Het lijkt wel of we gevoelloos en cynisch geworden zijn en ons niet verantwoordelijk voelen voor wat er gebeurt met het leven op aarde. De gevaren die het leven op aarde bedreigen zijn zo gigantisch dat ze ons verlammen. In plaats van in actie te schieten maken we onze rolluiken dicht en vluchten weg in amusement en andere zaken.
Thuiskomen in het Levensweb (1) – tussen leven en dood
De industriële groeimaatschappij gebruikt de aarde als supermarkt én vuilnisbelt: “Het lichaam van de planeet wordt niet alleen afgegraven en omgezet in koopwaar, het is eveneens een beerput voor de giftige bijproducten van onze industrieën (…) Als door ons toedoen het ingewikkelde web van levende systemen uit elkaar begint te vallen, kunnen we het hele systeem samen met ons ten gronde richten.” Maar we kunnen kiezen voor het leven. We beschikken over de technologische kennis om in onze behoeften te voorzien zonder het ondersteunende ecosysteem te vernietigen. In tegenstelling tot industriële groeimaatschappij respecteert de duurzame maatschappij de draagkracht van de aarde op regionaal en planetair vlak.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 6 en slot
De Boeddha was een spiritueel leraar die een pad naar de bevrijding van het lijden onderwees. Maar in het vorige delen bleek ook dat hij een visie had op politieke, sociale en economische vraagstukken uit zijn tijd. Maar in welke mate had hij maatschappelijke idealen die hij met de oprichting van de bhikkhu sangha (de gemeenschap van monniken) actief probeerde te realiseren. Was hij naast spiritueel leraar ook een maatschappelijk hervormer? De meningen daarover zijn onder boeddhisten en religiewetenschappers verdeeld.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 5
Het boeddhisme als religieuze beweging ontwikkelde zich te midden van ingrijpende maatschappelijke veranderingen. Op politiek vlak verscheen er een nieuw type koninkrijk gekenmerkt door een gecentraliseerde en bureaucratische machtsstructuur met aan de top een koning met absolute macht. Het grootste deel van zijn leven na zijn ontwaken bracht de Boeddha door in Kosala en Magadha, de twee nieuwe koninkrijken. De Boeddha moest bij de uitbouw van de sangha (de orde van monniken) rekening houden met deze politieke realiteit.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 4
De boeddhistische beweging ten tijde van de Boeddha wordt door academische onderzoekers beschouwd als een beweging binnen de maatschappelijke elite. Een analyse van de Pali canon laat zien dat bhikkhu sangha (de Orde van monniken) voor driekwart bestond uit leden van de priesterkaste (brahmanen) en de krijgsadel (khattiya’s). Onder deze onderzoekers leeft ook de consensus dat de invloed van de nieuwe sociale klasse van ondernemers, handelaars en bankiers, de gahapati’s, groter is dan hun numerieke aantal laat vermoeden. Er bestond een wederzijdse welwillendheid tussen de vroege boeddhistische beweging en deze nieuwe sociale klasse.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 3
Opvallend is dat brahmanen de grootste groep uitmaken binnen de Orde der monniken. Schumann meent dat omwille van hun religieuze opvoeding het in de eerste plaats de brahmanen waren die de originaliteit van de leer van de Boeddha begrepen en daarom bereid waren hun huis en familie ervoor te verlaten.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 2
Na zijn ontwaken trok de Boeddha naar Benares(Varanasi), het toenmalige religieuze en intellectuele centrum van het gebied, waar hij vijf vroegere ascetische metgezellen trof. Zij werden de eerste monniken. Terwijl hij nog steeds in de buurt van Benares verbleef, trad ook Yasa, een zoon van een rijke koopman toe tot de Orde van bedelmonniken (bhikkhu-sangha). De familieleden van Yasa werden lekenvolgelingen. Daarmee was de basis gelegd voor de nieuwe spirituele gemeenschap of sangha. Die bestond uit lekenvolgelingen en een Orde van bedelmonniken (en later ook nonnen) die zowel ervaren asceten als stedelijke jongeren uit de hogere klassen aantrok.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 1
Spirituele beoefenaars en gemeenschappen maken deel uit van nog bredere maatschappelijke verbanden. Tussen de maatschappij en spirituele gemeenschappen bestaat een wisselwerking. Als leden van de maatschappij worden ook de beoefenaars beïnvloed door de algemene sociale en culturele normen en opvattingen. Die kunnen hun spirituele ambities ondersteunen of bemoeilijken (of beide tegelijk).
Pascal Versavel – een natuurwandeling van Oost naar West
Spirituele beoefening heeft minstens drie dimensies: een innerlijke, een sociale en een ecologische dimensie. In dit artikel verkent Versavel de derde dimensie, met name natuurbeleving, eco-spiritualiteit en natuurmystiek in een aantal religieuze en filosofische tradities.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 6 en slot
Was de Boeddha een maatschappijhervormer?
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 5
De sangha en het politieke bestuur.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 4
De sociale functie van de bedelmonnik.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 3
De sociale samenstelling van de sangha.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 2
De structuur en organisatie van de sangha.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 1
De sociale en religieuze context. In deze bijdrage schetst Pascal Versavel de sociale en religieuze context waarbinnen het boeddhisme als religieuze beweging ontstond.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – inleiding in een serie
Het eerste ‘asociale’ beeld is dat van boeddhisme als een ascetische zoektocht belichaamd in de vorm van een beoefening. Hoewel de Boeddha het extreme ascetisme van sommige van zijn tijdgenoten afwees en een middenweg aanprees tussen hedonisme en ascese, wordt het ‘ascetisch’ genoemd omdat het de wereldse aspiraties en sociale banden verwierp.
De integrale benadering van religie
Ken Wilber en het boeddhisme.
Thuiskomen in het Levensweb (2 en slot)
“We weten niet welk moment er eerder zal zijn: het kantelpunt waarop geen terugkeer meer mogelijk is, of het moment waarop de verschillende elementen van een duurzame maatschappij in elkaar grijpen en een nieuw fundament vormen.”
Thuiskomen in het Levensweb (1)
Volgens Joanna Macy en Molly Young Brown staan we voor de fundamentele keuze tussen leven en dood. De industriële groeimaatschappij gebruikt de aarde als supermarkt én vuilnisbelt.
Pascal Versavel – een natuurwandeling van Oost naar West
Spirituele beoefening heeft minstens drie dimensies: een innerlijke, een sociale en een ecologische dimensie. In dit artikel verkent Versavel de derde dimensie, met name natuurbeleving, eco-spiritualiteit en natuurmystiek in een aantal religieuze en filosofische tradities.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 6 en slot
Was de Boeddha een maatschappijhervormer?
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 5
De sangha en het politieke bestuur.
Taede A. Smedes – religie na de dood van God
Het verhaal van de mens begint bij de oerknal. Vrijwel onmiddellijk na de oerknal dijde de ruimte razendsnel uit (kosmische inflatie). Na enkele miljarden jaren ontstonden uit de gaswolken de eersten sterren. Sterren fungeren als een soort kosmisch fabrieken die door kernfusie alle elementen (zoals koolstof) produceren die het ontstaan van planeten en nog later het leven op aarde mogelijk maakte.
Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 4
De sociale functie van de bedelmonnik.
