4 kilo hummus doorheen.
Jana Verboom
B’eter: Nachos grande met of zonder nepvlees
Iemand beweerde laatst dat de vleesvervangers de laatste jaren zoveel beter waren geworden. Nu koop ik vrijwel nooit zulk nepvlees, omdat ik jaren geleden al geconcludeerd had dat dat niet lekker was. Ik maak een uitzondering voor falafel, wat gewoon een van zichzelf plantaardig product is, en af en toe plantaardige kipstukjes, bijvoorbeeld als vervanger van kip in curry’s. Als ik voor mezelf zou koken dan zou ik sowieso lekker peulvruchten toevoegen aan mijn maaltijden voor extra eiwitten, en hoefde ik nooit vlees te vervangen door vleesvervangers, maar ja, ik kook ook wel eens voor mensen die houden van wat traditioneler eten, eten dat ze (her)kennen.
B’eter: gnocchi uit de oven met tomaatjes en pesto
We hadden een muis in huis! Althans, dat dachten we. Inmiddels hebben we er vijf gevangen en lijkt de rust wedergekeerd. Het begon allemaal met hier en daar een muizenkeuteltje – en we merkten dat er geknabbeld was aan de laatste appeltjes van onze appelboom, die op een tafel bij de tuindeur lagen. Verder geen knaag- of vraatsporen. Wat doe je in zo’n geval, als je aspiratie is om het lijden van alle levende wezens te verminderen en niet te doden? We leenden zogenaamde life traps, muizenvallen waarin je de muizen levend kunt vangen. We hadden ‘m! De muis kreeg een enkele reis bos. Dat is niet de beste plek voor een huismuis, die geheel is aangepast aan het leven in een huis. Wat moet een huismuis in een bos? Ofwel heel hard wegrennen en een nieuw huis zoeken, ofwel eindigen in de buik van een vos, uil, havik of ander roofdier. Een huismuis wordt niet zomaar een bosmuis, dat is een andere soort
B’eter: Soep met citroengras, limoenblad en kokos
Limoenblad: heerlijk. Vers limoenblad is moeilijk te krijgen, er bestaat gelukkig ook diepvries of gedroogd limoenblad. Ik bedacht dat ik wel een limoenplant of boompje in de keuken op de vensterbank wilde hebben zodat ik af en toe verse blaadjes kon oogsten. Maar er was een probleem: de limoenen die bij ons in de winkels liggen hebben nooit pitten. Ik heb heel was limoenen gecontroleerd op pitten, maar nee hoor, niks, nergens.
B’eter Rodelinzensoep met tomaat en kokos
Afgelopen week was ik naar een middelgroot congres (ca. 500 mensen) in een middelgroot congrescentrum in het midden van het land. Het onderwerp van het congres was de relatie tussen mens en natuur. Veel alarmerende lezingen over het klimaat en het verlies van biodiversiteit: we kunnen de destructie van Moeder Aarde maar niet stoppen. Groot was mijn verbazing toen er op de eerste dag in de lunchzaal grote stapels broodjes met ham, kaas en worst werden geserveerd. Dat kan toch niet, op zo’n congres?
B’eter Caponata: aubergineschotel uit Sicilië
Op maandag aten we wraps met reepjes plantaardige kipschnitzel en een stoofpotje met paprika’s en courgette. Op dinsdag aten we bloemkoolroosjes uit de oven met kruiden van Santa Maria “Seasoning mix for Crispy Chicken; perfect for chicken, also great with cauliflower” – waar ik al eerder over schreef – met hummus, en alweer wraps. Op woensdag kwam de pasta met aubergine en champignons op tafel, uit de Zilveren Lepel. Op vrijdag aten we in een Indiaas restaurant. Blijft over de donderdag, waarop ik caponata maakte. Het recept dat ik deze week wil delen.
B’eter: Boheemse aardappel-paddenstoelensoep (Bramboračka)
Toen ik de draad van deze rubriek weer oppakte, na jaren afwezigheid, was mijn doel om op zoek te gaan naar authentieke Europese recepten die uit zichzelf al plantaardig waren – of eenvoudig plantaardig te maken. Ik zou ouderen interviewen over de recepten van vroeger, toen vlees en zuivel niet voorhanden waren of onbetaalbaar. Echter, in mijn directe omgeving kon ik weinig van dat soort recepten ophalen, en veel tijd om verder te zoeken had ik niet. Maar vandaag presenteer ik een recept dat wél past bij mijn oorspronkelijke doel: Boheemse aardappel-paddenstoelensoep.
B’eter: Pasta met paddenstoelen en aubergine
Dit is een recept uit de Zilveren Lepel, Il Cucchiaio d’Argento in het Italiaans, een klassiek kookboek dat al sinds halverwege de vorige eeuw bestaat en dat in menige Italiaanse keuken te vinden is. Maar het boek is ook al heel wat jaren internationaal doorgebroken, en vertaald in vele talen. Er zijn inmiddels verschillende thema-Zilveren Lepels, zoals over chocolade, over bakken, over vlees, en uiteraard over pasta. Sinds enkele jaren is er zelfs een vegetarische Zilveren Lepel.
B’eter – Nogmaals: Sperziebonen op z’n Georgisch (mtsvani lobios pkhali)
Afgelopen sanghaweekend in de traditie van Plum Village/Thich Nhat Hanh kwam ik een zuster in de beoefening tegen die net als ik houdt van eten en van recepten uitwisselen. “Ik heb die Georgische boontjes gemaakt”, zei ik. “Maar die van jou vond ik lekkerder”. Toen ze haar Georgische boontjes had gemaakt voor een potluck maaltijd (waarbij iedereen iets meeneemt) op een ander sanghaweekend, had ik haar naar het recept gevraagd. Ze had toen geantwoord dat het niet haar eigen recept was, dat ik gewoon maar even moest googelen. Dat had ik gedaan en ik kwam toen uit bij het recept uit de Volkskrant dat ik hier eerder gedeeld heb. Maar ‘mijn’ Georgische boontjes hadden door het stoven hun groene kleur verloren, en ’haar’ Georgische boontjes waren mooi groen, en lekkerder, vond ik. Ze vroeg welk recept ik had gebruikt en toen ik dat liet zien schudde ze haar hoofd.
B’eter: Poké bowl of boeddha bowl
Een Buddha bowl is een vegetarisch of veganistisch gerecht dat als lunch of als avondmaaltijd wordt genuttigd. Het gerecht is afgeleid van de poké bowl, die meestal vis bevat. Het gerecht bestaat uit een combinatie van verschillende fijngesneden groenten en fruit die op een sierlijke manier gerangschikt zijn met vaak een portie rijst of quinoa. De eerste Buddha bowl werd mogelijk in 2013 geserveerd in Toronto.
B’eter: Sticky aubergine
Terwijl ik dit stukje schrijf zit ik in de trein van Praag naar Berlijn. In Praag, afgelopen week, deed ik op vrije momenten loopmeditatie door de stad en snoof de geuren op. Bier, knoflook, uitlaatgassen, worst, sigarettenrook, goulash, after shave, vanillesuiker, urine, kaneel, gebak, hondenpoep, zuurdesembrood met karwijzaad, schoonmaakmiddel/ontsmettingsmiddel, karamel. Vertrouwde muffe geuren die ik niet kan plaatsen maar wel ken van vroeger, toen ik hier als kind opgroeide.
B’eter – Nogmaals: saladesoep (restjessoep)
Het toeval wil dat er in Praag veel Vietnamezen wonen, waarschijnlijk nog uit de tijd vóór de val van de muur toen – toen nog – Tsjechoslowakije en Vietnam bevriende communistische landen waren. Vietnamees eten en Vietnamese restaurants zijn hier erg talrijk. Er zit er hier eentje om de hoek en daar heb ik gisteren iets gegeten dat Bun Bo Nam Bo heet. Oorspronkelijk met rundvlees, maar nu met tofu. Naast Vietnamese restaurants zijn er ook Vietnamese vegan zelfbedieningsbufetten waar je bord wordt gewogen. Dat bevalt me prima!
B’eter Saladesoep en Georgische sperziebonen
Ik wil het vandaag hebben over een Georgisch sperziebonenrecept. Ik at dit onlangs bij een potluck dinner tijdens een retraiteweekend (in de traditie van Plum Village/Thich Nhat Hanh). De potlucks zijn voor mij een van de hoogtepunten van de weekenden, omdat ik een ruime hoeveelheid heerlijke plantaardige gerechten van anderen kan proberen. Het Georgische boontjesrecept was de ontdekking van afgelopen weekend.
B’eter Appeltaart
Terwijl ik dit schrijf liggen ze naast me op tafel heerlijk te geuren: vers geraapte appels uit eigen tuin. Onze appelboom heeft dit jaar, veel vroeger dan andere jaren, een behoorlijke oogst appels opgeleverd. We plukken ze niet, nee, we rapen de afgevallen appeltjes. Kilo’s. Liefst vóór de slakken en andere dieren ze al te veel aanvreten of de beurse plekken (door de valpartij) rotte plekken worden.
B’eter Blaadjes met gaatjes (dan met gif) en Japanse soep met paksoi
Wij mensen zijn erg visueel ingesteld – ook ik. In de supermarkt laten we imperfecte groente en fruit met een vlekje of met gaatjes in de blaadjes liggen, we gaan voor de smetteloze variant ernaast. Dat deze vaak vol zit met een cocktail van pesticiden en andere giftige chemicaliën nemen we voor lief. We zien het immers niet, en als visueel ingestelde soort vinden we een fris en fruitig – appetijtelijk – uiterlijk heel belangrijk.
B’eter Romige citroenpasta
Pasta is er in allerlei soorten en maten en je kunt er vele kanten mee op. Op vakantie eten we vaak pasta met (plantaardige) pesto: klaar in een handomdraai en je hebt maar één pan en één gaspit nodig. De luxe versie is met een blikje (plantaardige) tonijn – maar plantaardige tonijn kan ik niet aanraden, ik vond de smaak tegenvallen. Het deed me denken aan goedkoop hondenvoer – qua geur, niet dat ik dat ooit geproefd heb. Maar ik juich het uiteraard toe dat er naast blikjes tonijn tegenwoordig ook plantaardige tonijn in de schappen staat.
B’eter ‘Kip’ uit het bos
18 miljoen mensen, op ons hele kleine stukje Aarde. Hoe kunnen we die voeden zonder dat we Moeder Aarde helemaal uitputten? Het gangbare landbouwsysteem zit op een doodlopende weg. Het degradeert de bodem en vervuilt bodem, water en atmosfeer. Door al dat gesleep met veevoer en kunstmest raakt het systeem verder uit balans en zitten wij met een stikstofcrisis, terwijl de zee en de atmosfeer steeds verder opwarmen en het weer steeds extremer wordt.
B’eter Lauwwarme quinoasalade
Ik ben een van die mensen die zich moeilijk kunnen beheersen te midden van overvloed. Ik eet dan al gauw te veel. Ik probeer daar met mildheid naar te kijken. Het is de oermens in mij die het op dat soort momenten overneemt. Het lukt mij overigens aardig om gezonde keuzes te maken (veel groenten, vers fruit als dessert) maar het lukt me minder goed om ook verstandige hoeveelheden tot me te nemen. Zo ook deze week. Al helpt plantaardig eten wel: je kunt een groot deel van het assortiment links laten liggen.
B’eter salade met kikkererwten, gegrilde aubergines, granaatappel en croutons
Om stil te staan bij het lijden in Gaza hierbij een recept dat geïnspireerd is op het Midden-Oosten. Bij mijn supermarkt verkochten ze geen ras-el-hanout, dus heb ik zelf maar wat gemaakt. Gangbare ingrediënten zijn piment, bosbessen, kardemom, kaneel, kruidnagel, peper, galangawortel, gember, foelie, nigella, nootmuskaat, zwarte peper en gemalen kurkuma. Aldus wikipedia.
B’eter Blote billen in het gras: stoofschotel met limabonen en snijbonen
Toen ik ruim een jaar geleden met deze rubriek begon, wilde ik graag schrijven over oudhollandse recepten die uit zichzelf al vegetarisch of vegan zijn, of gemakkelijk plantaardig te maken. Doordat ik last kreeg van lichamelijke ongemakken, in combinatie met een drukke baan in het onderwijs, heb ik aan dit project niet de tijd en aandacht gegeven die ik voor ogen had. Maar van de week keek ik in de groentela, zag twee pakken snijbonen, en dacht aan een oudhollands recept dat aan bovengenoemde criteria voldoet: blote billetjes in het gras. Ik had nog een aangebroken zak limabonen staan. Het werden grote billen in het gras. Een oudhollands recept met een mediterrane twist.
B’eter: Simpele wrap-pizza’s voor vrijdag restjesdag
Vrijdag is bij ons vaak restjesdag. Toen het vanavond bijna etenstijd was, keek ik rond in kast en koelkast op zoek naar over datum producten. We vonden een pak wraps dat al enkele weken over datum was. Hoogste tijd om die op te maken. Ze kwamen glansrijk door de kijk & ruik & proef test
B’eter Simpele doordeweekse groentencurry met garam masala
Een goede maaltijd is voor mij een maaltijd die ten eerste plantaardig is, ten tweede veel groente bevat, ten derde geen witte rijst, pasta of grote hoeveelheden aardappelen maar zilvervliesrijst, volkoren pasta of volle granen, en tot slot iets eiwitrijks. Daarnaast uiteraard ook smaakmakers zoals kruiden en specerijen.
B’eter pasteitjes met groentevulling uit de hapjespan
Omdat het in tijden van drukte op het werk en thuis lastig is om tijd te vinden om zelf geweldige nieuwe recepten voor deze rubriek te verzinnen of te ontdekken, val ik hier wederom terug op een recept dat mijn dochter op Tiktok of Instagram heeft gevonden. Ik schreef er vorige week al over: ze haalt van deze vergruisde social media (door sommigen asociale media genoemd) de meest geweldige recepten. Hier dus weer een co-creatie van mijn dochter en mij, losjes gebaseerd op een recept uit de social media van ene Maaike. Het recept is goed bevallen, we gaan dit vaker maken. Het heet oorspronkelijk MEGA DUMPLING maar ik noem het maar gewoon ‘pasteitje’. Al mag dat verkleinwoordje wel weg.
B’eter Wraps met knapperige tofu
Vandaag Vegan crispy tofu wraps, oftewel wraps met knapperige tofu. Het raspen en in de oven bakken van tofu was nieuw voor mij, sinds ik dit recept ken doe ik het vaker. Het is heel simpel en je kunt eindeloos variëren met kruiden en andere smaakmakers. Alles bij elkaar is dit best een tijdrovend recept, of beter gezegd verzameling recepten, maar onderdelen ervan zijn weg te laten of te vervangen door kant-en-klaar producten. Zoals de wraps. Maar zelf maken is leuker en lekkerder.
