Makahanyaharamita – ‘Het roepen van alle levende wezens horen’

“De Nederlandse regering doet wat zij kan, maar premier Rutte benadrukt dat de Nederlandse bevolking zelf ook verantwoordelijkheid moet nemen. “Ik wil eindigen met deze oproep: bij alle onzekerheden die er zijn, is één ding volstrekt duidelijk: de opgave waar we voor staan is heel groot en we moeten dit echt met 17 miljoen mensen doen. Samen komen we deze moeilijke periode te boven. Let een beetje op elkaar. Ik reken op u.”

Mark Rutte

Sindsdien haakt, punnikt en breidt heel Nederland mondmaskers, brengen pannen soep naar bejaarden die daar niet op zitten te wachten. Nu kan tante Truus van de hoek ook iets betekenen voor haar buurt. En omroep MAX gooit er nog een schepje bovenop. Bij mij werd aan de bel getrokken, ongeruste buren kwamen kijken of ik nog niet dood was. ‘Ja en dan?’ nou dan hadden we de nodige instanties kunnen waarschuwen. Nou dank je wel voor je ongewenste bezoek dat weer een extra risico op besmetting is. Let een beetje op elkaar is een excuus voor sociale controle geworden.

Jaren geleden dronk ik voor mijn sociale contact elke ochtend koffie in een koffiebar. Tot ik uit geldgebrek gratis koffie ging drinken in de ‘Bakkerij’, dagopvang voor dak- en thuislozen. De mensen die daar achter de bar staan zijn bewonderenswaardig, dag in dag uit met daklozen, verslaafden en alcoholisten omgaan vergt een bepaalde instelling waar niet iedereen over beschikt. Ze hebben niet de pretentie om de bezoekers te helpen , ze zijn er gewoon elke dag, sorteren post, schenken koffie, luisteren naar ellende, verzorgen de was van de daklozen, en ruimen aan het eind van de dag de rotzooi op. Hoe denk je dat het toilet er aan het eind van de dag uitziet? Je kunt zeggen het is hun baan als je dat zegt ruil dan voor een maand met ze en kijk dan of je het nog steeds een baan vindt. Maar dat daargelaten. Ik zit elke dag aan de andere kant van de bar, aan de zelfde kant als de daklozen, ik praat met ze, loop met ze over straat en wordt net zo gediscrimineerd als zij.

Als ik met een van hen een supermarkt in ga worden we met argusogen gevolgd. Als ik een paar dagen later alleen de zelfde supermarkt in loop is de bewaking op z’n qui-vive. Daklozen hebben schijt aan het gedrag van de supermarktbewaking. Sinds kort is onder het slaaphuis opvang de schuilplaats geopend. Uit nieuwsgierigheid ben ik een paar keer wezen kijken. De andere kant is hier levensgroot aanwezig. Als daklozen willen helpen in de keuken zijn ze verplicht rubber handschoenen te dragen. Voor de maaltijd wordt er gebeden en er klinkt altijd een roep om hulp voor de daklozen. Dat wat ze zijn wordt niet geaccepteerd, ze moeten veranderen in een maatschappelijk aanvaardbaar persoon. Hoe wil je iemand helpen die je bij voorbaat al  niet accepteert? Die bij binnenkomst het stigma ‘ik ben niet goed, ik dien te veranderen’ op zijn voorhoofd gestempeld krijgt. Hoe wil je het vertrouwen winnen van iemand die je niet vertrouwt?

Je kunt alleen iemand helpen door naast hem te gaan staan, aan de zelfde kant te gaan staan en weten wat het is om gediscrimineerd te worden, afgewezen te worden, behandeld worden als een stuk vuil. En zeker niet de pretentie hebben dat je ze kunt of wilt helpen. Wat een desillusie als het je niet lukt. Het meest barmhartige wat je kunt doen is ze nemen zoals ze zijn, met alles er op en er aan. Dit is leerstof waar je de rest van je leven mee toe kunt.

En als je zo nodig op de kwetsbare van de samenleving let, vraag je dan eens af op wie je let.