Deze week werd bekend dat de Union Bouddhiste de France (UBF) het lidmaatschap van Rigpa Frankrijk heeft geschorst, vanwege de aanhoudende beschuldigingen van seksueel misbruik, het gebruik van geestelijk en fysiek geweld tegen en van volgelingen en misbruik van macht door Sogyal Lakar, de oprichter van Rigpa International. De Dalai Lama en de bekende boeddhist en wetenschapper Matthieu Ricard spraken zich onlangs uit over de aantijgingen door acht prominente oud-volgelingen van Sogyal, die tientallen jaren tot de inner circle van Sogyal behoorden. De Dalai Lama noemde dergelijk gedrag van Sogyal walgelijk en Ricard zei niet te twijfelen aan de verklaringen van twee van deze oud-volgelingen.

Sogyal ging in retraite en vrijdag stapte hij op als spiritueel directeur van Rigpa International. Er komt een nieuwe spirituele adviesgroep om de organisatie van Rigpa te adviseren en te leiden. Sogyal rinpoche nam dit besluit, zoals hij omschrijft ‘na diepe persoonlijke reflectie, het inwinnen van raad en advies bij veel van zijn boeddhistische meesters en met de beste bedoeling voor de toekomst van de Rigpa gemeenschap.’

In zijn brief aan Rigpa maakte Sogyal rinpoche duidelijk dat het zijn wens is dat de verantwoordelijkheid voor de toekomst van Rigpa in handen komt te liggen van de sangha. De bestuurders en managers van de internationale Rigpa-afdelingen zeggen in hun brief van elf augustus 2017 deze verantwoordelijkheid te aanvaarden. En maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn.

Zo zal er een onafhankelijk onderzoek komen naar de beschuldigingen van misbruik, met inbegrip van de acht die worden genoemd in de brief van 14 juli 2017 aan Sogyal rinpoche. Bestuurders van de internationale afdelingen van Rigpa stellen dat een neutrale derde partij noodzakelijk is om volledig te kunnen ingaan op de bezorgdheid binnen de organisatie en om een fundament voor het herstel van vertrouwen in de Rigpa gemeenschap te leggen. Professioneel advies wordt ingewonnen zodat er een onderzoek komt dat internationaal aan de vereisten zal voldoen.

Rigpa International zegt onmiddellijk internationaal overleg te zijn gaan voeren om zowel een gedragscode en een klachtenprocedure van de grond te krijgen. Daarbij de al bestaande procedures op dat gebied en het advies van andere boeddhistische leraren en gemeenschappen, codes en procedures die geschikt zijn voor Rigpa in aanmerking te nemen. Deze gedragscodes gelden voor iedereen binnen de Rigpa gemeenschap.

Rigpa Nederland

Rigpa Nederland is lid van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN). Deze vriendschapsorganisatie kondigde bij monde van voorzitter Michael Ritman eerder in een gesprek met het BD aan dat er geen schorsing of andere maatregelen tegen Rigpa Nederland worden genomen. Pas op de ALV op 4 november dit jaar geeft Rigpa aan de BUN opening van zaken. Michael Ritman, zelf prominent Rigpa-lid, zal dat deel van de vergadering niet leiden.

Is er na de schorsing van Rigpa Frankrijk door de UBF een wijziging in het standpunt van de BUN gekomen aangaande het lidmaatschap van Rigpa Nederland. We stellen deze vraag aan Reinier Tilanus, woordvoerder van het BUN-bestuur.

Tilanus: ‘In Frankrijk is er door de UBF voor gekozen om het lidmaatschap van Rigpa Frankrijk op te schorten. Daarbij moet opgemerkt worden dat het onderzoek zich vooral richt op wat in Frankrijk heeft plaatsgevonden. Ook heeft de UBF de wens uitgesproken voor een ontwikkeling ten goede.

Reinier Tilanus

Het BUN-bestuur is na de brief van de acht prominenten in gesprek getreden met het bestuur van Rigpa Nederland en heeft vertrouwen in de stappen die in Nederland worden gezet. Wij hebben ook geen enkele aanleiding te veronderstellen dat andere leden van Rigpa anders dan Sogyal rinpoche zijn aangesproken op laakbaar handelen. Ook hebben er voor zover op dit moment bekend geen misstanden binnen Rigpa Nederland plaatsgevonden. De discussie moet gevoerd worden op grond van feiten van betrokkenen en niet op grond van indirecte verhalen

Het BUN-bestuur kiest er dan ook voor om Rigpa Nederland te steunen in dit voor alle betrokkenen moeizame en pijnlijke proces en ziet gezien bovenstaande geen aanleiding Rigpa te schorsen. Nog los van het feit dat de statuten van de BUN hier niet in voorzien.’

Heeft u daar vertrouwen in?

Tilanus: ‘Allereerst gaat het er dan om hoe een betrokken organisatie zorg draagt voor de direct en indirect betrokkenen door met hen in gesprek te gaan, zorg te verlenen en transparantie te scheppen over het standpunt van de organisatie. Als BUN volgen we of de betrokken organisatie onderzoek instelt en eventueel passende maatregelen treft tegen betrokken individuen. En we overleggen over structurele maatregelen om herhaling te voorkomen, bijvoorbeeld het voorkomen van een op een contacten tussen leraar en leerlingen, ethische codes, vertrouwenspersonen en of commissies, duidelijke huishoudelijk reglementen en dergelijke.’

Doet de BUN zelfstandig onderzoek naar eventuele misdragingen van Sogyal die tijdens zijn bezoeken aan Nederland hebben plaatsgevonden? En zo nee, waarom niet? Hoe gaat het bestuur om met de uitlatingen van de Dalai Lama en Matthieu Ricard over de beschuldigingen van wanggedrag door Sogyal. Hoe zijn die binnen de BUN ontvangen?

Tilanus: ‘Wij hebben het volste vertrouwen dat Rigpa zelf in staat is onderzoek te doen en met haar leden in gesprek te gaan. Wij zijn een Nederlandse organisatie en gaan niet apart onderzoek doen naar wat er in andere landen gebeurt. Onze verantwoordelijkheid ligt in Nederland en bij onze leden.

Wij zijn blij dat er binnen de boeddhistische gemeenschap door prominenten als de Dalai Lama en Matthieu Ricard ondubbelzinnig stelling wordt genomen over wat wel en niet aanvaardbaar is binnen de boeddhistische context.’

Rigpa International kondigt een onafhankelijk onderzoek aan naar de gedragingen van Sogyal en die van de organisatie zelf. Wie gaat dat onderzoek doen en hoe onafhankelijk is dat? Heeft u daar als BUN vertrouwen in?

Tilanus: ‘Wij weten nog niet hoe dat onderzoek gaat gebeuren en door wie en wachten nader informatie af. We zijn vooral blij dat Rigpa haar verantwoordelijkheid neemt en duidelijke acties voorstelt.’

Er is verwarring over de posities die BUN-bestuursleden, die ook actief lid zijn van Rigpa Nederland, bekleden. Onder andere BD-lezers suggereren dat Rigpa Nederland lid kan blijven van de BUN vanwege de twee petten die deze bestuursleden op hebben. Dat de problemen in Rigpa wel onder het tapijt geschoven zullen worden door de invloed van deze bestuursleden.

Herkennen jullie dat geluid en hoe ga je daar mee om? Hebben zij overwogen af te treden als bestuurder van de BUN of het lidmaatschap van Rigpa, eventueel tijdelijk, op te zeggen?

Tilanus: ‘Voor ons is er geen verwarring. Het is heel helder wie waar lid van is en we hebben niet overwogen lidmaatschappen op te zeggen. Wel zullen we de discussie in de ALV laten leiden door een bestuurslid dat niet bij Rigpa betrokken is. Het laatste woord is bovendien aan onze leden en niet aan het bestuur.’

Sogyal is opgestapt als spiritueel directeur van Rigpa, blijft hij nog wel residentieel leraar? Met andere woorden, blijft hij studenten de dharma onderwijzen. Kunnen we hem op teachings in bijvoorbeeld Amsterdam verwachten. Erkennen jullie hem nog als leraar? Prominente boeddhisten, ook de Dalai Lama, wijzen er op dat hij ook veel goeds heeft gedaan voor het boeddhisme. Is Rigpa Nederland nu een vleugellamme organisatie binnen de BUN?

Tilanus: ‘Dit is aan Rigpa om te beantwoorden, maar het lijkt uit de communicatie dat hij niet meer als leraar zal optreden. En het is zeker zo dat hij ook een grote bron van inspiratie is en is geweest voor duizenden beoefenaars. Dat maakt deze affaire ook zo onverkwikkelijk.’

Hoe zit het eigenlijk, heeft elke vestiging van Rigpa een of meerdere leraren, los van Sogyal? Is het boeddhistisch onderwijs in die centra nu gegarandeerd?

Tilanus: ‘Voor zover ik weet zijn er ook ervaren leerlingen in de verschillende centra die onderwijzen, maar daarvoor kunt u beter Rigpa zelf vragen.’

Is het nu afgelopen met schandalen over misbruik door boeddhistische leraren?

Tilanus: ‘Laten we het hopen en onze energie er op richten dat ten eerste zoveel mogelijk te voorkomen en ten tweede zo effectief mogelijk aan te spreken als er toch iets gebeurt.’