• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Huineng en Hisamatsu

Huineng en Hisamatsu

9 juni 2021 door Joop Ha Hoek

Er is in het zen van de eenentwintigste eeuw te veel ruis op de lijn en nog steeds te weinig engagement. Inzicht wordt onnodig moeilijk gemaakt. Zen is welbeschouwd helemaal niet moeilijk. Er zijn twee leraren die je moet bestuderen en dan ben je klaar.

De ene is de zesde zenpatriarch, Huineng (China, zevende eeuw na Chr.), aan wie de Platform Sutra wordt toegeschreven. Het eerste deel van deze tekst bestaat uit het levensverhaal van Huineng. Afkomstig uit een straatarm milieu was zijn werk brandhout verzamelen en verkopen. Op een goede dag kwam hij tot een spontaan ontwaken toen hij iemand de Diamant Sutra hoorde reciteren.

Hierdoor geïnteresseerd meldde Huineng zich aan bij een zenklooster met wel duizend monniken. Daar kreeg hij na een eerste onderhoud met de abt, de vijfde patriarch, een onaanzienlijk baantje in de keuken. Toen de abt een schrijfwedstrijd afkondigde om zijn opvolger te bepalen, versloeg Huineng met glans de hoofdmonnik, die als favoriet gold. Zo werd hij de zesde zenpatriarch.

De Platform Sutra vervolgt met een aantal hoofdstukken met capita selecta uit het verdere leven van Huineng. Vlak vóór zijn dood geeft hij zijn leerlingen uitleg over de fijne kneepjes van het vak van zenmeester. Het is de kortste schriftelijke cursus voor het zenleraarschap die ik ken. Je bent er in een half uurtje mee klaar en iedereen kan het.

Toen ik de sutra onlangs herlas, merkte ik op dat Huineng al ontwaakt was toen hij het klooster inging. Hij behoorde echter niet tot enige school en moest wel monnik worden om vertrouwd te raken met de boeddhistische context. Was hij opgestaan als zelfbenoemd leraar, dan was hij bovendien zijn transmissie door de vijfde zenpatriarch misgelopen.

Wie wel zelf opstond als lekeleraar in het zenboeddhisme, was een dikke duizend jaar later de Japanse filosoof Hisamatsu (1889-1980). Ook hij bracht enige tijd door in een zenklooster, maar wat hij daar leerde, sloeg dermate aan dat hij in staat bleek de dhamma op eigen kracht als leraar te manifesteren, zonder officiële transmissie. Naast zijn werk als filosoof op de universiteit gaf Hisamatsu zenlessen. Na de Tweede Wereldoorlog nam hij, hiertoe mede aangezet door anderen, eigenhandig de modernisering van het vermolmde Japanse zen onder handen.

Over Hisamatsu heb ik eerder het nodige geschreven en ik zal niet in herhaling vallen. Op mijn website staat een aantal van zijn vertaalde teksten bij elkaar. Hisamatsu’s credo, “zen is de ontkenning van heiligheid”, voert hem van Bodhidharma, de legendarische stichter van zen in China, naar Linji (China, negende eeuw na Chr.).

Soms denk ik wel eens dat het in zen volstaat om, naast wat meditatie, Huineng en Hisamatsu als coördinaten aan te houden. Dit is in zekere zin een te grove vereenvoudiging, want de weg van niets te bereiken voert maar zelden via de kortste route naar het doel. Anderzijds geldt dat je zen ook kunt opblazen tot onnodige proporties.

Als je Huineng en Hisamatsu hebt, waartoe dient dan nog het gezwollen quasi-mystieke obscurantisme van Dogens Shobogenzo? Waartoe dienen al die honderden koans? Waartoe dient het lezen van de Lotus Sutra, de Avatamsaka Sutra en al die talloze andere sutrateksten en commentaren? Waartoe dient de theorie van het vaardig middel, al te vaak lukraak gebruikt om recht te praten wat krom is? Waartoe dient in een zendo een ‘sacrale ruimte’? En waartoe transmissie wanneer je met een beetje goede wil en coaching van je gelijken spontaan tot ontwaken en bevrijding kunt geraken?

Er is in het zen van de eenentwintigste eeuw te veel ruis op de lijn, nog steeds te weinig engagement en bereidheid een lange neus te trekken tegen andere boeddhistische tradities. Inzicht wordt onnodig moeilijk gemaakt en het absurde van het bestaan weggestopt onder de warme wollen deken van een dromerige retoriek over compassie en lief zijn voor elkaar.

Namu Amida Butsu,

Taigu

foto Goff Smeets

 

Categorie: Columns, Jules Prast, Zen Tags: Hisamatsu, Huineng, Jules Prast

Lees ook:

  1. Huineng en Hisamatsu
  2. Met en zonder bodhisattva’s
  3. Satori
  4. Lekker duidelijk

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J. Smeets zegt

    9 juni 2021 om 18:26

    “Inzicht wordt onnodig moeilijk gemaakt en het absurde van het bestaan weggestopt onder de warme wollen deken van een dromerige retoriek over compassie en lief zijn voor elkaar.”

    Taigu, dat ene woordje ‘inzicht’ is wolliger en retorischer dan de twee woordjes ‘compassie’ en ‘lief zijn’ bij elkaar. Zennies als Huineng en Hisamatsu en Taigu pretenderen inzicht. Inzicht waarin, in de absurditeit van het bestaan? Dat zou absurd zijn in het kwadraat. Wat in alle gevallen opvalt is afwezigheid van humor, speelsheid. En dan bedoel ik niet de priestergrapjes van zennies waar de traditie van bol staat.

    Nou ja, dat waren een paar gedachten n.a.v. je tekst.

  2. Ronald Boerkoel zegt

    10 juni 2021 om 10:13

    Inzicht leidt tot het besef dat in tijd en eeuwigheid alles zinloos is. Dat besef is een naakte en koude constatering die niets weg heeft van wolligheid en warmte. Vanuit de mens gezien, die zo graag aan alles zin en betekenis wil geven met allerlei tierelantijnen erbij, is dit welhaast een ondraaglijk besef. Anderen dit besef bijbrengen is dus eigenlijk ook een zinloze bezigheid. Dit besef is eigenlijk het toppunt van het lijden. Maar omdat we niet in tijd en eeuwigheid leven, maar in het nu, moeten we van de nood een deugd maken. Vanuit het besef van alle zinloosheid kun je toch een manier zoeken om je leven prettig te leven, anders kun je er beter mee stoppen, maar dat laatste is een humorloze slappe oplossing. De Natuur heeft ons Het Leven gegeven, en kijk naar alle andere levende wezens in de natuur hoe energiek ze dit beleven, ondanks het vele lijden onder de dieren (allemaal zonder karma) en zonder het besef van zinloosheid. Om als mens te kunnen leven met het besef van zinloosheid moet je dus moedig en vol humor zijn, want anders kun je er beter maar mee stoppen. Vanuit het besef van zinloosheid kun je je desondanks verheugen over de schoonheid van de natuur, de wonderen van de wereld, de prachtige samenlevingsvormen van mensen, en noem maar op. Je keert je echter af van de zinloze zelfbevrediging en hebzucht en vernietigingsdrang. En dat is het dan eigenlijk, daar ging het toch weer over? Heb je dan daarvoor het besef van zinloosheid nodig, of is dat zinloos? Of kun je dat gewoon doen door lekker wollig te zijn met liefde en vredesgedachten met alle bijbehorende tierelantijnen? Waarom niet?

  3. G.J. Smeets zegt

    10 juni 2021 om 15:32

    “Inzicht leidt tot het besef dat in tijd en eeuwigheid alles zinloos is. Dat besef is een naakte en koude constatering die niets weg heeft van wolligheid en warmte.”

    Ronald, ik speel met je mee. In het zinnetje hierboven heb je drie gedachten verwerkt:
    – Het wollige idee dat inzicht tot besef leidt.
    – Het wollige idee dat er zoiets is als zin en zinloosheid.
    – Het wollige idee dat er zoiets is als een naakte constatering.

    Als mee-lezer van Taigu’s stukje sympathiseer ik met de term ‘absurditeit’ die hij hanteert. Absurd betekent letterlijk ‘niet-welluidend’ (de etymologie kun je googlen). Niet-welluidend is alles waar signaal en ruis niet zijn te onderscheiden. Termen als inzicht/besef, zin(loosheid) of naakte constatering (jouw woorden) zijn absurd: signaal is niet van ruis te onderscheiden.

  4. Ronald Boerkoel zegt

    11 juni 2021 om 23:16

    Ik meen te begrijpen dat het dus niet-wollig is om absurditeit te beschouwen als het niet kunnen onderscheiden van signaal en ruis. Taal is schilderen met woorden (die hopelijk de juiste gedachten opwekken), of je dat nu wollig vindt of niet. De kunst is met je taal-schilderijtje een beeld duidelijk te maken. Ik heb het idee dat ik daar zelf kennelijk dus niet zo goed in geslaagd ben, het zij zo. Ik hoop van harte dat jouw taal-schilderijtje daar wel in is geslaagd. Moge iedereen gelukkig worden en vooral jij, dat meen ik echt, in de hoop echter dat dat ook niet te wollig is (beetje humor dus).

Primaire Sidebar

Door:

Joop Ha Hoek

Joop Ha Hoek, volger van de dhamma en redacteur. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.