• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Leken

Leken

26 juni 2020 door André Droogers

‘Ik ben ook maar een leek’. Vaak gehoord. Meestal gevolgd door een duidelijke mening die begint met ‘maar…’. Nederland telt sinds kort miljoenen virologen.

Wat is de reputatie van de leek? Per definitie ondeskundig? Of toch iemand die best mee kan praten?

Het oudste gebruik van het woord ‘leek’ zal wel religieus zijn (zeg ik als leek). De leek werd in het leven geroepen toen er een bovenlaag van religieuze specialisten ontstond. Dat onderscheid kwam in alle vijf wereldreligies op zodra de economie een overschot opleverde waar de geestelijkheid van kon leven. Politieke gezagsdragers trouwens ook. Dus na de landbouwrevolutie, toen de eerste steden ontstonden.

Intussen is er nogal wat gradatie ontstaan in de status van leken binnen religies. Neem nu het christendom. Ordes in de katholieke kerk kennen vaak een derde orde, bestaande uit leken. Naast het katholieke bisschoppelijke systeem bracht het protestantisme o.a. een presbyteriaans bewind van ouderlingen, leken dus. Leken bekleden sowieso het ambt van alle gelovigen. Quakers kennen geen geestelijkheid en Doopsgezinden geen ambten (wel voorgangers en besturen). Pinksterkerken zijn doorgaans bedreven in het inschakelen van alle kerkleden voor een of andere taak. Er zijn kerken die een preek van de leek op hun rooster hebben staan.

Zo gezien praten gelovige leken inderdaad mee.

Hoe zit het op niet-religieus terrein? In de politiek bijvoorbeeld.

De democratie is zo ongeveer de seculiere variant van het presbyteriaanse systeem. Iedereen heeft stemrecht, zelfs al vind je jezelf een politieke leek. De gang naar het stemhokje vereist geen toelatingsexamen om je deskundigheid te peilen. Als de partijen kieslijsten samenstellen, kijkt men nauwkeuriger, maar een diploma is niet vereist. Leken kunnen zich laten verkiezen. Een hoofdonderwijzer kan minister worden, niet eens van onderwijs.

Toch spreken politici vaak met het aplomb van de deskundige. Macht biedt mensen een podium om met de retoriek van het gezag te spreken. Maar feitelijk zitten politici als leken tussen hun kiezers en de ambtenarij in. De ambtenaren zijn in de politiek de echte deskundigen, onzichtbaar achter regering en parlement. Ambtenaren staan bekend als de vierde macht, goed opgeleid, een soort technocraten. Zij zijn uiteindelijk niet verantwoordelijk, maar wel bepalend voor de inrichting van de samenleving.

Niettemin, ook in de politiek is het onderscheid tussen deskundigen en leken in de praktijk niet zo strikt.

Is er dan helemaal geen exclusieve deskundigheid? Deskundigheid lijkt het monopolie van hoogopgeleiden. Het hoger onderwijs fungeert als deskundigheidsleverancier. Je gaat er in als leek en je komt eruit als gediplomeerd expert.

Maar misschien moeten we de definitie van deskundigheid herzien. Bijvoorbeeld zo: ‘deskundigheid is het vermogen om weloverwogen min of meer betrouwbare betekenissen te selecteren, met de bedoeling een deel van de werkelijkheid zinvol te beleven’.

Deze omschrijving rehabiliteert de leek. Want mensen spelen in allerlei sectoren met mogelijke en onmogelijke betekenissen. Dat geldt voor de virologie, maar evengoed voor de religie en de politiek. En voor de economie, de zorg, de rechtspraak, de media, de schone kunsten, noem maar op. Leken doen daar net zo hard aan mee als beroepskrachten. Uiteindelijk leidt dat tot gedeelde betekenissen en een bepaald type samenleving.

Bij dat spel met betekenissen moeten leken extra goed opletten wat voor rol deskundigen spelen in de machtsprocessen, in welke sector dan ook. Exclusieve kennis biedt toegang tot macht. Macht bepaalt het gedrag van anderen. Welk doel dienen machthebbers en met welke middelen streven zij dat doel na?

Leken verkeren in de marge van de deskundige macht. Juist daardoor kunnen ze kritisch denken en met creatieve ideeën komen. Als kennis macht is, dan delen leken in de macht.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Geluk, Politiek Tags: coronavirus, godsdienst, leken, macht, politiek, virologen

Lees ook:

  1. André – leken
  2. Het jaar 2020 – dag 119 – Stellvertreter
  3. Denken in samenhang – Friedrich Engels
  4. Jasper Schaaf – Twee fatale C’s op een presenteerblaadje

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
29 mrt
Online Lezingenserie 'Universele Broederschap: de fundamentele gelijkheid van al het leven (1)
29 mrt 23
29 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
29 mrt 23
30 mrt
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
30 mrt 23
30 mrt
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
30 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 87 – knipoogvliegen
    • Statiegeld op blik en de strijd achter de schermen
    • Dalai Lama benoemt Mongoolse jongen tot derde hoogste boeddhistische spirituele leider
    • Wakker Dier stapt naar de rechter om onverdoofde vissenslacht
    • Voetbal en sport – de begeerte van mensen naar glorie

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens