De Chinese media hebben opdracht gekregen om nepnieuws over Wit-Rusland te verspreiden en er is een campagne gelanceerd waarin wordt benadrukt dat de Chinese Communistische Partij (CCP) en president Xi Jinping onvoorwaardelijk moeten worden gehoorzaamd.
Ooit was er de Sovjet-Unie, de vormgever van een communistisch Oost-Europa. Xi Jinping maakt deel uit van een generatie CCP-leiders wier dromen worden achtervolgd door de geest van de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Wat als hetzelfde gebeurt in China? De communistische partij van de Sovjet-Unie was ervan overtuigd dat haar macht voor altijd zou blijven bestaan. Dat bleek een illusie. De CCP bestudeert voortdurend hoe dit mogelijk was en hoe zij haar macht kan behouden en kan voorkomen dat het communisme in China ten onder gaat, zoals in de Sovjet-Unie en haar satellietlanden.
Twee weken geleden werd de CCP verrast door wat er in Wit-Rusland gebeurde. Hoewel de redenen van president Loekasjenko voor deze bevoorrechte relatie misschien meer pragmatisch dan ideologisch zijn, heeft hij de CCP consequent gesteund, ook toen deze onder vuur kwam te liggen vanwege de schending van de mensenrechten, en is hij een “uitzonderlijke partner” van China genoemd. Terecht of ten onrechte hebben Chinese ideologen Wit-Rusland uitgeroepen tot het enige Europese land dat nog trouw is aan zijn socialistische verleden.
Deze loyaliteit aan het socialisme, zoals de CCP de Europese geschiedenis leest, zou stabiliteit moeten garanderen, maar in feite gebeurt het tegendeel. Stemmen uit China beschrijven de hogere leiding van de CCP als zeer bezorgd en zelfs paranoïde over de gebeurtenissen in Wit-Rusland. Het is alsof de geesten van de val van de Berlijnse Muur en van landen als Polen, de Baltische staten of Hongarije die tot de Europese Unie zijn toegetreden, plotseling weer in de geesten van de leiders van de CCP spoken.
Er zijn twee snelle reacties op deze onverwachte ontwikkelingen. Ten eerste hebben de Chinese media opdracht gekregen om nepnieuws over Wit-Rusland te verspreiden. Door met beelden en video’s te knoeien, beweren ze dat massale demonstraties Loekasjenko steunen en de gebeurtenissen die door de oppositie worden georganiseerd in aantal overtreffen, ook al is het tegendeel duidelijk waar. Het leger van CCP-trollen is actief bezig met het verspreiden van dit nepnieuws op sociale media, zowel in China als internationaal. Deze keer echter, als aanvulling op de zorgen van de CCP, geloven zelfs de Chinezen niet in de leugens, en er zijn reacties op de Chinese sociale media die de officiële berichtgeving over de gebeurtenissen in Wit-Rusland belachelijk maken.
De tweede reactie is het versterken van de propaganda over de dringende noodzaak om de CCP onvoorwaardelijk te gehoorzamen en elke zweem van kritiek te vermijden. Deze campagne is niet alleen aan de gebeurtenissen in Wit-Rusland te wijten. Het was waarschijnlijk al voor de gebeurtenissen in Minsk voorbereid en is ook een antwoord op het activisme van de voormalige CCP-ideoloog Cai Xia, die in de Verenigde Staten is en meermalen interviews over partijkaders geeft om zich te ontdoen van Xi Jinping en zijn persoonlijkheidscultus.
Op 20 augustus publiceerde de zogenoemde theoretische afdeling van het CCP-orgaan People’s Daily verschillende artikelen waarin de noodzaak werd benadrukt om de CCP en zijn leider zonder voorwaarden te gehoorzamen. Jiang Jinquan, adjunct-directeur van de Central Policy Studies Office van de CCP, schreef in het toonaangevende artikel dat “we het gezag van de CCP Central Committee, met kameraad Xi Jinping als de kern, en gecentraliseerd en verenigd leiderschap, stevig moeten handhaven en ervoor moeten zorgen dat de hele partij eensgezind optreedt”.
Jiang citeerde Marx: “Een enkele vioolspeler leidt zichzelf, maar een orkest heeft een dirigent nodig.” Engels: “Zonder gezag kan er geen gezamenlijke actie zijn,” Lenin: “In de geschiedenis kan geen enkele klasse een dominante positie bereiken zonder zijn eigen politieke leiders en gevorderde vertegenwoordigers te selecteren, die goed zijn in het organiseren en leiden van bewegingen,” Mao: “De hele partij gehoorzaamt het Centraal Comité,” en Deng Xiaoping: “Het Centraal Comité moet gezag hebben.” Op basis van deze communistische grootheden concludeerde Jian dat zonder het gezag van het Centraal Comité van de partij en een gecentraliseerd en verenigd leiderschap, iedereen zijn eigen ding zou zeggen en zijn eigen zaken zou regelen, en dat er niets gedaan kan worden.
Alle leden van de CCP zouden als hun plicht moeten beschouwen “de vastberaden uitvoering van de besluiten van het Centraal Comité van de Partij, en absoluut moeten vermijden wat door het Centraal Comité van de Partij verboden is”. De uitvoering van de besluiten en aanwijzingen van het Centraal Comité van de CCP moet zonder voorwaarden, zonder compromissen en zonder wijzigingen worden uitgevoerd.
Dit is volgens de CCP de manier om te voorkomen dat in China wordt herhaald wat er in Wit-Rusland gebeurt. Maar woorden zijn niet genoeg. Bitter Winter meldde vorige maand dat de CCP een remake van de Yan’an rectificatiecampagne van Mao had aangekondigd (整風 運動), een van de bloedigste interne zuiveringen in de geschiedenis van de partij. De zuivering vordert snel. Op 18 augustus kondigde Chen Yixin, secretaris-generaal van de Centrale Commissie voor Politieke en Juridische Zaken en directeur van het National Political and Legal Affairs Team Education and Rectification Pilot Office, aan dat de eerste fase van “studie en leren” (学习学习教育环节) van de neo-Yan’an “Rectificatie Campagne” is afgerond, en dat de tweede fase van “het onderzoeken en corrigeren van problemen” (查纠问题环节) is begonnen. Het is goed mogelijk dat de val van Gong Daoan, de politiechef van Shanghai sinds 2017, wiens rol wordt onderzocht in “ernstige schendingen van de discipline en de wet”, deel uitmaakt van wat een veel grotere zuivering belooft te worden.
