Windhorse Trading, een poging tot gezamenlijke juiste levensbeoefening (twee en slot)

Juiste levensbeoefening is een van de schakels van het achtvoudig pad. En kan uitstekend in het ‘gewone’ leven gedaan worden.

Ujukarin bracht een tijdje door in een boeddhistische woongemeenschap van Windhorse Trading in het Verenigd Koninkrijk. WT maakt deel uit van de Triratna Buddhist Community en is een onder meer online leverancier van cadeauartikelen. Het generen van dana –belangeloze goedgeefsheid- is het belangrijkste onderdeel van de bedrijfsvoering. Het loon wordt daaraan ondergeschikt gemaakt.

Richtlijnen in een juiste levensbeoefening zijn het vermijden van erg onethische beroepen, zoals slachter of AK47-verkoper of gifmenger; en liefst ook de keuze van een beroep waarin je echt ‘dient’ zoals in de medische wereld of het onderwijs. Maar elk ander beroep dat je roeping is, in plaats van slechts je euri-bron is prima. Extra randvoorwaarde bij veel tradities is dan wel vijf procent van je inkomen als dana (niet alleen aan de dharma!) vrijhouden in welke vorm dan ook. Toch zijn er groepen boeddhisten die hierin verder gaan, en in dit tweeluik kijk ik naar een groep vrienden van me die zoiets doen. Deel twee, het soms weerbarstige heden in de Windhorse filosofie.

Ervaring 2.0

Vorig jaar bezocht ik Cambridge weer, en in de woongemeenschap waar m’n Indiase bloedbroeder logeerde, kon ik een aantal uren met Windhorse-mensen praten. Op die manier kon ik mooi de ervaringen vergelijken die ik had opgedaan in gesprekken met vrienden van het sinds een aantal jaren actieve Windhorse Nederland-België.

Personeel 2.0

Zoals je de vorige keer al las bestaat de Windhorse-staf uit sanghaleden uit zo ongeveer de hele wereld, naast UK en Europa ook Verweggistan zoals Mexico en India. Voor mensen uit die gebieden was de betaling van hun vliegtuigticket enigszins lastig, omdat ze vaak wel wilden maar niet altijd het eigen vliegticket konden betalen. Dat werd altijd door de diverse sangha’s en Windhorse opgelost.

Een aantal jaren terug kreeg men echter te maken met Britse en EU-regels, die, op zichzelf terecht, stelden dat geen werkvergunning zou worden verstrekt aan mensen van buiten de EU voor een job die ook door Britten gedaan kan worden. En je raadt het al: om voor een magazijnmedewerker als essentiële beroepseis te stellen dat ie Triratna-school-boeddhist is, werkt niet helemaal met zo’n wetgeving.

In heel wat gevallen konden vacatures wel degelijk worden opgevuld via werving binnen de Britse en Europese sangha’s, maar niet altijd. En op zo’n moment gaat het bedrijfsbelang voor het spirituele belang, en werd met brede stemmen besloten dat Windhorse via de arbeidsbureaus ook niet-boeddhisten kon werven. De beloning is exact gelijk aan die voor boeddhisten, minimumloon dus,  met alleen toeslagen als dat bijvoorbeeld vanwege het onderhoud van kinderen nodig is.

Vanzelfsprekend kozen vrijwel alle niet-boeddhisten er voor in de eigen flat blijven wonen, en niet in een boeddhistische woongemeenschap. En voor vakantiegeld/tijd in cash en niet in de vorm van retraitecoupons. Wat de spirituele omgeving en werksfeer betreft is nadrukkelijk met ze afgesproken dat het ‘spirituele en alternatieve mensgerichte’ Windhorse-ethos in stand blijft, al is deelname aan meditaties en puja’s op de werkvloer geheel facultatief.

Wonderwel is het resultaat eigenlijk positief. Per vestiging ligt het aantal niet-boeddhisten tussen een kwart en een derde van het aantal werknemers. Dat aantal zal waarschijnlijk weer wat gaan dalen omdat er momenteel een wachtlijst van geïnteresseerde boeddhisten is. Die rustig hun beurt moeten afwachten tot er een vacature is, want Windhorse gaat zeker geen niet-boeddhisten wegsturen. Oorspronkelijk was de stelregel dat team- en vestigingsleiders altijd boeddhist moesten zijn om het bedrijfskarakter te bewaren, maar ook daar is door goede ervaringen van afgestapt. Er zijn nu een paar zeer gewaardeerde niet-boeddhistisch teamleiders aan de slag gegaan bij Windhorse.

Ook in de beloning zijn wel wat nuances geslopen. In het gisteren gepubliceerde verhaal schreef ik dat er wel extra geld is voor het onderhoud van een kind, maar niet als je per se een doorzonwoning wil in plaats van een flatje. Omdat dat soort behoeften niet passen in het Windhorse-model van minimumlonen, om meer dana te genereren.” Maar je kan het al raden, wat doe je met sollicitanten die NU (op basis van hun verleden) een doorzonwoning hebben en die niet even een, twee, drie kunnen/willen verkopen? En wat te doen als een vacature met specifieke kennisbehoeften langdurig openstaat en sollicitanten zeggen niet uit te kunnen komen met een minimumloon? Dus er zitten wel eens compromissen in de regel van minimumloon-tenzij-tenzij, maar de salarissen liggen nog altijd beduidend lager dan wat in de markt gangbaar is. En het gelijke-monniken-gelijke-kappen principe wordt zoveel mogelijk in stand gehouden.

Dana 2.0

Een logisch gevolg van het nieuwe personeelsbeleid, maar op zichzelf ook al voorzien in de jaren negentig, was een verbreding van het dana-beleid. Het is niet meer automatisch ‘winst gaat naar dharma-doelen, met wat uitzonderingen voor projecten in de dorpen van onze Fair Trade-leveranciers’. Maar nu stemmen de personeelsleden waar de winst naar toe gaat. En dat komt neer, geheel conform de bloedgroepen onder het personeel, op ongeveer twee derde naar dharma-doelen en een derde naar Fair Trade-projecten.

Het zijn nog steeds projecten waar zo weinig mogelijk aan de strijkstok blijft hangen, dus zaken waar Windhorse-mensen (vaak de reizende inkopers) of andere bekenden zelf kunnen checken of  het geld goed besteed wordt. Dus veelal onder dezelfde gemeenschappen, van Guatemala tot Bali, die ook met Fair Trade-arbeid geld verdienen en Windhorse-leverancier zijn. En zo kan ook een niet-boeddhist, die bijvoorbeeld als administrateur bij Windhorse zo’n twintig tot dertig procent minder salaris verdient dan bij een honderd procent commercieel bedrijf, met eigen ogen zien dat die opoffering op een door hem/haarzelf bepaalde plek de wereld een stukje beter maakt. En daarmee een eigen vorm van dana ervaren.

Overigens: in technische zin zijn nog lang niet alle leveranciers op officieel Fair Trade niveau, een onafhankelijke Britse keurmerk-organisatie heeft Windhorse daarvoor nog een aantal extra missives gegeven – en men doet z’n uiterste best die binnen enkele jaren allemaal ingevuld te hebben.

Ervaringen en gevoelens…

Ook het hedendaagse Windhorse verdient mijn respect. Hoezeer ik ook mensen helpen in mijn hoedanigheid en roeping als ICT-nerd  belangrijker vind dan het verkopen van goedbedoelde cadeaus, met het Windhorse-model bereikt elke medewerker uiteindelijk beduidend meer aan dana dan de vijf procent van het inkomen dat ik nastreef. En, ondanks of gewoon met die cadeaus, bijdraagt tot positieve spirituele interne werkstijl in een Fair Trade gerichte-keten, die in een gewoon samsarisch kantoor zoals het mijne, wel eens lastiger is.