• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Dogen Zenji en de notie van oorspronkelijke verlichting

Cover van het Witboek Zen van Hans van Dam.

Dogen Zenji en de notie van oorspronkelijke verlichting

5 oktober 2024 door Hans van Dam

De ruwe bolster als blanke pit, of hoe je van je vooroordelen over zazen en verlichting afkomt.

1

Anton: Ben jij bekend met de Japanse boeddhist Zenji Dogen (1200-1253)?

Hans: Nee, ik ben van 1958.

Anton: Volgens Dogen mediteer je omdat je verlicht bent, niet omdat je het wil worden.

Hans: Mediteer jij?

Anton: Al jaren.

Hans: En sindsdien ben je verlicht?

Anton: Iedereen is al verlicht, zegt Dogen. Dat is de notie van oorspronkelijke verlichting.

Hans: Waarom mediteert iedereen dan niet?

Anton: Hoe bedoel je?

Hans: Je mediteert omdat je verlicht bent, zeg je, en iedereen is al verlicht. Daaruit volgt dat iedereen mediteert of ik begrijp Aristoteles verkeerd.

Anton: Dogen’s idee is dat je op je kussen zit met geen ander doel dan je ideeën en verwachtingen over verlichting weg te branden.

Hans: O, vandaar dat bijna niemand mediteert.

Anton: Hoezo?

Hans: De meeste mensen hebben helemaal geen ideeën of verwachtingen over verlichting. Ze hebben wel wat anders aan hun hoofd.

Anton: Je zou ze de kost moeten geven.

Hans: Je zou ze de kost moeten geven die niet eens aan de kost kunnen komen.

2

Anton: De blanke pit is er al, zegt Dogen, maar kan pas aan de oppervlakte treden wanneer de ruwe bolster van preconcepties eindelijk openbarst.

Hans: Behoort de gedachte dat je al verlicht bent nog tot de ruwe bolster van preconcepties of al tot de blanke pit?

Anton: In het Tibetaanse dzogchen denken ze er net zo over.

Hans: Vooroordelen kennen geen grenzen.

Anton: In advaita denken ze er ook zo over.

Hans: Hoe denk jij erover?

Anton: Ik weet het eerlijk gezegd niet. Ik hoop dat Dogen gelijk heeft.

Hans: Wat is eigenlijk die blanke pit?

Anton: Het ware zelf natuurlijk. Je oorspronkelijke gezicht. De boeddhanatuur. Bewustzijn. Het ene. Dat wat je was voor je ouders geboren werden.

Hans: Behoort dat dan niet tot de preconcepties?

Anton: Nou moe.

Hans: Moe werd Moeman van de vraag of ook een hond de boeddhanatuur heeft. Die vraag hield hem zes lange jaren aan zijn kussen gekluisterd.

Anton: Volgens mij zei Mumon mu in antwoord op de vraag of een hond de boeddhanatuur heeft. Mu betekent nee.

Hans: En ik maar denken dat Wumen wu zei.

Anton: Zullen we het over Dogen hebben?

Hans: Zou Dogen ook zo mu geworden zijn van de vraag of iedereen al verlicht is?

Anton: Hm.

Hans: Wat?

Anton: Ik heb geloof ik nog heel wat weg te branden.

Hans: Tenzij dat ook tot de preconcepties hoort.

Anton: Daar zeg je me wat.

Hans: Misschien behoort de blanke pit ook wel tot de preconcepties.

Anton: Zo blijft er weinig over.

Hans: Dan is die ruwe bolster gewoon leeg.

Anton: Tja.

Hans: Of misschien is de blanke pit wel de ruwe bolster.

Anton: En het ware zelf dan?

Hans: Misschien verwijst Dogen wel naar leegte of niet-zelf.

Anton: Sunyata, anatman.

Hans: Blanco zijn.

Anton: Een onbeschreven blad.

Hans: Of is dat weer zo’n preconceptie?

3

Anton: Mijn kussen roept.

Hans: Pas maar op dat het niet in de fik vliegt.

Anton: Waarom zou het?

Hans Omdat je daar al je ideeën en verwachtingen over verlichting weg zit te branden natuurlijk.

Anton: Ik zal er een emmer zand naast zetten.

Hans: Vergeet je ideeën over zitmeditatie niet.

Anton: Wou jij beweren dat zazen ook maar een idee is?

Hans: Tenzij dat ook maar een idee is.

Anton: Als je het niet erg vind ga ik nu weer verder zoeken naar mijn blanke pit.

Hans: Bevalt mijn ruwe bolster je niet?

Anton: Voorlopig heb ik mijn handen vol aan Dogen.

Hans: Blijf daar dan maar mee zitten.

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Zen. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Alle series van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad. Disclaimer. Het Witboek Zen op NietWeten.nl.

Categorie: Hans van Dam Tags: advaita, boeddhanatuur, boeddhanatuur hond, Dogen, dzogchen, mediteren, niet-weten, verlichting, Witboek Zen, zazen, zen, zitten

Lees ook:

  1. Koan: het is grauw en het broedt op een kussen
  2. Koan: kan een zeeleeuw mediteren?
  3. Wat is mediteren? Zwichten voor het ongerichte
  4. Waarom ik met open mond mediteer

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks, een serie van 13 boeken over niet-weten. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 30 mei 2025
    Bewustzijn na de Dood: Eindigt Alles of Gaat Iets Verder?
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Kan je God vinden door je ziel leeg te maken?
    • Het jaar 2025 – dag 148 – Joop Faber
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Taigu – Een vaardig slaapmiddel
    • Guy – dhammazaadjes – Wees je eigen meester

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.