• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Maatschappij » Politiek » Zingeving en wetgeving

Zingeving en wetgeving

9 februari 2018 door André Droogers

De discussie in de Eerste Kamer over de donorwet laat zien dat we met het gebied tussen leven en dood niet goed raad weten. Dit grensgebied is wereldwijd een schemergebied. De dood overstijgt ons. Die onzekerheid moet worden bestreden. Zingeving rond de dood is van levensbelang.

Levensbeschouwingen, al dan niet religieus, zijn daarom ook doodsbeschouwingen. Overal gelden rond leven en dood tradities die doorgaans al eeuwen bestaan. Als remedie tegen onzekerheid bieden levensbeschouwingen een visie op de overgang van leven naar dood. Tegelijk zorgen ze voor rituele begeleiding bij een overlijden.

De modernisering heeft in korte tijd dit voor-moderne patroon verstoord, met twee ingrijpende wijzigingen. Ten eerste is er medisch van alles mogelijk geworden. De organen van een stervende kunnen benut worden ten dienste van een levende. De donorwet wil dat regelen, met als aanleiding dat de vraag het aanbod overtreft.

Orgaandonatie is niet de enige moderne medische techniek die aanleiding geeft tot discussie. Abortus en euthanasie spelen zich in hetzelfde grensgebied van leven en dood af. Steeds is de vraag of wat kan ook mag of zelfs moet. En altijd vertoont zich de oude menselijke onzekerheid over dood en leven.

Ten tweede bracht de modernisering groeiende individualisering. De sociale controle werd veel minder dwingend. Er kwam meer speelruimte, ook levensbeschouwelijk. Allerlei eigen meningen worden met overtuiging verdedigd. Moderne levensbeschouwing is divers en persoonlijk.

Die fragmentatie maakt het debat over een nieuwe donorwet ingewikkeld. De Eerste Kamer had extra vergadertijd nodig om het hele spectrum aan keuzes goed in beeld te brengen. Fracties lukte het niet een gemeenschappelijk standpunt te formuleren. Ze laten hun leden vrij voor of tegen de wet te stemmen. De discussie wordt deels gevoed door levensbeschouwelijke argumenten.

Toch is nu niet levensbeschouwing maar wetgeving de remedie tegen de onzekerheid rond leven en dood. Mogelijk loopt dat, zoals in de Tweede Kamer, bij de hoofdelijke stemming uit op een meerderheid van zegge en schrijve één stem – tenzij iemand de trein naar Den Haag mist.

In vergelijking met voor-moderne tijden zijn we beland in een dubbele spagaat, dankzij de twee wijzigingen waar de modernisering voor zorgde. We beheersen medische technieken waar we ethisch niet goed raad mee weten. Bovendien voorkomt de hele baaierd aan opinies over die technieken het ontstaan van consensus.

We prijzen ons doorgaans gelukkig met de modernisering, maar feitelijke wringen we ons in steeds meer bochten. De wetgeving moet als vluchtheuvel dienen omdat de zingeving het af laat weten. Het traditionele lapmiddel levensbeschouwing kon nog bogen op een redelijke consensus. Het moderne lapmiddel van de wetgeving moet het hebben van de meerderheid plus één.

Hoe knapper we technisch zijn, des te meer is het ethisch behelpen. Niet alleen de dood overstijgt ons, ook de techniek.

Categorie: Geluk, Gezondheid, Mensenrechten, Politiek Tags: André Droogers, dood, levensbeschouwing, onzekerheid, orgaanwet, wetgeving

Lees ook:

  1. Kerkasiel
  2. Gemartelde Tibetaanse toeristengids overleden
  3. Het jaar 2021 – dag 248 – overlevenden
  4. Tibetaanse schrijver overlijdt na vrijlating uit Chinese gevangenis

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J. Smeets zegt

    9 februari 2018 om 12:42

    Prikkelende analyse van het verschil zingeving / wetgeving. Ze riep bij mij de gedachte op dat je wetgeving ook als geformalseerde of gestolde zingeving kunt beschouwen. In dat geval moet je concluderen dat medisch-technologische mogelijkheden dermate snel toenemen dat er geen tijd is om er zinvolle wetgeving aan te verbinden.

    Het blogstuk stelt “Het moderne lapmiddel van de wetgeving moet het hebben van de meerderheid plus één.” Ik betwijfel of het zinvol is om wetgeving als *lapmiddel* te framen. Er zit immers een dubbele olifant in de kamer: persoonlijke verantwoordelijkheid en solidariteit. Ben je bereid te sterven, zo niet wat mag verlenging van je leven de gemeenschap kosten? Mijns inziens is dat anno 2018 ieders zingevingsvraag betreffende dood en leven. En dat is het altijd geweest. Bij voorbeeld bij de Eskimo’s of de Tibetanen.

  2. Piet Nusteleijn zegt

    10 februari 2018 om 10:20

    “Omdat de zingeving het af laat weten”.
    Ik denk wel te weten wat André Droogers bedoeld te zeggen.
    Weet dit niet zeker.
    Bedoel je te zeggen dat de (oude)levensbeschouwingen geen antwoord meer kunnen geven op deze hedendaagse vraagstukken?

    De vraag die G.J. Smeets stelt: Ben je bereid te sterven, zo niet, wat mag verlenging van je leven de gemeenschap kosten?
    Het is een zeer heldere vraag. Hoe te beantwoorden? Wat is het max. bedrag?

    Met groet.

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
30 sep
retraite Bhikkhu Analayo
30 sep 23
05 okt
ONLINE cursusreeks Dhammakaya meditatie
5 okt 23
07 okt
Global Kum Nye fest
7 okt 23
07 okt
Onderscheid tussen ons denken en onze zintuiglijke ervaring van deze werkelijkheid
7 okt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen scheidslijn en schijnlijn vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 257 – BERG
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Boeken – Tao Te Tjing
    • Extinction Rebellion eist: sluit de gifkraan, stem tegen glyfosaat

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.