• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Bodhiwappie

27 december 2020 door Erik Hoogcarspel

Velen van ons hebben de laatste uitzending van het televisieprogramma “Even tot hier” gezien, waarin Youp van het Hek een parodie zong van een van zijn meest bekende liedjes: “Flappie”. Het lied dat hij zong heette dit keer “Wappie”. Overigens heeft Facebook de officiële clip van de website van “Even tot hier” verwijderd. Blijkbaar vist Facebook graag in troebel water en wil ze sympathie kweken bij de wappies.

Een wappie is iemand die niet gelooft in het bestaan van een corona-epidemie en denkt dat alle drukte en voorzorgsmaatregelen berusten op een kwaadaardig complot. Tijdens de laatste persconferentie van minister-president Mark Rutte hebben ze de aandacht op zich gevestigd door aan de rand van de Hofvijver op potten en pannen te slaan en op fluitjes te blazen, zo hard dat ze op de achtergrond hoorbaar waren.

Ketelmuziek

Het geluid van blikken trommels en fluitjes deed me onwillekeurig terugdenken aan de eerste keren dat ik een Tibetaanse eredienst bijwoonde. Ook daar wordt veel misbaar gemaakt door middel van trommels, bellen, bekkens en toeters, zij het dan dat deze wat regelmatiger en ritmischer klinken dan de ketelmuziek net buiten het torentje. Indiase poeja’s komen meer in die richting vanwege de Indiase voorliefde voor chaos.

Waar de wappies het coronavirus ontkennen, ontkennen de Indiërs en de Tibetanen fijnstof. Tijdens de poeja of eredienst worden er vaak enorme hoeveelheden kaarsen of boterlampjes gebrand die samen met de bossen wierook de longen een ervaring geven die niet onderdoet voor die van een drukke snelweg tijdens het spitsuur. Indiërs zwaaien vaak stellages met brandende kaarsen voor hun gezicht in grote cirkels, zodat de vlammen goed flakkeren en de fijnstofproductie maximaal wordt, waarna met de andere hand de lucht naar het gezicht wordt bewogen zodat zoveel mogelijk fijnstof in longen terechtkomt.

Een andere overeenkomst is dat in beide gevallen ketelmuziek wordt geproduceerd uit ideële motieven. In het geval van de Indiërs en de Tibetanen is het de bedoeling om de aandacht te trekken van niet bestaande wezens, die geen fysieke oren hebben, om hen er zodoende een plezier mee te doen. Na afloop heeft men dan een goed gevoel over zichzelf omdat men zijn plicht, misschien zelfs wel zijn best heeft gedaan. Men hoopt dat dit genoeg is om deze niet-bestaande wezens te vermurwen voor elkaar te krijgen wat men zelf graag wil, maar niet kan volbrengen.

Harmonie en geloof

In China is men inmiddels tot bezinning gekomen. Daar heeft men de productie van fijnstof in de tempels aan banden gelegd door op verschillende plaatsen het branden van wierook te verbieden. Ketelmuziek staat echter ook daar in hoog aanzien. In de vijfde eeuw voor het begin van onze jaartelling prees Confucius rituelen met ketelmuziek zelfs aan als het meest geëigende middel om harmonie in de maatschappij te brengen. Er is in dat opzicht nog weinig veranderd, getuige de leeuwendansen die binnenkort tijdens de viering van het Chinese nieuwjaar weer op verschillende plaatsen zullen worden gehouden. 25 Eeuwen later zijn de wappies aan de andere kant van de aardbol nu blijkbaar tot hetzelfde inzicht gekomen.

Dat laatste zal niet iedereen even gemakkelijk herkennen. Streven de wappies nu wel echt naar harmonie? Is het niet zo dat ze juist chaos willen? Zelf zeggen ze dat ze bezwaar hebben tegen de coronamaatregelen omdat ze niet geloven dat er zoiets als corona bestaat. Ze zetten kennelijk hun geloof in tegen de wanorde die volgens hen door het virus wordt veroorzaakt. Ze streven daarom wel degelijk naar meer harmonie. Het inzetten van het geloof tegen maatschappelijke problemen is in de Lage Landen lange tijd zeer populair geweest. Men placht toen gelovigen die te veel misbaar maakten en zich niet konden vinden in het geloof van de meerderheid, ter lering en vermaak op de grote markt op te stoken. Dit laatste gaat nu niet meer omdat alle evenementen zijn verboden en dan heb ik het nog niet eens over het fijn stof.

Als ik terugdenk aan mijn actieve jaren bij het Tibetaanse boeddhisme, dan realiseer ik me dat ook ik toen het geloof inzette tegen de wanorde, terwijl ook ik ketelmuziek produceerde. Trommelen, toeteren en zinloze teksten opzeggen, ik heb het allemaal gedaan, omdat ik geloofde dat dit de wanorde in mijn geest tot bedaren zou brengen. Ik weet niet of dit gelukt is, ik laat het oordeel graag aan anderen over, maar het brengt mij op de gedachte dat ik op mijn manier misschien ook wel een soort wappie ben geweest.

De deuren langs

Misschien is het ook wel hierdoor dat de wappies zoveel aandacht krijgen. Wij voelen plaatsvervangende schaamte. We zijn verontrust over het feit dat mensen zoals wij zomaar iets kunnen geloven dat wij zelf ons niet kunnen voorstellen. Geloven dat je als je lang genoeg op je krent zit kunt gaan zweven of oplossen in licht, dat gaat nog. Geloven dat er 2000 jaar geleden een maagd zwanger raakte van een niet bestaand wezen en dat haar kind na ruim 30 jaar met huid en haar door de stratosfeer heen is opgestegen naar een planeet die nog door geen enkele ruimtetelescoop is waargenomen, ach, smaken verschillen nu eenmaal. Maar geloven dat iets waar dagelijks de media vol van zijn niet bestaat en dat er een elite is van parasieten die zich jong houden door het leven te zuigen uit onschuldigen, ja, dat is een belediging van de mensheid. Er zijn per slot van rekening grenzen.

Dit leidt ons naar de vraag waarom wij in het algemeen iets geloven en waarom we zo’n geloof niet gewoon in stilte kunnen belijden. Het tweede gedeelte van de vraag is niet zo moeilijk te beantwoorden: iets in je eentje geloven is verschrikkelijk saai en bovendien heb je dan steeds het gevoel dat je je geloof zelf heb verzonnen. Dat is de dood in de pot voor een geloof. Als je nu weet dat iemand anders dezelfde overtuiging heeft, krijg je eerder het gevoel dat het wel waar moet zijn. Dit wordt nog versterkt als je elkaar laat merken dat je hetzelfde gelooft. Dit is de reden waarom weinigen hun geloof alleen voor zichzelf kunnen houden. Als je daar nu lang genoeg mee doorgaat, wordt het op den duur vanzelfsprekend dat er iets mis is met mensen die iets anders geloven. Het schiet je dan opeens te binnen dat je eigenlijk de wereld een stukje beter maakt als je die sukkels, die er nog niets van hebben begrepen, hun dwalingen laat inzien. Dan komt er een moment dat je ‘s ochtends vroeg met een bijbel in je aktetas de deuren langsgaat, of bij het torentje van de minister-president je potten en pannen gaat mishandelen.

De troost van het absurde

Geloof is dus een bescherming tegen onverwachte veranderingen, het geeft een gemeenschapsgevoel waardoor je je veilig voelt. Hoe meer de geloofsgemeenschap onder druk komt te staan, hoe sterker de behoefte aan gemeenschapsgevoel wordt gevoeld. Je hoeft gemeenschapsgevoel niet te kopen, je krijgt het door samen iets te geloven. Met andere woorden hoe meer veranderingen er plaatsvinden hoe meer je je geloof nodig hebt.

Wat hierbij opvalt, is dat het niet zoveel uitmaakt wat je nu precies gelooft. Wat het geloof sterk maakt, is de druk van buiten, daarom kun je ook niet van je geloof af gebracht worden door logische of wetenschappelijke argumenten. Die worden immers allemaal aangevoerd door mensen die er niets van begrijpen!

De christelijke kerkvader Tertullianus (ca. 160 – ca. 230) schreef al in zijn boek De Carne Christi (Over het vlees van Christus): Credo quia absurdum (ik geloof omdat het absurd is, hij gebruikt eigenlijk een langere zin maar die komt op hetzelfde neer). Daarbij komt nog dat de Franse socioloog David Émile Durkheim (1858 – 1917) ontdekte dat religie niet anders is dan het cultiveren van het gemeenschapsgevoel. Religie is het besef dat er een macht bestaat die boven onze eigen vermogens en begrippen uitstijgt, en dat is precies de macht van de gemeenschap. Hij constateert in zijn boek over religie dat tijdens de Franse revolutie alles wat ook maar iets te maken had met religie werd afgeschaft. Op het zelfde moment echter vormden de idealen van de revolutie, het vaderland, de vrijheid en de rede op hun beurt weer een nieuwe religie. De filosoof Marc Richir beschrijft hoe tijdens deze revolutie in 1794 de plaats van de macht leeg kwam en daarbij het symbool van het Franse gemeenschapsgevoel was verdwenen. Er was een uitwisseling tussen de omwentelingen van de politieke machtsstructuren, van het gemeenschapsgevoel en van het zingevingskader. De revolutie werd daardoor de nieuwe religie. Dat was het enige wat men nog met elkaar gemeen had, het enige dat de gemeenschap nog kon garanderen.

De ellende van lekkage en de lekkage van de ellende

Wat heeft dat allemaal te maken met onze wappies? We leven op dit moment in een tijd van onzekerheid. Het kapitalisme, de politieke ideologie van de grootste partij van Nederland, is failliet. Wat leraren maatschappijleer generaties lang in alle scholen van Nederland de jeugd trots hebben verkondigd, is een leugen. Een van de belangrijkste principes ervan, het zogenaamde ‘trickle-down’ of doorsijpel-principe is wetenschappelijk onhoudbaar gebleken. Het is het idee dat als de rijken rijker worden, de armen daarvan profiteren en vanzelf ook rijk worden. De voorstanders geloven dat dit een natuurwet is en dat iedereen dus vanzelf gelukkig wordt. Daarnaast is  een principe dat misschien nog wel belangrijker is, het principe van de onbegrensde groei vanwege de klimaatcatastrofe totaal absurd gebleken. Het kapitalisme heeft van ons allemaal eenzame egoïstische consumenten gemaakt. Enerzijds veroorzaken we de klimaatcatastrofe door ons verspillend koopgedrag, anderzijds maken we onszelf en anderen arm en ongelukkig omdat we niet genoeg verspillen. Het hoogtepunt is de Zwarte Vrijdag waar we ons arm kopen door de kortingen, maar een depressie daardoor niet kunnen voorkomen. Tegelijkertijd is de kloof tussen arm en rijk, een voorwaarde voor de doorsijpeleconomie, enorm gegroeid. Rijkdom en geluk blijken echter een soort lachgas te zijn, ze sijpelen niet naar beneden, wel armoede en ellende dat zich bij de armen ophoopt.

De mensen aan de onderkant van de samenleving voelen zich in de boot genomen. Ze voelen zich bedrogen door de ongekende luxe die de reclame hen elke dag belooft, ze voelen zich bedrogen door de positieve praatjes van de politici in de media en ze voelen zich bedrogen doordat de saamhorigheid in de buurt, in het dorp en in de familie door de politiek kapot is gemaakt. En nu wordt door een virus het laatste restje hen ook nog afgenomen.

De symboliek is maar al te duidelijk: de elite bestaat uit vampiers, ze voeden zich zelfs met het bloed van onschuldige kwetsbare baby’s, de politiek is een groot complot om de macht en de wetenschap wil de mensen inspuiten met nano-computers om ze hun wil te ontnemen. Het gaat er niet meer om of het waar is, maar om hoe het voelt. Het enige wat je nog kunt doen is wat ketelmuziek produceren aan de voet van de ivoren toren van de macht. Samen tegen iedereen. Intussen klinkt in vele Tibetaanse tempels over de gehele wereld ketelmuziek voor ‘het welzijn van alle levende wezens’.

Bronnen
Émile Durkheim: Les Formes élémentaires de la vie religieuse. (2007). CNRSÉd., Parijs
Marc Richir: De la sublieme en politique. Synthesis philosophica, Zagreb, 1990, pp. 411-430  https://marc-richir.eu/fr/articles-en-francais/

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Geluk, Gezondheid, Pakhuis van Verlangen, Politiek, Tibetaans boeddhisme Tags: Binnenhof, corona, David Émile Durkheim, depressie, Franse revolutie, kapitalisme, ketelmuziek, koopgedrag, lachgas, maatschappelijke leugen, Marc Richir, Mark Rutte, ontkenning, rijkdom en geluk, Tertullianus, Torentje, vrijheid en rede, wappie, Youp van het Hek, zwarte vrijdag

Lees ook:

  1. De lessen van corona
  2. Het jaar 2020 – dag 274 – onttroning
  3. Koning huilebalk
  4. Het jaar 2020 – dag 341 – het land van Rutte

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Piet Nusteleijn zegt

    28 december 2020 om 09:36

    De conclusie zou toch moeten zijn van dit stuk, dat er niets is om (in) te geloven. En wat gebeurt er dan?
    Zijn we daar niet bang van?
    Wanneer het bedrog wordt doorzien. Dat er echt niets meer (van) overblijft. Gaan we de straat op?
    Voor wat? We lijken elkaar steeds iets voor te blijven houden aan houvast. Laten we bidden…dat zei de voorganger.
    Maar ja, die gaan ons ook al niet meer voor. We moeten door, door de treurigheid. De namen van de treurigheid is niet het ding.
    Zo’n bodhiwappie tekst met deze slotalinea is al met al treurig. Voor mij althans. Ketelmuziek.

  2. ary everhardus zegt

    28 december 2020 om 12:30

    Een preek voor eigen kerk. De kans dat deze boodschap aankomt bij de in dit stukje zo nauwkeurig omschreven groep plebejers is nihiel. Beter zou het zijn, de storm over te laten trekken, zich verre te houden van politiek gekrakeel en zich te richten op de essentie van het boeddhisme. Dat is een betere remedie tegen de wirwar van emoties, dan het cynisme en de opinievorming die nu tentoongespreid wordt.

    • Joost zegt

      29 december 2020 om 10:00

      Eens Arie, maar ook de boodschap van de verhevene snijd geen hout bij de plebejers.

      • ary everhardus zegt

        29 december 2020 om 17:07

        Wanneer je verre reizen maakt om naar ik aanneem je geest te verrijken en dan slechts fijnstof en “bijgeloof” registreert. Verder je eigen visie en houvast projecteert als op de boeddhistische leer gestoelde bagage, dan is de hoogmoed in dit denken een groter obstakel dan behoren tot de groep mensen (wappies?) die de auteur in het stukje beschrijft.

  3. Peter Samwel zegt

    29 december 2020 om 09:37

    Blijkbaar vist Facebook graag in troebel water en wil ze sympathie kweken bij de wappies.

    Deze zin in bovenstaand artikel geeft de positie en visie van de schrijver onnodig weer. Niet genuanceerd, lijkt me.
    Jammer, want zo raak je lezers kwijt.

    • Piet Nusteleijn zegt

      29 december 2020 om 15:12

      Je zou het juist goed moeten vinden wanneer het duidelijk is vanuit welke positie een schrijver schrijft en z’n mening geeft. Elke mening, elk standpunt, kent zijn beperking en is in die zin “onwaar”. Lees: niet volledig. Jij noemt dit “genuanceerd”?
      Maar goed, zeg jij nu dat je “duidelijke, te traceren opvattingen” niet meer gaat lezen?
      Omdat jezelf een andere mening hebt?
      Dan kan je wel ophouden met lezen en bestuderen. Bijna niemand deelt volledig je persoonlijke visie. Bovendien, wanneer je je persoonlijke mening en opvatting eens goed tegen het licht houdt zal je moeten concluderen dat je iets uitdraagt “wat eerder gezegd en eerder je geleerd is”.

Primaire Sidebar

Door:

Erik Hoogcarspel

Erik Hoogcarspel studeerde filosofie en Indische talen aan de rijksuniversiteiten in Groningen en Leiden. Hij publiceerde ‘Koken met Filosofie’ en een vertaling van de belangrijkste tekst van Nagarjuna ‘Grondregels van de filosofie van het midden’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 januari 2021
    Gratis proefles cursus Caring - Caring from the heart
  • 19 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 20 januari 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 20 januari 2021
    Lezingenserie ONLINE: 'Reïncarnatie en karma’
  • 20 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’

Wouter ter Braake - 18 januari 2021

Ik lanceer een ander alternatief. Een brede bewustzijnsbeweging. Een beweging van kiezers die het geluk van alle mensen vooropstelt en als uitgangspunt neemt. Op basis van een bewustzijn dat boosheid transformeert in wijsheid. Een bewustzijn dat gefundeerd is in het besef van verbondenheid van al wat leeft. Een bewustzijn dat verschillen respecteert en met een warm hart en open mind openstaat voor dialoog.

De Lotussoetra – boeddhisme en politiek

Erik Hoogcarspel - 14 januari 2021

In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.

Het boeddhisme en religie

Erik Hoogcarspel - 12 januari 2021

Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.

Tien jaar Boeddhistisch Dagblad

Joop Ha Hoek - 8 januari 2021

...

Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles

gastauteur - 1 januari 2021

Jasper Schaaf: 'Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?'

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Woordenboek niet-weten: adoxie en paradoxie
  • Het jaar 2020 – dag 18 – bijpraten
  • Dier&Recht waarschuwt voor extreem gebruik van antibiotica door ongezonde kalversector
  • Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’
  • ‘Basisinkomen als fundament voor nieuw systeem na toeslagenaffaire’

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens