De wegloze weg…
Zen
De onwankelbare Boeddha
Ik vroeg ooit aan Jon Kabat-Zinn ’Waarom heb je het mindfulness based genoemd en niet compassion based?’ Het was een retorische vraag. We wisten allebei het antwoord. ‘Mindfulness’ was voor hem een ‘umbrella term’ om te verwijzen naar de boeddhistische achtergrond van zijn stressreductie-programma en een woord als ‘compassion’ zou in een ziekenhuis niet gewerkt hebben. De medische wereld is, toch aan de oppervlakte, heel rationeel. Wat mij zo trof in zijn boek ‘Full Catastrophe Living’, was dat hij erin slaagde de taal van de medische psychologie te spreken zonder daarbij ook maar enige afbreuk te doen aan de diepte van zen en de Dharma.
Leven in het hart van vergankelijkheid
Hoe aanvaard je het onaanvaardbare? In verschillende boeddhistische verhalen staat het (leren) aanvaarden van een groot en pijnlijk verlies centraal. Bekend is het verhaal van de jonge vrouw Kisagotami, die volledig radeloos na het overlijden van haar enige kind, van de Boeddha opdracht kreeg bij ieder huis in het dorp aan te kloppen en een mosterdzaadje mee te nemen uit een huis waar nog nooit iemand was gestorven. Kisogatami keerde zonder mosterdzaadje terug, maar mét het inzicht dat de dood ons allen treft.
Ardan – delen…
verlicht en de wereld.
Boeken – Op zoek naar de Zesde Zenvader
Wie ‘zen’ zegt, denkt aan Japan, maar de uitvinders van het zenboeddhisme waren Chinese monniken. Dit boek gaat over Huineng (kortweg: Neng, gestorven in 713), de zesde en laatste van deze ‘zenvaders’. In een klooster in Zuid-China wordt een gelakte ‘mummie’ van hem vereerd. Cultuurhistoricus dr. Kees Kuiken, voorheen tolk/vertaler Chinees, onderzocht deze en andere overleveringen over Neng.
Hoe moet het verder met ons?
Met die gedachten en de gevoelens die eruit voortkomen, bevinden we ons midden in de relatieve wereld: de wereld van voorstellingen, ideeën, meningen en argumenten. Versterkt en aangewakkerd door allerlei media en aangemoedigd door de eenzaamheid, het isolement en de tunnelvisie van veel mensen. De grote grijze wolk bestaat. Het is een wolk van negatieve, angstige, kwellende gedachten. Konden we dat maar inzien!
Emmaho – Jukai…
Ik zit met twee prachtige mensen naast mij en heerlijke leraars voor mij, omringd door een enorme, warme mensenzee, waarvan elke golf stevig geëngageerd is naar de medemens toe.
Ardan – Een boot die waarschijnlijk nooit komt…
Wachten is waardevolle tijd. Daarom vind ik reizen met de trein ook zo prettig. Op het station wachten. Mensen voorbij zien lopen, zien instappen, al de geluiden horen. Van aankomende en vertrekkende treinen.
Taigu – Zen is geen mystiek
Het is niet vergezocht om een vergelijking te trekken tussen Jakob Böhme’s oergrond, het Philadelphia van zijn Europese aanhangers, het mystieke piëtisme van het Nederlandse Reveil en het vormloze zelf van zen.
Kleermaker blijf bij je …?
Als de snijder naait is hij één met de steek, het ritme van de naald, geconcentreerd. Hij gaat mee met de flow maar tegen de stroom in. De stroom van vastgeroeste patronen, en foute vouwen die koppig vechten voor hun bestaan.
‘Licht dat open en vrij maakt’ Elisabeth Dinnissen
Een belangrijk thema van Elisabeth is aandacht. Zijn we wel wakker vraagt ze zich af. “We denken dat we wakker zijn als we niet slapen, maar wat ons bewustzijn betreft, leven we meestal in een slaaptoestand[1] waarin we helemaal niet ontvankelijk zijn voor de totale werkelijkheid. Toch koesteren we de illusie dat wat wij zien, de gehele werkelijkheid is”.
‘Het leven zelf is zazen’
De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.
Zen in zorg: naar meer balans tussen hoofd, hart en handen in het werk
Meditatie wordt vaak in verband gebracht met zweverigheid. Niets is echter minder waar! Binnen zenmeditatie leer je om met aandacht, geduld en focus de dingen te doen die je moet doen. Met beide benen op de grond, dicht bij jouw gevoel.
Dick – Het komt niet binnen (hara)
Je zit klaar, bent bereid, en toch komt er niet binnen wat er gezegd wordt. Als je kijkt/luistert naar een teisho, een lezing, en film, een kunstwerk…Of als je een boek leest…Het komt maar niet binnen. Het dringt niet tot je door. Hoe ga je daarmee om? Hoe kom ik er doorheen?
Je kunt er met je hoofd niet bij. Je kunt er alleen met je hoofd nooit bij. Tenzij je het in samenspel brengt met je hart en je buik (hara). Op het moment dat dat gebeurt, merk je dat er iets breder en ruimer wordt. Er is een verhaal over dit probleem in de boeddhistische wereld.
Hara of tanden, de bron van mededogen
Om inzicht te krijgen in wie of wat je bent, heeft de Boeddha 2500 jaar geleden een techniek ontwikkeld die nu over de hele wereld beoefend wordt. De houding waar je deze techniek in beoefent is de lotushouding waarbij je je op je buik concentreert.
Zeshin – Meditatie (hara)
Geen enkel mens heeft de zelfde bouw of constitutie, ik heb het geluk dat ik korte benen heb en het was vroeger geen moeite om in de volle lotushouding te zitten.
Jules – Mijn gedichten zijn geen gedichten
Als je begrijpt dat mijn gedichten in werkelijkheid geen gedichten zijn, dan kunnen we samen praten over poëzie, schrijft zendichter Ryokan Taigu.
Jules – Vrijheid en vrede
Wat ik heb geleerd? Aandacht voor vrede is ook een methode op de weg naar realisatie van vrijheid. Vrede zijn, voor anderen, wel te verstaan; en niet de vrede van je eigen verrukking waarin je rondjes draait door de tuin, al kan dat als oefening wel helpen.
De Boeddha van het mateloze mededogen
Zen is meer dan zitten. We staan van ons kussen op en gaan weer doen wat we te doen hebben. Gaan we ons in dat doen verliezen? Of kunnen we tussen alle doen in even inchecken bij dat mateloze mededogen, en dat in de tijdslijn van ons leven inbrengen? Thich Nhat Hanh noemt het een mindfulness bel, iets wat ons eraan herinnert. Dat kan een beeld zijn, of een woord, of een eenvoudige mandala van vijf gekleurde schijven. Het maakt niet uit. Als het maar helpt.
“Onder de dekens fluisteren mandarijn-eenden met elkaar”
De tak met haar knoppen krijgt bloesem en draagt vrucht, sterft af en in de volgende lente is er weer opnieuw de beloftevolle knop die bloesem draagt en opnieuw weer vruchten zal geven. Het is een metafoor voor ons eigen leven met hun wisselende perioden van voorspoed en tegenslag, angst en vrede, wanhoop en gemoedsrust, waarin genade ons kan toevallen. Verdragen en het uithouden bij ziekte, ongemak, ouderdomskwalen, verraad en tegenslag. Het was ook de leefregel van Nietzsche: ‘Amor Fati’, wat zoveel wilde zeggen als: wees moedig en heb je lot lief. Aanvaardt wat is en maak het tot de opdracht in je leven; onderzoek wat het jou hier en nu wil zeggen. Blijf bidden, blijf wachten en waken, en blijf vertrouwen dat die diepere laag in ons zal openbloeien. Daar raken we aan het wonder van het bestaan: de tak met de kersenbloesem, onze ware natuur.
Ardan – Ik wacht tot dingen zich ontvouwen
‘Het schilderen gebeurt daarna bijna vanzelf. Op deze wijze komen mijn artistieke expressie en spirituele manifestatie als eenheid tot hun recht.’
Rondom Dao of Rondom Duintjer?
Lao Zi: “Waarachtige woorden worden niet altijd herkend als zijnde waar. De Wijze is terughoudend in het gebruik van kostbare woorden. (DDJ H.17). Zhuang Zi: “Woorden ontlenen hun waarde aan hun betekenis, maar de betekenis is niet in woorden onder te brengen.” (Uit de Zhuangzi, zie o.a. H.13 VII). Er zijn bibliotheken vol geschreven over de ‘leer zonder woorden’ van Lao Zi…
Andrew Peers: ‘Er valt met blote ogen geen beloofd land te zien’
Peers: ‘Er valt met blote ogen geen beloofd land te zien. Maar we blijven alert en hoopvol. Net als Kwan Yin kunnen we in een bewuste, eerder vrouwelijke houding van openheid en ontvankelijkheid op de happy winds van genade wachten. Succes gegarandeerd. Maar er is geen succes zonder spanning. Het zal pas aan de horizon verschijnen wanneer we er ons voor open stellen. Het is er al natuurlijk, de boeddha-aard begint vanzelf te glanzen.’
Vrijen zonder deadline
Dienstbaarheid aan de wonderbare potentie van de vrouw of misschien liever: het vrouwelijke. Ja, dat voel ik als een belangrijke levensinzet, ook in het beleven van seks. Dat vergt overgave.
