• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Dick – De zin van zen

Dick – De zin van zen

18 april 2021 door Dick Verstegen

Waarom zen? Wat is de zin van zen, van zitten? Het is iets wat we ons regelmatig afvragen. En in deze spannende tijden komt die gedachte misschien wel extra makkelijk omhoog. Er is, vooral in deze corona-tijd, gewoon actie nodig om de boel te redden. Zitten – hoezo? Het antwoord op de vraag is o.m. te vinden in de Hartsoetra, waarin de bodhisattva Avalokiteshvara bijvoorbeeld zegt: Er is geen bereiken en geen niet-bereiken. We leggen dan graag de nadruk op het statement dat er niets te bereiken valt…Wat voor de één opluchting betekent en voor de ander frustratie. Opluchting of frustratie – in beide gevallen kun je zeggen: waarom zou ik dan zitten, als er toch niets te bereiken valt? Maar meteen erachter aan komt dan in de tekst: er is geen niet-bereiken. Dus toch? Ik vind zelf die dubbele ontkenningen een van de interessante aspecten van de Hartsoetra.

Zo is er in de Leegte geen onwetend-zijn en ook geen einde van onwetend-zijn, geen ouderdom en dood, geen einde ook van ouderdom en dood, geen lijden, ook geen oorzaak en geen opheffing van lijden, geen weg en ook geen inzicht, geen bereiken en geen niet-bereiken.

Hoe moeten we dit zien? Hoe valt daaruit de zin van het zitten op te maken? Ik geloof dat het geheim niet zit in een focus op het idee dat er toch wel iets te bereiken valt. Als er geen bereiken en geen niet-bereiken is, wat blijft dan over? Een ‘middenweg’ zou je kunnen zeggen. Dat je precies midden in je leven geplaatst wordt en dat daar elk moment de uitdaging ligt. Naar mijn beste weten zegt de Hartsoetra in deze hele passage: stap uit je concepten, stop met je zorgen te maken over van alles en nog wat, maar leef met volle teugen, in volle verbinding met al het bestaande, met oog voor wat nodig is, met empathie en mededogen. En doe wat je te doen hebt. Dat is de zin van het zitten: dat je leert leven. In totale aanvaarding van jezelf, inclusief je eigen onvermogen en alle risico’s van ons ongewisse bestaan.

Veel zenverhalen en koans gaan over dit gegeven. We hebben allerlei ideeën in ons hoofd als het om zen gaat, maar het enige waar het op aan komt is dat zen ons midden in ons leven plaatst. Niet aan de rand, als analyticus of zo, maar midden erin! Als deelhebber. Je hebt deel aan je leven. Je neemt er deel in, for better and for worse. Ik laat één zenverhaal volgen en één koan.

Verhaal:

Op een dag ziet Huai-jang zijn leerling Ma-tsu in meditatie verzonken zitten. Hij vraagt hem naar het doel van zijn meditatieoefeningen. Ma-tsu antwoordt onmiddellijk: ‘Ik wil een boeddha worden.’ Huai-jang zegt niets maar pakt een dakpan en begint die te schuren langs een rots. Na enige tijd kan Ma-tsu zijn nieuwsgierigheid niet meer bedwingen en vraagt zijn meester: ‘Waarom schuurt u die dakpan langs een rots?’ Huai-jang antwoordt: ‘Ik slijp hem tot een spiegel.’ Ma-tsu vraagt verder: ‘Maar hoe kun je een spiegel maken door een dakpan langs een rots te schuren?’ Het beroemd geworden antwoord luidt: ‘Hoe kun jij verlicht worden door in meditatie te zitten?’

Koan:

Een monnik zei tegen zijn meester Sozan: Ik ben totaal radeloos, kunt u me helpen? De meester riep zijn naam: ‘Seizei!’ ‘Ja meester’ antwoordde de monnik. ‘Je hebt al drie glazen van de beste wijn uit China achter je kiezen en je blijft volhouden dat je nog niet eens natte lippen hebt!’

Hoe zijn deze twee statements te snappen? Aan het eind van het boekje van Paul Reps Zen Flesh Zen bones staat een helpend verhaal van Inayat Khan, de grondleger van de Soefi-beweging. Op de vraag Wat is zen? staat er: Een vis ging naar een koninginvis en vroeg ‘Ik heb altijd horen praten over de zee, maar wat is dat toch, die zee? Waar is zij?’ De koninginvis antwoordt: ‘Je leeft, beweegt en hebt je bestaan in de zee. De zee is in je en buiten je en je bent gemaakt van zee en je zult eindigen in zee. De zee omringt je als je eigen wezen.’

We zitten in de buurt van Pasen. En ik vind dit een soort ‘opstandingsverhaal’. Mijn leraar Nico schreef onlangs: ‘Woorden zijn een spreektralie, een traliewerk, waardoorheen ‘iets anders’ spreekt, een taalraster dat door middel van verdraaiing en verhulling, contradicties en paradoxen, probeert poëtisch aan te duiden, wat niet meer gezegd kan worden.’ Kun je door het traliewerk heen zien èn horen?

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dick Verstegen, Geluk, meditatie, Zen Tags: corona, Hartsoetra, lijden, Paul Reps, sozan, zitten

Lees ook:

  1. De lessen van corona
  2. Boeken – Als een Boeddha, als een uilskuiken
  3. Amerikaanse boeddhistische leraren bieden steun en hoop aan bij presidentverkiezingen
  4. Arrogantie

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku
    • Tussen veranderlijk en onveranderlijk vind je de deur naar non-dualiteit
    • Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens