Deze week maakte Sakyong Jamgon Mipham rinpoche (1963), -zijn echte naam is Osel R. Mukpo- leider van Shambhala International, een Tibetaans boeddhistische school met wereldwijd meditatiecentra, bekend dat hij relaties heeft aangeknoopt met vrouwen uit de Shambhalagemeenschap. Sommige vrouwen voelen zich benadeeld door deze relaties. Hij biedt daarvoor zijn verontschuldigingen aan en gaat daarna over tot de orde van de dag. Sakyong schoffeert zijn slachtoffers door zijn hulp aan te bieden. De dader als therapeut.

Zijn gedrag past binnen een cultuur van tientallen jaren van seksueel misbruik/sociaal wangedrag van vrouwen en kinderen binnen deze Shambhalagemeenschap. In plaats van zich als verantwoordelijke en veroorzaker van aangericht leed aan zijn slachtoffers op te stellen, en daarvoor de consequenties te aanvaarden, laat deze Sakyong het bij verontschuldigingen. Het is schaamteloos gedrag van een man die zijn positie misbruikt. Een koning in een ivoren toren. De deuren dicht voor het voetvolk, zijn volgelingen.

Sommige senior leraren hadden vrij spel als kinderverkrachter binnen Shambhala. Slachtoffers werden niet geloofd of door de organisatie tegengewerkt als ze hun ervaringen wilden delen binnen Shambhala of er mee naar buiten wilden gaan. Of de Sakyong onder druk is gezet om met een verklaring naar buiten te treden over zijn misbruik van macht en positie is niet bekend. Het is wel waarschijnlijk omdat in juni Shambhala opnieuw zou berichten over het misbruik en de maatregelen die genomen zijn in deze doodzieke organisatie om herhaling te voorkomen.

In de verklaring van Sakyong spreekt hij over het aangaan van relaties met vrouwen. Binnen deze gemeenschap zeggen sommigen dat de vrouwen daarin ook partij waren. Ze wijzen met het vingertje. Ze hebben het mis. Het boeddhisme is een wereldje van vaak blinde verering van de leraar die het allemaal wel weet en wiens gedrag -misdragingen volgens onze normen en waarden- boven elke twijfel verheven is. In die wereld van heiligheid en onderdanigheid van de volgelingen ligt misbruik door deze mannen op de loer. Er zijn verklaringen van getuigen over vrouwen die in Nederlandse boeddhistische centra het liefst het bed met zo’n goeroe willen delen om zijn zegeningen te ervaren. Het is aan de leraar om die onbegrensde verering en adoratie te stoppen. Daar heeft hij de macht en mogelijkheden voor. Is het boeddhisme niet juist een ethische leer? Moeten die leraren dat niet uitdragen?

Het was de psychologe, coach, mediator en ervaringsdeskundige Andrea M. Winn die het verschrikkelijke misbruik binnen Shambhala naar buiten bracht. Met het rapport en de oprichting van het Project Sunshine wordt getracht de misbruikte vrouwen met de leiders van Shambhala samen te brengen en te helen en dan een actiegroep te vormen om dat proces te begeleiden. Dat lukte niet waarop Winn zich tot progressieve leiders van de Shambhala-beweging wendde om zo te kunnen voldoen aan het oorspronkelijke mandaat- het maken van een visie op wat er gebeurd was aan seksueel wangedrag binnen Shambhala en daarop actie te ondernemen. Na enkele productieve vergaderingen bleken deze toonaangevende leiders niet bereid om verder te gaan met het creëren van een visie op een misbruik-vrij Shambhala. Uiteindelijk vormde zich een autonome groep die een online dialoog wilde voeren.

In eerste instantie was voor de buitenwereld niet duidelijk dat ook Sakyong een dader was van misbruik van macht en seksueel wangedrag. Tot hij deze week zijn brief aan de Shambhalagemeenschap publiceerde waarin hij zijn misdragingen opbiechtte en voor de bühne sorry zei. Welke positie denkt zo’n man in te kunnen nemen? Staat hij boven de wet?

Andrea Winn schrijft nu ook over het seksueel misbruik van de Sakyong die een rechtszaak tegen haar wil aanspannen om te voorkomen dat zij details van zijn seksueel misbruik zal publiceren. De grote vraag is natuurlijk: Wie was er binnen de Shambhalagemeenschap op de hoogte van de misdragingen van Sakyong en waarom is er niet ingegrepen? Waarom is de Sakyong niet ter verantwoording geroepen of aan de kant geschoven? Dat heeft waarschijnlijk ook te maken met de structuur binnen deze organisatie: je neemt niet alleen toevlucht tot de Boeddha, dharma en sangha, maar je legt ook een ‘eed van trouw af’ aan de organisatie. Ook aan de machtige leider Sakyong in die piramide van ego en misbruik. Hij fout, organisatie fout en ziek.

De adviseurs van de Sakyong moeten nog onthullen hoeveel ze afwisten van dit misbruik en of er al dan niet strafrechtelijke vervolging tegen de daders is ingesteld, zoals te verwachten valt in de gevallen van seksueel misbruik van kinderen, die blijkbaar al in de overkoepelende Raad zijn besproken. Hoewel de informatieverstrekking over het aantal slachtoffers moeizaam is zouden 27 gevallen van wangedrag officieel zijn erkend. Over eventuele gevallen van zelfmoord wordt nu nog gezwegen.

Na de openbaarmaking van de brief van Sakyong kwam op onder meer sociale media de discussie tussen voor- en tegenstanders op gang.

‘De bespotting die de slachtoffers nu in de sangha meemaken en de klaarblijkelijke bereidheid van de Sakyong om zijn studenten voor de rechter te dagen omdat ze misbruik hebben geopenbaard, vergroten alleen maar het gevaar dat slachtoffers gemarginaliseerd, verder getraumatiseerd en zelfs tot zwijgen gebracht worden.’

‘Wanneer zullen we inzien dat niemand van strafvervolging wordt vrijgesteld? De sangha is verantwoordelijk voor het binnenskamers houden van immense hoeveelheden trauma in de loop van decennia. Onze belofte als boeddhist is om zonder blind geloof te ontleden, vragen te stellen, ervaringen op te doen en te debatteren, waarom zou dat niet gelden binnen de Shambhalagemeenschap,’ is de vraag van de deelnemers aan de discussie.

‘Het is volstrekt respectloos om te reageren met ‘sorry voor uw pijn’. Hij beledigt mensen die toch al gewond zijn, ondermijnt de integriteit van de slachtoffers. Sakyong is blijkbaar niet in staat om pijn te herkennen. Dat hij zijn brief afsluit met ‘Love from SMR’ vindt een deelnemer een gotspe. Er is geen enkel teken van berouw bij Sakyong.’