Als onze zintuigen functioneren zonder dat zij ‘bewaakt’ worden, zonder voortdurende aandacht (let wel, bewaken wil niet zeggen afsluiten, maar na controle en evaluatie toelaten), zullen zij onze geest in alle richtingen trekken. We worden letterlijk ‘aangetrokken’ door wat zich aan ons voordoet.
Dharma en filosofie
Op deze pagina staan wat zwaardere stukken die een relevantie hebben met de leer van de Boeddha. Actuele onderwerpen belicht tegen de achtergrond van de oorspronkelijke teksten van de Boeddha. De moeite van het bewaren en bespreken waard.
Boeddhisme – geen religie, geen wetenschap, maar dhamma
Het boeddhisme is zo veelomvattend dat het niet in een traditioneel hokje past.
De Diamantsnijder gaat digitaal
Een van de populairste teksten van het boeddhisme, het sūtra van de ‘Diamantsnijder’ of kortweg het Diamant-sūtra, uit het Sanskriet in het Nederlands vertaald, wordt nu voor het eerst in zijn geheel op de website van de stichting Vrienden van het Boeddhisme (VvB) gepubliceerd.
Boeddha? Wie is dat? Het onderzoek (8)
Björn Hendrix: “Bij het boeddhisme draait het om respect.”
Boeddha? Wie is dat? Het onderzoek (4)
Rob Velthuizen: “Boeddhisme en politiek gaan niet samen.”
Boeddha? Wie is dat? Het onderzoek (3)
Myrthe Volleberg: “Iedereen kan een stukje boeddhisme gebruiken”.
Moeten boeddhisten sociaal activisten zijn?
Wat is er veranderd waardoor het beeld van het boeddhisme verschoof van passiviteit en pessimisme naar dat van energiek sociaal activisme? Dat is een lang verhaal. Historici en boeddhistische geleerden benadrukken allemaal dat ‘het boeddhisme’ niet één enkele traditie is, maar vele vormen kent, en dat politiek, cultuur, handel en kolonialisme allemaal een rol hebben gespeeld.
Leegte en het verlaten van het cyclisch bestaan
Voel je niet gedwongen in dingen te geloven die je niet begrijpt. De filosofie van leegte is altijd een elite-zaak geweest. Door de tijd heen waren de meeste boeddhisten ongeletterde boeren. Ze dachten niet na over zelfloosheid. Ze hielden hun rijstvelden in stand.
‘En wat, monniken, is heilzame inspanning?’
Je kan een bepaalde neiging vertonen, je tot iets negatief of onheilzaam aangetrokken voelen; maar het is aan jou de keuze om daar aan toe te geven of niet.
Een klankschaal op mijn buik
In mij heerst een weldadige stilte. Dorle, want zo heet ze, vraagt wat ik voel, waar ik wat voel, wat er gebeurt met mij.
In de serie over karma: sociale rechtvaardigheid en karma
De Boeddha was duidelijk over karma, maar de praktijk blijkt sterker dan de leer. De precieze werking van karma is onontwarbaar en mogelijk is de leer een vaardig middel.
In de serie over karma: Karma in Oost-Azië
Bij karma en causaliteit gaat het in de mahayana-traditie eerder om de veelsoortige inzetbaarheid van rituelen om karmische gedachteprocessen te beïnvloeden dan om een worsteling met het concept karma.
In de serie over karma: Behoedzaam op weg …
De kans op heilzaam handelen is groter als je accepteert dat daden wel degelijk gevolgen hebben. Als handelingen geen of geen eenduidige gevolgen zouden hebben, is de kans groot dat je onder de druk van extreme omstandigheden (bijv. ziekte, armoede of levensbedreigende situaties) er toch voor kiest onwaarheid te spreken of je iets toe te eigenen wat niet van jou is. Van daaruit kom je op een glijdende schaal die er toe kan leiden ook in gewone omstandigheden te kiezen voor het snelle resultaat of het makkelijke succes.
In de serie over karma: Kamma in de theravada
Vreemd om de theravada-leer te scheiden van de karmaleer van de Boeddha, schrijft auteur Paul Boersma: ‘Het is voornamelijk via de theravada dat we de leer van de Boeddha kennen …’
Ik neem toevlucht tot…. Sangha
Tijdens het voorstelrondje bij een ontmoeting van een divers gezelschap boeddhisten hoorde ik iemand zeggen: “op dit moment ben ik sangha-loos”. Uiteraard begreep ik wat er bedoeld werd, maar toen ik er wat beter over nadacht vond ik het toch wel een opmerkelijke uitspraak.
Emmaho – Jukai…
Ik zit met twee prachtige mensen naast mij en heerlijke leraars voor mij, omringd door een enorme, warme mensenzee, waarvan elke golf stevig geëngageerd is naar de medemens toe.
Kleermaker blijf bij je …?
Als de snijder naait is hij één met de steek, het ritme van de naald, geconcentreerd. Hij gaat mee met de flow maar tegen de stroom in. De stroom van vastgeroeste patronen, en foute vouwen die koppig vechten voor hun bestaan.
The Pearl Necklace Tantra: Upadesha Instructions of the Great Perfection
De Grote Perfectie, ook bekend als de Atiyoga of Dzogchen (rDzogs chen), is een traditie van esoterisch boeddhisme die onmiddellijke verlichting voorstaat en voor het eerst naar Tibet werd gebracht in de achtste eeuw van het gewone tijdperk. De Indiase manuscripten van deze traditie zijn verloren gegaan in de tijd. Alleen de Tibetaanse vertalingen zijn bewaard gebleven.
De Dalai Lama heeft makkelijk praten
Filosoof en boeddhist Robert Keurntjes vraagt zich af of het pleidooi voor een seculiere ethiek en oproep om niet van religie te veranderen van de Dalai Lama wel in hun volledige diepte worden begrepen.
China, Verenigd Front roept op tot meer controle op het vrijlaten van boeddhistische levens
Sommige CCP-media bestempelden het vrijlaten van leven onlangs als een ‘feodaal bijgeloof’ dat streng gecontroleerd zou moeten worden. Sommige zorgen over commercialisering in de buurt van grote heiligdommen en de gevolgen voor het milieu van het vrijlaten van uitheemse soorten kunnen redelijk zijn. Wat echter onredelijk is, is om misbruik aan te halen om een praktijk met een geschiedenis van minstens 1700 jaar aan banden te leggen.
Jules – Mijn gedichten zijn geen gedichten
Als je begrijpt dat mijn gedichten in werkelijkheid geen gedichten zijn, dan kunnen we samen praten over poëzie, schrijft zendichter Ryokan Taigu.
Han de Wit – De ervaring dat wij ten diepste goedwillende wezens zijn…
Han de Wit: ‘Vertrouwen verbindt, wantrouwen ontbindt een samenleving. Dat mensen er ten diepste naar verlangen dat het goed gaat met henzelf, hun naasten, ja, met de wereld, daarvoor is dan geen plaats.’
Jules – Het zelf als vaardig middel
Waar komt de leer van het niet-zelf toch vandaan? De Boeddha heeft zich hier namelijk niet over uitgesproken, zegt Thanissaro Bhikkhu.
Rondom Dao of Rondom Duintjer?
Lao Zi: “Waarachtige woorden worden niet altijd herkend als zijnde waar. De Wijze is terughoudend in het gebruik van kostbare woorden. (DDJ H.17). Zhuang Zi: “Woorden ontlenen hun waarde aan hun betekenis, maar de betekenis is niet in woorden onder te brengen.” (Uit de Zhuangzi, zie o.a. H.13 VII). Er zijn bibliotheken vol geschreven over de ‘leer zonder woorden’ van Lao Zi…
