Bessen zijn lekker en gezond, en het zelf plukken van bessen geeft veel voldoening. Je komt helemaal thuis in het hier en nu als je bijvoorbeeld bosbessen of bramen aan het plukken bent. Kinderen vinden het over het algemeen geweldig om bessen te plukken. Het is bovendien goed om te leren over eten uit de natuur en na te denken over de herkomst van ons voedsel. Ik ben er van overtuigd dat dit soort activiteiten bijdraagt aan hun gezondheid, en ook wetenschappers vinden steeds meer bewijzen voor de heilzame effecten van natuur op kinderen én volwassenen.
Ik heb vaak discussies met mensen die het “vies” vinden. Misschien heeft er wel een vogel op gepoept of een hond op geplast. Ik probeer ze dan uit te leggen hoe klein die kans is en hoe verwaarloosbaar de risico’s zijn om daar ziek van te worden. Bessen uit de winkel daarentegen kunnen residuen bevatten van bestrijdingsmiddelen. Sommige bessen hebben een lange weg afgelegd van boer naar consument en kunnen daarbij in aanraking gekomen zijn met allerlei desinfecterende en andere chemische stoffen, ze zijn mogelijk geplukt door uitgebuite Oost-Europeanen (hopelijk met schone handen), en vervoerd met vieze uitlaatgassen uitstotende vrachtwagens. Zo heeft ieder mens een eigen perceptie van wat “vies” is, waarbij het een hardnekkig misverstand is dat alles wat uit de winkel komt “schoon” is. De problemen met de EHEC bacterie enkele jaren geleden zijn al lang vergeten. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan zelf geplukt fruit, waarbij ik me er van bewust ben hoe zon, aarde en regen gezorgd hebben voor deze heerlijke vruchten, die als bestaansdoel hebben om opgegeten te worden – zodat de zaden die in de vruchten verstopt zitten worden verspreid.
Bij dit verhaal horen twee kanttekeningen. De kans om ziek te worden door het plukken en eten van wilde bessen is in Noordwest Europa weliswaar heel klein, maar in Zuid-Limburg en Oost-Groningen lopen met vossenlintworm besmette vossen rond (zie http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2013/Toename_vossenlintworm_bij_vossen_in_Zuid_Limburg). In die gebieden is het raadzaam de bessen zo hoog te plukken dat ze niet in aanraking kunnen zijn geweest met ontlasting of urine van vossen, en/of de bessen goed te wassen en te verhitten (jam, taart). Het grootste gevaar echter komt van de teek, die de ziekte van Lyme kan overbrengen op de mens. Bosbessenstruiken zijn erg in trek bij teken. Kijk jezelf dus goed na als je in het bos bent geweest, en verwijder eventuele teken zo snel mogelijk. Zie voor meer informatie http://www.tekenradar.nl/.
Op vakantie ontbijten wij zo vaak mogelijk met yoghurt met muesli en bosvruchten. Koop of pluk een royale hoeveelheid (bos)vruchten (bosaardbeien, bosbessen, bramen, frambozen) en meng die met je yoghurt en muesli, die je eventueel even hebt laten inweken. Gebruik liever geen cruesli, dat bevat veel suiker en vet.
Bessenkruimeltaart
Iedereen die een appeltaart kan bakken, kan ook een bessentaart maken. Vervang gewoon een deel of alle appels door bessen. Hierbij een familierecept dat afkomstig is van mijn Tsjechische oudtante Mářa, die mij mijn liefde voor de natuur en het bakken heeft bijgebracht. Zij is al meer dan 25 jaar dood, maar als ik aan dit recept denk, hoor ik haar stem weer even, ik ken dit recept dankzij haar uit mijn hoofd. Samen hebben we in lang vervlogen zomervakanties heel wat bessentaarten gebakken.
250-500 gram bessen (bij voorbeeld rode bessen, bosbessen, kruisbessen)
150 gram boter
150 gram suiker
300 gram meel
1 ei
Verkruimel in een kom boter, suiker en meel totdat alle boter is opgenomen. Hou ongeveer 1/3 van de kruimels apart. Meng een ei door de rest van de kruimels, dit wordt een wat meer samenhangend deeg (voeg eventueel nog een eetlepel melk toe, maar het hoeft geen glad deeg te zijn). Doe het deeg in een ingevette taartvorm en zorg ervoor dat bodem en randen bedekt zijn. Doe hierop de vruchten en dek af met de kruimels. Bak afhankelijk van de hoeveelheid bessen 30-45 minuten op 200 graden gaar.
Lekker met slagroom of roomijs. Zeker als de taart wat zuur is uitgevallen.
