• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Dick – Godsbeeld

Dick – Godsbeeld

1 april 2023 door Dick Verstegen

Ooit stond ik voor een groepje mensen te praten over het godsbeeld dat ik als zenleraar in mij meedraag. Het ging om de inspiratiedag godsbeelden in de 21ste eeuw die het Museumpark Orientalis in Nijmegen samen met het Han Fortmann Centrum organiseerde. Behalve het boeddhisme deden nog vier andere religies mee: christendom, Islam, jodendom en hindoeïsme.  De hoek van waaruit deze betrokken sprekers hun godsbeeld belichten zijn respectievelijk het evangelie, het soefisme, de Thora en yoga.

Mijn belichtingshoek is natuurlijk zen. En bij voorbaat bekroop mij al enige aarzeling. Je zou makkelijk kunnen zeggen, hóren te zeggen zelfs wellicht: in het boeddhisme en in zen is er geen sprake van een God.  Klopt helemaal. Dus ook geen godsbeeld? Zoals ik het beleef doet zen nu juist niets anders dan een appèl om je open te stellen voor God, een ander woord  voor: het bestaansmysterie. Als de antieke zenmeester de monnik die op hem afloopt, toeroept: ‘Wat is het dat daar zo aan komt lopen’, dan probeert hij de ogen van zijn pupil te openen voor God. Maar het wordt niet zo benoemd.

De hele nadruk die wij in zen en bijvoorbeeld mindfulness leggen op aandacht, het NU en het vernieuwende wonder dat daarin elke nanoseconde plaatsgrijpt, wijst in de richting van het onpeilbare mysterie. In elk moment toont zich de vanzelfbeweging van het leven waarin leegte vorm is en vorm leegte. Leegte of sunyata die ‘diepste werkelijkheid omvat alle verandering, maar is er tegelijkertijd zelf vrij van’, zeggen Kazuaki Tanahashi en Joan Halifax in hun  boek over The Heart  Sutra. Is die diepste werkelijkheid mogelijk God te noemen? In een confererend hooggeleerd gezelschap van christenen en boeddhisten werd dat in de jaren 90 niet als vanzelfsprekend gezien. Maar mijn godsbeeld is toch van dien aard dat ik denk dat het aardig in de richting komt.

En, hoe wonderlijk, in dat pandemonium van vormen die steeds maar weer, steeds maar weer… het bestaan weergeven, kunnen we toch ook altijd die diepte van de leegte ervaren. Mits we ervoor open staan. Alles komt voort en gaat terug naar het Ene, wat is het Ene? Sekito Kisen is hierover heel duidelijk in de Sandokai 1200 jaar geleden: Het alledaagse en het onpeilbare horen bij elkaar als twee voeten bij het lopen. Over ons leven en het goddelijke zegt hij verder:

Als je de Weg niet ziet, zie je die ook niet als je hem gaat.
Als je de Weg gaat, is hij noch nabij, noch veraf.
Als je de Weg kwijt bent, zie je meteen bergen en rivieren die in de weg staan.

 Welnu, die Weg, de weg van verlichting, die tegelijk onze eigen levensweg is èn de Dharma, de werkelijkheid zoals die is, het ‘alleen maar nu’ – die Weg is er altijd en plooit zich als het ware om onze voeten, zoals de Nederlandse ch’anmeester Ton Lathouwers in één van zijn teisho’s zegt in zijn boek Meer dan een mens kan doen.  Het gaat over ons bestaansmysterie, over de dingen ‘zoals het is’ en over de ‘bron van alle zijn’ daaronder  zoals Shunryu Suzuki zegt.

 ‘Ook als je de Weg niet ziet, zegt Lathouwers, ‘als je twijfelt en aarzelt, als je jezelf veroordeelt of denkt dat je mislukt, als je denkt dat je een beter, eerlijker mens zou kunnen zijn of dat je bedoelingen heel wat nobeler zouden moeten zijn. Het geeft niet: de Weg is er, betrouwbaar onder je voeten. Hij laat je nooit alleen. Ook al weet je niet dat je hem gaat, al merk je niet dat je hem gaat, hij is er. Met elke stap vleit de Weg zich natuurlijkerwijs, onvoorwaardelijk tegen je voet aan. Al weet je niets, al heb je de indruk maar wat doelloos, richtingloos in het rond te strompelen, de Weg is er. Dat is ten diepste religieus. Maar dan wel: religieus voorbij elke institutionele religiositeit. Ook voorbij die van zen. Want ook zen moet je uiteindelijk achter je laten. (…) Je kunt uiteindelijk niet van de Weg afdwalen. De weg die jou weigert, die jou niet aanvaardt is niet de Weg, is een heilloze weg.’

Volgens mij bestaat die laatste heilloze weg ook helemaal niet. Wel in ons idee, maar niet ECHT. De Weg die er altijd is, is wel ECHT. Het taoïsme, de nuchtere en sobere religie van de Weg, heeft het zenboeddhisme sterk beïnvloed. Daarin is Tao, vaak vertaald als de Weg, volkomen ondefinieerbaar. Het Tao waarover geschreven en gesproken kan worden is niet de ware Tao. Menig vertaler aarzelt niet om parallellen te leggen tussen het westerse godsbegrip en Tao. De weg die ons draagt  en die zich tegen onze voeten plooit, altijd, is niets anders dan liefde. God? Het valt niet te benoemen…er valt niet over te praten. Zen kent geen God, maar ons gewone leven is wel de Weg.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dick Verstegen, Geluk, Zen Tags: de weg, Tao, Ton Lathouwers

Lees ook:

  1. Dick – Vertrouwen (3)
  2. Dick – Kaartje van God
  3. Dick – Godsbeeld
  4. Dick – Drie maal scheepsrecht

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Johan zegt

    1 april 2023 om 15:52

    En maar praten en gedachten hebben wat is. En die zenmeester zei het zo en die leraar vindt er dat van.
    Het brengt je allemaal geen stap dichterbij. Sterker nog, je raakt er steeds verder van verwijderd.
    Wat is dat toch dat mensen zoveel over de weg willen praten die ze nog nooit hebben gezien?
    Het is niets meer dan amusement net als een boek lezen of tv kijken.

    • Piet Nusteleijn zegt

      2 april 2023 om 22:14

      Johan, wat wil je precies zeggen met deze reactie? Ben jij de weg niet?
      Jezus zei terecht: Ik ben de weg, de waarheid en het leven.
      Dat weet ik inmiddels na al dat “gepraat over werkelijkheid en waarheid enz…..”
      Jij en ik zijn het ook. Het is maar dat je het weet.
      Groet.

  2. Ludo zegt

    4 april 2023 om 13:08

    Gods’besef’? (Titus Brandsma)

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het paradijs is de kosmische grap
    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku
    • Tussen veranderlijk en onveranderlijk vind je de deur naar non-dualiteit

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens