We maakten in deze krant al eerder melding van de nieuwe tv-serie Een Andere Kijk die op 18 september begint en staat in het thema van ‘Ik en de Ander’. In het televisieprogramma stapt presentator Sarah Marijnissen met een gast even uit de waan van de dag, weg van de snelheid en de (non)communicatie van de sociale media. De zes gasten zijn inmiddels bekend geworden.
Het zijn de Egyptisch-Nederlandse politicoloog en opiniemaker Mounir Samuel, ontdekkingsreiziger Arita Baaijens, de Rwandees-Nederlandse opiniemaker Christelle Munganyende, de Belgische psychiater en boeddhist Edel Maex, de Marokkaans-Nederlandse luitenant-kolonel Mostafa Hilali en tot slot theatermaker Adelheid Roosen.
Centraal in de gesprekken staat de vraag: hoe verhoud ik me tot de ander in deze tijd waarin we steeds meer van elkaar lijken te vervreemden en (onverbloemde) angst leidmotief dreigt te worden? Nu landsgrenzen weer worden opgetrokken, keert het wij-zij-denken hardnekkig terug en dreigt onze hokjesgeest vrij baan te krijgen.
In de serie, die wordt uitgezonden door de boeddhistische stroming bij de KRO-NCRV bezoekt Sarah Marijnissen vanuit haar boeddhistische achtergrond deze volgens haar markante personen die met hun visie op (samen)leven, ons een andere manier van kijken naar de ander en naar onszelf laten zien. De gasten verhalen over hun persoonlijke drijfveren, hun ervaringen en inzichten die maakten dat ze op een bepaald moment in hun leven de boeg om hebben gegooid. Aan de hand van zes ontmoetingen leren we via persoonlijke geschiedenissen meer over onszelf en de ander.
Boeddhistische invalshoek
Leidraad van de serie is om te kijken hoe er hier in het westen naar het individu, de ander en de samenleving als geheel gekeken wordt. Hoewel het boeddhisme een scherpe realistische blik houdt op de neiging van de mens tot zelfbedrog en illusies, is het een kritisch, maar vooral ook positief en hoopvol geluid. Het zijn geen beschouwende lessen in de dharma, of boeddhistische leer. Het boeddhistisch gedachtengoed draait er sterk om dat de pijn in het leven niet zozeer zit in geboren worden, ouderdom, ziekte en dood: het grote lijden komt juist voort uit de manier waarop we met deze gegeven realiteit van het menselijk bestaan omgaan.
Wat weerhoudt ons ervan om op een zachtmoedige, kwetsbare en open manier het leven tegemoet te treden? En, wat zijn – vanuit boeddhistische denkbeelden – mogelijkheden en alternatieve levenswijzen?
De gasten
‘Dit wordt het laatste interview met deze stem’. De Egyptisch-Nederlandse politicoloog en auteur Mounir Samuel (27) maakte tijdens de 18-daagse volksopstand in Egypte begin 2011 naam als Midden-Oostendeskundige. Samuel is een fanatiek blogger en was voorheen bekend als Monique Samuel. Recent schreef hij de columns Liefde Zonder Labels en Noem mij maar Mo over het onuitroeibare hokjesdenken in Nederland waarmee hij wordt geconfronteerd. Hoe ziet hij de link tussen zijn persoonlijke transitie en zijn bijdragen aan het maatschappelijk debat over het nieuwe wij-zij denken?
Na zeven jaar werken gaf Arita Baaijens (59) haar baan als milieubioloog op om een onzeker avontuur in de Egyptische woestijn aan te gaan. Ze kocht kamelen en leerde in de woestijn te overleven. Als enige westerse vrouw bereisde ze in haar eentje en met kamelen de Sahara. Zij vertelt onder andere over het leven in eenzaamheid en de daaruit voortvloeiende ‘zelfloosheid’. Wat blijft er over zonder contact met anderen, en wie ben je dan? Maar het gaat ook over de schoonheid van ontdekkingen die kunnen voortkomen uit ‘niet-weten’, zoals tijdens haar zoektocht naar het paradijs in de immense ruimte van de Altaj gebergte.
Hélène Christelle Munganyende (23), is gevlucht uit Rwanda, studeert politieke wetenschappen in Brussel en ambieert als zwarte vrouw een leidende rol te gaan vervullen in de wereld. Middels haar stichting lamSHERO inspireert en ondersteunt zij zwarte jonge vrouwen in hun route naar de arbeidsmarkt en bij het online platform Vileine beheert zij de dekolonisering van het feminisme.
De Vlaamse psychiater en mindfulnesstrainer Edel Maex (60) zoekt de stilte. Hij denkt bij zijn patiënten niet in stoornissen, maar faciliteert. Mensen denken vaak dat er iets mis is met hen, omdat ze lijden. Wanneer je vanuit mededogen samen dat lijden gaat onderzoeken, geeft dat ruimte voor het idee dat je fundamenteel goed bent zoals je bent. Het is een manier om los te komen van de pijn van het afgescheiden zijn.
Adelheid Roosen (57) maakt met haar bedrijf Female Economy uniek theater en handelen vanuit de gedachte ‘Ik ben er omdat jij er bent’. Haar werk is verweven met de zoektocht naar de ander, niet zozeer om de ander te begrijpen, maar door een perspectiefwissel te tonen zodat er feitelijk niet langer sprake van een vreemde is. Zoals tijdens de interculturele Wijksafari en in de film over haar moeder Mam.
Mostafa Hilali (43) is luitenant-kolonel bij de Nederlandse landmacht. Als moslim en Marokkaanse Nederlander weet hij hoe het voelt als ‘anders’ gezien te worden. Naar aanleiding van de aanval op Charlie Hebdo heeft hij op Facebook de pagina nietmijnislam samen met vrienden opgezet. Ruim 90.000 mensen kwamen er in één week met elkaar in gesprek. Zijn missie: het doorbreken van de negatieve spiraal van angst, woede, geweld en lijden. ‘Laten we elkaar vasthouden in plaats van bevangen te raken door angst en sociale hypochonders te worden’. Zijn ervaringen in Bosnië (1998) hebben hem diep geraakt. Hij voelt zich daar voor het eerst geroepen ook buiten het leger iets te doen voor de samenleving. En dat doet hij. Hoe combineert hij zijn militaire werk met dat wat hij daarbuiten doet?
