Ellen Eggerdink is een Zenpeacemaker, zen-mindfulnesstrainer, coach passend onderwijs en coach van het interventieteam bij ROC RijnIJssel Arnhem.
“Ik hou van mensen en ben geïnteresseerd in hun levens. Ik vind het fijn een stukje mee te mogen lopen en van betekenis te kunnen zijn. Het raakt me als ik kinderen zie bij de klimaatmars met hun zelfgemaakte bordjes, of als ik zie hoe kinderen en volwassenen die slachtoffer zijn van oorlog hun best doen te overleven. Ik zie hoe nieuwkomers in Nederland hun leven proberen op te bouwen ondanks de trauma’s. Er zijn, daar gaat het om.”
Ik wist het meteen
“Ik leerde de ZP kennen in 2013. Het kwam vanuit drie kanten tegelijk. Het begon ermee dat ik wilde meelopen met de Nacht van de Vluchteling, toen nog van Den Haag naar Rotterdam. Ik zocht naar een groep en zag toen in de lijst dat er Zen Peacemakers meeliepen. Ik meldde me aan en zo leerde ik Annie Schalkwijk, Petra Hubbeling en Harriet Marseille kennen.
In diezelfde tijd zag ik de documentaire van de Boeddhistische Omroep: De geboorte van een kleine boeddha, over de dharmatransmissie van Irène Bakker tot zenlerares door Zen Peacemaker Joan Halifax roshi. Zie: https://npo.nl/start/serie/in-de-geest-van-zen/seizoen-1/in-de-geest-van-zen
Het derde was de kennismaking met de straatretraite. Ik wilde al heel lang iets met dak- en thuislozen, maar ik wist nog niet wat. Toen sprak Patrick van der Hofstad en die vertelde dat hij een straatretraite had gedaan met de Zen Peacemakers. Ik wist meteen dat ik dat ook wilde. Het sloot perfect aan bij wat ik eigenlijk zocht.”
Klein hartje
“Ik heb aan veel verschillende dingen meegedaan met de Zen Peacemakers: inspiratiedagen, museabezoek, demonstraties en ontmoetingen. Ik deed mee aan de organisatie van de komst van Zen Peacemaker Joan Halifax naar Nederland en ik was deel van de groep Opstaan uit witte stilte.
In mijn leven zijn de daklozen, de vluchtelingen en de gevangenen de groepen mensen die mij het meest sterk raken. Bij de Zen Peacemakers zie ik ze allemaal langs komen in de programma’s en werkgroepen.
Ik ben vrijwilliger bij stichting Duizend Handen, een boeddhistisch maatjesproject voor gedetineerden. Voor Corona bezocht ik een tijd een man in Zutphen. Nu bezoek ik een jongere man in Arnhem. Duizend Handen organiseert regelmatig een kennismakingsbijeenkomst voor nieuwelingen. Eens per jaar is er een live-dag voor alle vrijwilligers. En je wordt gevraagd 4x per jaar aan intervisie mee te doen. Dat geeft verbondenheid en inspiratie.
Ik ben ook vrijwilliger bij de Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ), waar we er zijn voor mensen in de laatste levensfase.
Met de Zen Peacemakers ben ik ben meerdere keren op straatretraite geweest. Dat was met Frank De Waele roshi of met Petra Hubbeling. De eerste keer was in Keulen waar Harriet Marseille haar jukai ontving op straat. Daarna Brussel en Helsinki en ook hier in Nijmegen en opnieuw in Keulen. Hier in Nijmegen organiseerde de Oshidagroep een straatretraite met Frank De Waele, op zijn verzoek. Omdat het in Nederland (in tegenstelling tot andere Europese landen) verboden is te slapen op straat en te bedelen vergde dat overleg met de politie. Dankzij het goede contact met de wijkagent van het centrumgebied kwam er een afspraak: wij zouden de gedichtenboekjes van een stadsdichter verkopen ten gunste van de daklozen en dan werden we 3 dagen gedoogd. Deze straatretraite vond ik spannender omdat Nijmegen mijn eigen stad is. Ik kwam mensen tegen die ik kende maar ze reageerden gelukkig positief.
Ik voel me zeer verbonden met de mensen die we ontmoeten op straat en met de organisaties die we bezoeken en met de groep waarmee we op straat zijn. Toch was voor mij het contact met daklozen niet zozeer de eyeopener. Ik heb in de arbeidsreïntegratie gewerkt, daardoor was ik al eerder met een doelgroep bekend die raakt aan die van de daklozen. Ik vond het ook niet erg ingewikkeld of zwaar, al heb ik moeite met viezigheid. Wat me aanspreekt in straatretraites is dat vrije gevoel, rond te kunnen hangen en verder niks te hoeven. En dat gevoel van vrijheid kon ik nog een tijdje vasthouden in mijn gewone leven. Het bedelen is ook oké. Ik ben er vrij makkelijk in maar het is lastig om na 10 keer nee ontspannen te blijven bedelen. Dan voel je iets van wat anderen voelen die op straat leven. En ik realiseer me heel goed dat wij er niet uitzagen als iemand van de straat, zelfs niet na een week wassen of kammen van je haar.
Nu zal ik nooit meer een dakloze negeren. Ik zeg altijd gedag en geef altijd antwoord als me iets wordt gevraagd. Mensen negeren kan na een straatretraite niet meer. Soms spreek ik iemand die ik niet vertrouw, die claimend overkomt maar vaker zie ik in de dakloze een mens met een klein hartje. En ik wil er zeker geen oordeel over hebben, wat ze met het geld doen dat ze bijeen bedelen.”
Klimaat
“En nu ben ik vooral betrokken bij klimaatrechtvaardigheid. Ook daar ben ik al heel lang mee begaan. Zo’n 30 jaar geleden deed ik al eens een ecotraining, over hoe je ecologisch met je huishouden kon omgaan. Ook liep ik mee in demonstraties tegen de kerncentrales. Het afgelopen jaar is mijn betrokkenheid weer geïntensiveerd. In januari van dit jaar ging ik naar een bijeenkomst in Nijmegen van Extinction Rebellion (XR). Toen ben ik meteen de actietraining gaan doen om mee te kunnen doen bij de bezetting van de A-12. Ik zag zoveel raakvlakken in die actietraining met de basisprincipes van Zen Peacemakers: jezelf niet bedwelmen met alcohol of drugs, geen oordeel hebben over degenen die je aanspreken en geweldloos reageren op wat er gebeurt.
Ik voel me erbij betrokken en ik voel me veilig. Er nemen naast mensen van mijn leeftijd veel jonge mensen deel. Ze hebben goed gestudeerd en hebben vaak een goede achtergrondkennis. Zij maken zich grote zorgen over het klimaat. Er is verbinding met elkaar door het organiseren van potlucks met een vergadering of themabijeenkomst erna. XR is erg goed georganiseerd: op basis van socratische dialoog worden beslissingen genomen. Er zijn bij demonstraties altijd mensen in de rol van wellbeing, die voor je zorgen als je bang wordt of gestrest raakt. Is er kans op arrestatie, dan krijg je van te voren al een arrestatienummer mee. Er wordt geïnventariseerd wie gearresteerd zijn, en dat wordt doorgegeven aan de backoffice. Na afloop van de actie is er een arrestatiesupportgroep: de mensen wachten je op bij het politiebureau met soep en thee en broodjes en hugs – als je vrijgelaten wordt. Zo’n support is heel prettig. Ik heb dat zelf meegemaakt toen ik gearresteerd was. Zelf heb ik ook een paar maal de rol van arrestatiesupport bij acties gehad. Als je uit het politiebureau komt dan geef je je nummer weer door, zodat de backoffice altijd weet wie er gearresteerd zijn en waar ze zijn. Er is ook nog eens een groep vrijwillige professionele hulpverleners waarmee je in gesprek gaat over hoe je bent behandeld.
Hier in Nijmegen doe ik mee met het Klimaatalarm, een die-in. Dit wordt op meer plekken in het land gedaan, iedere eerste maandag van de maand om 12 uur, tijdens het landelijk uur alarm. We verzamelen naast het gemeentehuis, verdelen de rollen: de een geeft een speech door de megafoon, anderen gaan tijdens het alarm op straat voor dood liggen of staan met banners en borden een half uur. We zingen actieliederen en flyeren en gaan met voorbijgangers in gesprek. We begonnen met 5 mensen maar er komen steeds nieuwe mensen bij. De groep bestaat nu uit zo’n 100 mensen, waarvan steeds een deel meedoet. Dit is een bij de gemeente aangemelde risicoloze actie. Op de tweede zondag van de maand doen we met XR Nijmegen ook mee aan Statue Sunday, hier noemen we dat: Kijk niet weg. Scientists Rebellion, wetenschappers van 15 verschillende landen blinddoeken standbeelden om de regeringen te vragen de feiten van klimaaturgentie onder ogen te zien. Zo werd De Kleine Zeemeermin in Denemarken, Rembrandt in Nederland en Einstein in Panama geblinddoekt.
De groep waarmee we deze acties op straat doen is een witte groep. XR tracht door de Demand Zero cirkel voor klimaatrechtvaardigheid meer mensen van kleur betrekken. Maar ik snap het wel, zij worden er sneller uitgehaald en anders behandeld door de politie dan witte mensen. De gevolgen van kolonialisme, witte dominantie – dat speelt voortdurend, overal.”
Op mijn werk
“In het MBO (ROC) werk ik bij de stafdienst studentzaken en begeleid ik jongeren in het kader van het passend onderwijs. Als coach van het interventieteam ga ik op huisbezoek bij studenten die uit contact zijn met school en waarover hun mentor zich zorgen maakt. Daarnaast ben ik lid van het ondersteuningsteam Rouw en Verlies. Als er een overlijden is van een student of collega, worden wij in geschakeld. Laatst had een student zelfmoord gepleegd die gechanteerd werd. Ik vervul de rol van luisterend oor, voor studenten en collega’s die bij zo’n incident geraakt zijn.
Een bestuurder stelde ik voor om de Klimaatstoel van Jan Terlouw in te stellen bij beleidsbesluiten. Het is een denkbeeldige stoel voor de generaties na jou, waardoor je gestimuleerd wordt beslissingen te nemen die ook hun belangen meenemen. Bij verschillende provincies en gemeenten wordt zo’n stoel al als inspiratie ingezet.”
Beoefening
“Alle dingen die ik onderneem, op mijn werk en privé, doe ik vanuit mijn beoefening en verbondenheid met de Zen Peacemakers. Ga ik op huisbezoek, dan stel ik me op vanuit een houding van niet-weten. Ik stel de jongere vragen als: “Hoe is het met jou?”, “Wat maakt dat je doet wat je doet?”, “Wat wil jij?” en ik vraag ook wat wij voor hem of haar kunnen betekenen. Dit werk heeft mijn hart. Ik zou het liefst luistercirkels introduceren op mijn werk, maar dat is tot op heden nog niet gelukt.
Ik denk dat het terecht is dat de Zen Peacemakers nu linken zoekt met het werk van Joanna Macy, zoals we op de verdiepingsdag in oktober deden. In dat verlengde zou ik graag willen dat we ons ook verbinden met de Eartholderssangha. Dit is een onderdeel van Leven in aandacht, de sangha van Thich Nhat Hanh en zij willen zich individueel en samen inzetten voor het klimaat. Ik heb in het voorjaar bij hen mee gedaan met een retraite rond het gedachtengoed van Johanna Macy. Zij hebben een leesgroep gestart rond Thich Nhat Hanhs boek: Met zen de planeet redden. Bij XR Nijmegen is er trouwen een live leesgroep zoals er bij ons een groep is gestart rond het boek: Actieve Hoop van Joanna Macy.
Met andere Zen Peacemakers kom ik graag af en toe live bijeen, voor de verbinding met elkaar. En voor de continuïteit zie ik ze graag op zoom. De lijn naar andere organisaties zou te maken moeten zijn. Geweldloze communicatie is op meer plekken doorgedrongen, zoals bij XR, maar onze councilpraktijk zou een verrijking kunnen zijn voor andere groepen. Daar zouden we toch meer mee moeten kunnen doen?”
Documentaire dharmatransmissie Irène Bakker: – https://npo.nl/start/serie/in-de-geest-van-zen/seizoen-1/in-de-geest-van-zen
