Voor het eerst is in Nederland de multiresistente ESBL-bacterie aangetroffen in het visschap. De gevaarlijke bacterie werd gevonden op garnalen uit Vietnam die waren gekocht in een Nederlandse horecagroothandel. Een medisch microbiologisch laboratorium onderzocht op verzoek van Wakker Dier 43 producten uit het visschap van groothandels en supermarkten. Het ging hierbij om een steekproef van garnalen, tilapia en pangasius uit kwekerijen in Zuidoost-Azië.
Op meer dan de helft van de producten werden multiresistente bacteriën gevonden, waaronder eenmaal ESBL. Wetenschappers waarschuwen al langer voor het overmatig gebruik van antibiotica in de kweekvisserij. Door vissen met enorme aantallen dicht op elkaar te houden, ontstaat een gevaarlijke kweekvijver voor resistente bacteriën. Het advies van de NVWA om kweekvis op besmetting te gaan controleren, werd echter door het kabinet genegeerd. Wakker Dier wil dat het kabinet alsnog dit advies opvolgt en dat supermarkten en groothandels verantwoordere vis inkopen.
Kabinet negeerde eerdere waarschuwing NVWA
NVWA concludeerde eerder dat “het gevonden niveau van resistentie tegen antibiotica van micro-organismen afkomstig van kweekvis vergelijkbaar is met de niveaus van bacteriën op vlees en ongewenst.” Om die reden stelde zij destijds dat “het gewenst lijkt de antibioticaresistentie bij micro-organismen van kweekvis te monitoren op een wijze die vergelijkbaar is met de gangbare praktijk voor de landbouwsector.” Dit advies van de NVWA werd echter genegeerd. Wakker Dier roept het kabinet op om na deze nieuwe verontrustende vondst van ESBL, de deskundigen niet langer te negeren en direct te starten met monitoring van resistente bacteriën in het visschap.
Maatregelen supermarkten gewenst
Daarnaast vindt Wakker Dier dat ook supermarkten, groothandels en viswinkels hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Zij zouden hun vis, schaal- en schelpdieren verantwoord in moeten kopen, door eisen te stellen aan hun afnemers over antibioticagebruik, dierenwelzijn, fairtrade en milieubelasting. De ASC-certificering (keurmerk voor kweekvis) waar supermarkten zich in toenemende mate op richten, zegt amper iets over dierenwelzijn. Bovendien bleken 3 van de 10 onderzochte ASC-producten ook besmet te zijn met bijzonder resistente bacteriën.
Multiresistentie in viskweek
Jaarlijks sterven er volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 25.000 mensen in Europa door infecties met multiresistente bacteriën. Deze bacteriën ontstaan en floreren in een omgeving waar veel antibiotica wordt gebruikt: niet alleen in ziekenhuizen, maar ook in de vee-industrie. De laatste decennia stijgt ook het gebruik van antibiotica in de kweekvisserij tot verontrustende hoogte. Deze relatief jonge vee-industrietak groeit wereldwijd snel door stijgende visconsumptie en het leegraken van zeeën door overbevissing. Schaalvergroting en industrialisering zijn in volle gang. Antibiotica wordt hierbij op grote schaal ingezet als ziektebestrijder, maar daarnaast ook als groeibevorderaar. Hierdoor ontwikkelen viskwekerijen zich tot kweekvijvers voor multiresistente bacteriën. Onderzoekers trokken hierover recent aan de bel: “Ongeveer 90% van de wereldwijde productie van de aquacultuur wordt geproduceerd in Azië en de mogelijke risico’s van het gebruik van diergeneesmiddelen in Aziatische aquacultuur is nog niet goed onderzocht.” Dit is spelen met vuur, zo oordeelden andere wetenschappers eerder: “Onbeperkte gebruik van antibiotica in de aquacultuur in elk land heeft het potentieel om de gezondheid van mens en dier op een wereldwijde schaal te beïnvloeden”.
Onderzoek: 56% onderzochte visproducten besmet met multiresistente bacteriën
Wakker Dier liet 43 producten uit het visschap in supermarkten en horecagroothandels onderzoeken op besmetting met resistente bacteriën. Het betreft een selecte steekproef uit producten waarvan vooraf werd ingeschat dat het probleem met antibioticaresistentie het grootst was: voornamelijk garnalen en daarnaast tilapia en pangasius, allen geselecteerd op afkomst uit kwekerijen in Zuidoost-Azië. Op Vietnamese garnalen werd ESBL-producerende Klebsiella pneumoniae (CTX-M-14) aangetroffen. Klebsiella is een belangrijke verwekker van ziekenhuisinfecties bij mensen. Bepaalde multiresistente Klebsiella stammen zijn berucht om hun vermogen zich te verspreiden in ziekenhuizen. Bij een uitbraak in ziekenhuis Maasstad in 2011 werden meer dan 100 mensen besmet en zijn drie patiënten zeer waarschijnlijk overleden als gevolg van de infectie met de multiresistente Klebsiella OXA-48. In ons onderzoek werden bij 24 van de 43 onderzochte visproducten (56%) multiresistente bacteriën gevonden. Op 19 van de 43 producten (44%) kwamen zelfs meerdere soorten multiresistente bacteriën voor. Zes maal werden bijzonder resistente bacteriën gevonden vergelijkbaar met de categorie BRMO’s.
Bron Wakker Dier.
