• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » Leken

Leken

26 juni 2020 door André Droogers

‘Ik ben ook maar een leek’. Vaak gehoord. Meestal gevolgd door een duidelijke mening die begint met ‘maar…’. Nederland telt sinds kort miljoenen virologen.

Wat is de reputatie van de leek? Per definitie ondeskundig? Of toch iemand die best mee kan praten?

Het oudste gebruik van het woord ‘leek’ zal wel religieus zijn (zeg ik als leek). De leek werd in het leven geroepen toen er een bovenlaag van religieuze specialisten ontstond. Dat onderscheid kwam in alle vijf wereldreligies op zodra de economie een overschot opleverde waar de geestelijkheid van kon leven. Politieke gezagsdragers trouwens ook. Dus na de landbouwrevolutie, toen de eerste steden ontstonden.

Intussen is er nogal wat gradatie ontstaan in de status van leken binnen religies. Neem nu het christendom. Ordes in de katholieke kerk kennen vaak een derde orde, bestaande uit leken. Naast het katholieke bisschoppelijke systeem bracht het protestantisme o.a. een presbyteriaans bewind van ouderlingen, leken dus. Leken bekleden sowieso het ambt van alle gelovigen. Quakers kennen geen geestelijkheid en Doopsgezinden geen ambten (wel voorgangers en besturen). Pinksterkerken zijn doorgaans bedreven in het inschakelen van alle kerkleden voor een of andere taak. Er zijn kerken die een preek van de leek op hun rooster hebben staan.

Zo gezien praten gelovige leken inderdaad mee.

Hoe zit het op niet-religieus terrein? In de politiek bijvoorbeeld.

De democratie is zo ongeveer de seculiere variant van het presbyteriaanse systeem. Iedereen heeft stemrecht, zelfs al vind je jezelf een politieke leek. De gang naar het stemhokje vereist geen toelatingsexamen om je deskundigheid te peilen. Als de partijen kieslijsten samenstellen, kijkt men nauwkeuriger, maar een diploma is niet vereist. Leken kunnen zich laten verkiezen. Een hoofdonderwijzer kan minister worden, niet eens van onderwijs.

Toch spreken politici vaak met het aplomb van de deskundige. Macht biedt mensen een podium om met de retoriek van het gezag te spreken. Maar feitelijk zitten politici als leken tussen hun kiezers en de ambtenarij in. De ambtenaren zijn in de politiek de echte deskundigen, onzichtbaar achter regering en parlement. Ambtenaren staan bekend als de vierde macht, goed opgeleid, een soort technocraten. Zij zijn uiteindelijk niet verantwoordelijk, maar wel bepalend voor de inrichting van de samenleving.

Niettemin, ook in de politiek is het onderscheid tussen deskundigen en leken in de praktijk niet zo strikt.

Is er dan helemaal geen exclusieve deskundigheid? Deskundigheid lijkt het monopolie van hoogopgeleiden. Het hoger onderwijs fungeert als deskundigheidsleverancier. Je gaat er in als leek en je komt eruit als gediplomeerd expert.

Maar misschien moeten we de definitie van deskundigheid herzien. Bijvoorbeeld zo: ‘deskundigheid is het vermogen om weloverwogen min of meer betrouwbare betekenissen te selecteren, met de bedoeling een deel van de werkelijkheid zinvol te beleven’.

Deze omschrijving rehabiliteert de leek. Want mensen spelen in allerlei sectoren met mogelijke en onmogelijke betekenissen. Dat geldt voor de virologie, maar evengoed voor de religie en de politiek. En voor de economie, de zorg, de rechtspraak, de media, de schone kunsten, noem maar op. Leken doen daar net zo hard aan mee als beroepskrachten. Uiteindelijk leidt dat tot gedeelde betekenissen en een bepaald type samenleving.

Bij dat spel met betekenissen moeten leken extra goed opletten wat voor rol deskundigen spelen in de machtsprocessen, in welke sector dan ook. Exclusieve kennis biedt toegang tot macht. Macht bepaalt het gedrag van anderen. Welk doel dienen machthebbers en met welke middelen streven zij dat doel na?

Leken verkeren in de marge van de deskundige macht. Juist daardoor kunnen ze kritisch denken en met creatieve ideeën komen. Als kennis macht is, dan delen leken in de macht.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Geluk, Politiek Tags: coronavirus, godsdienst, leken, macht, politiek, virologen

Lees ook:

  1. André – leken
  2. Het jaar 2020 – dag 119 – Stellvertreter
  3. Denken in samenhang – Friedrich Engels
  4. Jasper Schaaf – Twee fatale C’s op een presenteerblaadje

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 5 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 5 juli 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 6 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’

Kees Moerbeek - 3 juli 2022

Blasfemie kan een uiting van macht zijn, omdat hij die kwetst macht heeft over diegene (datgene) die wordt gekwetst. Hierbij komt superioriteit om de hoek kijken. De gekwetste gelovige is de enige die echter de macht van de blasfemist over hem kan opheffen door diens spot simpelweg te negeren.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Verlichting is de kous op je kop
  • ‘Humor onttroont elke grootinquisiteur’
  • Guy – Het begrijpen van de ware aard van de dingen
  • Ludo – Zijn
  • Taigu – De lijn en de cirkel

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens