• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » Totaalboeddhisme

Totaalboeddhisme

9 augustus 2019 door Taigu

Schrijven over boeddhisme is geen wedstrijd in de mooiste taarten bakken. Ieders deeg loopt wel eens uit. Helder inzicht herkent zich echter zowel in voldragen dhammalessen als in teksten waarin de moeite van het dolende zoeken zich verraadt.

Er zijn zoveel rationalisaties te vinden. Overal waar de boeddhadhamma aan land spoelt, neemt deze een eigen vorm aan. Critici van boeddhisme weten niet waarover ze het hebben, omdat ze er zelf geen beoefenaars van zijn. “Ik begin maar niet om het te lezen, omdat ik in iedere zin drie fouten vind.” Denken is geen goede ingang tot de dhamma; het gaat erom deze te ervaren. “Ik ben niet geïnteresseerd in de geschiedenis en de grondslagen van het boeddhisme, maar in de toepassing ervan in het nu.”

Op deze en andere manieren wordt buiten haakjes verklaard en ongelezen gelaten waarvoor de beoefenaar zich niet kan of wil openstellen. Zulke rationalisaties zijn de receptuur van een gesloten geest, die in iedere religieuze context voorkomt, en ook in die van het boeddhisme. In gesloten geest zit een element van verharding en verzet tegen het andere. Beide vormen het tegendeel van zulke gekoesterde principes in zen en boeddhisme als ‘geen houvast’ en de identiteit van het ene en het andere (‘interzijn’). Gesloten geest en open geest komen naast en in elkaar voor. Manas, de bewustzijnskracht achter het valse ‘zelf’, doet de geest sluiten. Leven in aandacht kan manas transformeren tot helder inzicht. “Op de oceaan van verwarring reizen we in de boot van mededogen met de glimlach van geen vrees,” zoals Thich Nhat Hanh schrijft.*

Schrijven over boeddhisme is geen wedstrijd in de mooiste taarten bakken. Ieders deeg loopt wel eens uit, iedereen zit er wel eens naast met zijn baksel. Kijk maar naar sommige van mijn artikelen. Helder inzicht herkent zich echter niet alleen in voldragen dhammalessen, maar ook in teksten waarin de moeite van het dolende zoeken zich verraadt. Hetzelfde geldt voor geestverwante lezers. Er zijn geen kaartcoördinaten om je een weg te banen door het moerasgebied dat onwetendheid van wijsheid scheidt. Dolend zoeken door aanwijzingen van leraren en cryptische wijsheidsliteratuur van vele eeuwen her, vergeefs rondjes cirkelen door het moerasgebied, dwalen in de boot van verwarring, afslag na afslag nemen op basis van flarden uit sutra’s en commentaren, en toch met lege handen weer uitkomen op het punt waar je begon: het is voor vele stroombetreders een herkenbaar proces.

Thuiskomen in een stimulerende omgeving is belangrijk. Ik keer altijd terug naar drie punten: naar de Hartsutra, naar Thich Nhat Hanh en naar mijn sangha, waar ik helaas veel te weinig kom, maar die in mij leeft als een huis met gebruiken die ik kan dromen en toepassen in het dagelijks leven. Thich Nhat Hanh is een vertegenwoordiger van wat ik ‘totaalboeddhisme’ noem, iemand die begint bij de sutra’s uit de Pali Canon, de grondslagen van Mahayana absorbeert, de toepassingspraktijk van leven in aandacht toegankelijk maakt voor iedereen en zijn boeddhisme naar buiten richt, naar goed doen in het klein en het groot, tot en met de uitdagingen van kapitalisme, oorlogsgeweld en vernietiging van natuur en milieu. Hij verantwoordt zijn leer in dhammalessen en boeken, en heeft in de jaren vóór zijn uitschakeling door ziekte verschillende eigentijdse vertalingen gemaakt van de Hartsutra, de tekst van geen geboorte en geen dood, geen zoeken en geen bereiken, omdat we er bij het doorbreken van helder inzicht al blijken te zijn. Thich Nhat Hanh heeft het vlot van zen bovendien zo goed als achter zich gelaten; zijn boeddhisme is een boeddhisme van een open geest voor alles en iedereen.

Totaalboeddhisme als concept voor de doorontwikkeling van het westerse boeddhisme, zou dat kunnen? Openheid en respect voor wat alle individuele tradities van Theravada tot en met Tibet en Triratna te bieden hebben? De dynamiek van kritiek en tegenspraak exploreren? Een nieuw dak bouwen boven het hoofd van alle boeddhisten voor een centrum van dialoog met andere religies en actieve compassie voor een ieder voor wie de heling van leven in aandacht het vertrekpunt kan zijn voor een nieuw begin?

Ook Thich Nhat Hanh is niet volmaakt. Onvermijdelijk zou in het proces zijn levenswerk meeveranderen naarmate de bijdrage van anderen de stutten onder het dakwerk versterkt. Het dakwerk versterken door de dynamiek van kritiek en tegenspraak te exploreren betekent ook openstaan voor de kritiek op ongefundeerde claims en tendenties van wat ‘boeddhistisch modernisme’ heet: erkennen in hoeverre ons boeddhisme een hybride is van een vereenvoudigde Aziatische beoefeningspraktijk en westerse psychologie van de persoonlijke transformatie, erkennen ook dat meditatie en mindfulness niet geïndiceerd zijn voor elke beoefenaar en geen panacee vormen om de lijdensdruk te verlichten van ieder menselijk probleem. Totaalboeddhisme moet vóór alles onverwaterd, integer boeddhisme zijn. Het moet dan ook de tempel durven reinigen van ongewenste invloeden, zoals de sluipende opmars van de psychologie van de zelfontwikkeling binnen het westerse boeddhisme en exploitatie van de dhamma voor materieel gewin.

* Thich Nhat Hanh, Understanding Our Mind (2006); het citaat is vrij in het Nederlands vertaald uit het vijftigste vers in het openingshoofdstuk ‘Fifty Verses on the Nature of Consciousness’. Er bestaat helaas geen Nederlandstalige editie van het boek. Ik heb het in 2013 uitgebreid besproken in dit artikel in het Boeddhistisch Dagblad. https://boeddhistischdagblad.nl/achtergronden/18198-een-abhidharma-voor-de-eenentwintigste-eeuw/

Taigu is de boeddhistische naam van Jules Prast. Behalve door zenboeddhisme voelt Taigu zich aangesproken door het geestesgoed van Shinran Shonin, een dertiende-eeuwse Japanse leraar en geleerde in de traditie van het reine-landboeddhisme. Verder wordt hij beïnvloed door het maatschappelijk geëngageerde boeddhisme van de Japanse zenleraar Hisamatsu Shin’ichi (1889-1980) en dat van Thich Nhat Hanh, een eigentijdse leraar van Vietnamese komaf.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns, Jules Prast, Mahayana, Pakhuis van Verlangen, Pali-Canon Tags: dolen, Hartsutra, Jules Prast, Taigu, Thich Nath Hanh, thuiskomen, totaalboeddhisme, westers boeddhisme

Lees ook:

  1. God, Spinoza en boeddhanatuur – deel twee
  2. Beroepsgelovigen en amateurzitters
  3. Westers boeddhisme de maat genomen
  4. Beroepsgelovigen en amateurzitters

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Daishin zegt

    9 augustus 2019 om 12:00

    “Totaalboeddhisme moet vóór alles onverwaterd, integer boeddhisme zijn.”
    Is plumvillage niet zo langzamerhand een commercieel boeddhistisch vakantiepark met toerische marktkramen geworden met boeddhistische kinderjuffrouw die iedereen bestrafffend toespreekt als iemand niet even aandachtig is?

    • Taigu zegt

      9 augustus 2019 om 13:47

      “Ook Thich Nhat Hanh is niet volmaakt. Onvermijdelijk zou in het proces zijn levenswerk meeveranderen naarmate de bijdrage van anderen de stutten onder het dakwerk versterkt.“

      • kees moerbeek zegt

        9 augustus 2019 om 16:35

        Vanwaar opeens een verhaal over perfectie, zuiverheid en integriteit, Jules? Moeten wij opeens Brahmanen of Farizeeërs worden?
        Het ‘probleem’ dat je aankaart is eeuwenoud. Tijd dus er afstand van nemen. Er bestaat al genoeg ellende om daaraan ook nog eens ‘zuiverheid van de leer’ aan toe te voegen.
        Adem in, adem uit en doe vooral wat je moet doen als mens. Daarbij is het Achtvoudige Pad een hulpmiddel.
        Namo Guanshiyin pusa en moge het met je goed gaan en met al degenen die je dierbaar zijn.

        Duizend buigingen, Kees Kaido Moerbeek

        • Taigu zegt

          9 augustus 2019 om 18:40

          Is de fut er een beetje uit bij je? Er zijn nl. genoeg boeddhisten geweest die eeuwenoude problemen hebben aangepakt.

          Verder neem je één woord uit mijn stuk (integer), verdraait de context en gaat dan daarop reageren. Is dat niet beneden je stand, broeder Kaido?

          • kees moerbeek zegt

            9 augustus 2019 om 19:32

            Ach Jules, ik ben een mens zonder stand of status.

  2. Piet Nusteleijn zegt

    10 augustus 2019 om 10:11

    Lang verwacht en gelukkig weer gekomen; “een Taigu”.
    En het is een beste; over “totaalboeddhisme”. In één woord.
    Gewoon goed!
    Je ontkomt er niet aan om achter het woord “totaal” een ander begrip vast te plakken. Dat begrijp ik wel.
    Dan is “boeddhisme”, om er aan vast te plakken, zo gek nog niet. Het is wel beperkend en te bepalend. TNH ervaar ik als heel ruim!
    “Interzijn”. Een schitterende ontdekking.
    Als alternatief voor “totaalboeddhisme” of “interzijn”:
    “Al-een”? Je kan niet ruim genoeg zijn!
    Maar goed, woorden zijn niet het ding.
    Met groet.

    • Taigu zegt

      10 augustus 2019 om 23:21

      Dank en gassho!

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 181 – boeren
  • Kloof tussen boekenrecensenten en lezers – auteur plaatst advertenties in NRC
  • Vrijdag Zindag – Arbeidsmigrant
  • Halte Hertenkamp, aantekeningen van Boeddha’s buschauffeur
  • Simpel en waar: drie nieuwe boeken van uitgeverij Samsara

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens