• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Boeddha in de bajes – De Wet straffen en beschermen

Boeddha in de bajes – De Wet straffen en beschermen

8 oktober 2021 door gastauteur

Op 1 juli wordt de Wet straffen en beschermen, hierna de wet, ingevoerd. We hebben ons leven dicht geplamuurd met wetten, dus wat is bijzonder aan deze wet? Eigenlijk niks. Iedereen wordt geacht de wet te kennen, maar dat is een illusie/fictie en met deze wet willen de meesten niet in aanraking komen maar vinden er omgekeerd best wat van.

Waarom zijn er eigenlijk zoveel wetten? Is het een gebrek aan vertrouwen van de overheid in de burger (zie toeslagenschandaal: het wantrouwen is geïnstitutionaliseerd) en/of vertrouwen de mensen elkaar onderling niet? Kennelijk staat ons moreel kompas zo beroerd afgesteld dat we steeds naar een wet grijpen om ons gedrag in het gareel te houden. We zouden het gemakkelijk eens moeten kunnen worden over een aantal basisprincipes om op een prettige manier met elkaar om te gaan, maar zoiets eenvoudigs blijkt niet mogelijk.

Art 1 Grondwet bepaalt dat iedereen voor de wet gelijk is. In de praktijk voelen hele groepen dit basale uitgangspunt niet. Kijk wie er in de gevangenis zitten. We zien daar geen Sywert van Lienden en kornuiten die daar misschien wel zouden moeten zitten. Wel veel mensen met een verstandelijke beperking, vaak met een gedragsstoornis.

De kern van de wet is een enorme ingreep in de voorwaardelijke invrijheidstelling (VI). De huidige regeling staat in art 15 WvSr en houdt kort gezegd in dat over straffen tot een jaar geen VI wordt verleend; voor straffen van een tot ten hoogste twee jaar wordt VI verleend wanneer een derde van de straf boven een jaar is uitgezeten en bij straffen boven twee jaar wordt over het geheel een derde VI verleend. Het zijn automatismen waarop de gedetineerde recht heeft.

Aan de tijd dat een veroordeelde voorwaardelijk in vrijheid is worden (strenge) voorwaarden gesteld en de algemene dat er geen strafbare feiten mogen worden gepleegd. Gaat iemand in de fout dan kan gehele of gedeeltelijke herroeping plaatsvinden. Het automatisme houdt ook in dat bij zware straffen voor ernstige delicten een lange proeftijd geldt. Stel de rechter legt 18 jaar op dan heeft de veroordeelde na 12 jaar recht om voorwaardelijk vrij te komen maar de voorwaardelijkheid duurt wel 6 jaar.

De grootste verandering die 1 juli ingaat is, dat de maximale termijn van VI nog maar 2 jaar bedraagt én de VI moet worden verdiend; niks meer automatisch. Er wordt gekeken naar het gedrag van de veroordeelde tijdens de gehele detentieperiode. Het komt dus neer op een enorme verzwaring van de gevangenisstraf. Bij een straf van 18 jaar is nog maar max twee jaar VI mogelijk, maar alleen bij goed gedrag. Hieraan zal de gedragsgestoorde niet kunnen voldoen en moet dan de volledige 18 jaar uitzitten, een verslechtering met tenminste 4 jaar maar reëel mogelijk tot 6 jaar. En deze regeling is er zomaar doorheen geslipt, in beide Kamers.

De wet heeft een dikke, veel verhullende Memorie van Toelichting (MvT). Het is als met pakpapier en bergen piepschuim met Sinterklaas waaruit tenslotte een piepklein presentje komt. Maar in dit geval is het geen verrassing maar alsmaar verder in de stroom streng, strenger, strengst. Al dat verpakkingsmateriaal, dat wordt gebruikt als er iets moet worden verhuld, is nodig om iedereen mild te stemmen (of murw te maken?), bedoeld het belang van de wet te ondersteunen om die uiteindelijk over de eindstreep te loodsen. Als al het omhulsel wordt weggelaten dan getuigt de wet van een dwingend neoliberaal conservatisme (veel eigen verantwoordelijkheid voor de toch al beschadigde gedetineerde) dat iedere burgerwens tot meer saamhorigheid smoort. Ik maak mij sterk dat als er een burgerforum wordt opgericht met als opdracht te kijken naar ons strafrechtsysteem, wie daarmee in aanraking komen en waarom en wat dan een humane manier van bejegening is, dat die uitkomst wel ‘ns heel anders kan zijn dan wat deze wet beoogt en waarvan wij vanaf 1 juli de wrange vruchten opgediend krijgen.

Met veel aplomb wordt gesteld dat vanzelfsprekend het uitgangspunt is dat opgelegde straffen worden uitgevoerd, een verplichting die de overheid heeft naar slachtoffers en samenleving; het vormt de basis voor een geloofwaardig en legitiem strafrecht en dat voor een succesvolle en effectieve tenuitvoerlegging het van belang is dat straffen zo snel mogelijk en volledig ten uitvoer worden gelegd. Fantastisch en voor het klassieke oog geen speld tussen te krijgen. Zo staan er vele platitudes in de MvT. Maar zit de samenleving echt te wachten op een zo snel en volledig mogelijke tenuitvoerlegging van straffen? We hebben het hier over vrijheidsstraffen die op de eerste plaats medeburgers uitsluiten, hen voor het leven tekenen en de familie van de dader stigmatiseren  met straffen waarvan we weten dat er geen recidive mee wordt teruggedrongen. En die bedraagt allang zo’n 70%. Waarom wordt de burger nog steeds voor de gek gehouden dat van straffen mensen beter worden?

De samenleving zal het veeleer zijn te doen om daders met zo min mogelijk schade weer op te nemen in de samenleving. Wat hebben zij nodig -als open vraag- om buiten het strafrecht te kunnen functioneren?

  • Van de detentiepopulatie heeft 30-45% een licht verstandelijke beperking (LVB) met een IQ-score tussen de 50 en 85. Dat is geen niveau waarmee je in deze prestatiemaatschappij hoge ogen gooit. Uit recent onderzoek blijkt bovendien dat het aantal LVB’s hoger zal zijn omdat verstandelijke beperking in de psychiatrie onvoldoende wordt onderkend of veronachtzaamd, waardoor mensen met een laag IQ dreigen chronisch patiënt dan wel draaideurcrimineel te worden. LVB’s zijn in onze gevangenissen oververtegenwoordigd. Ze worden overvraagd en overschatten zichzelf, allemaal oorzaken van stress. In de MvT wordt niet duidelijk gemaakt waarom juist deze groep extra zware bestraffing behoeft terwijl zij sowieso veel minder zijn toegerust om zich in deze maatschappij te handhaven. Het zijn losers en we willen ons vereenzelvigen met winnaars.

Zij zijn ideale personen om misbruik van te maken zowel binnen het gevang als daarbuiten, een belangrijke reden waarom juist zij steeds worden opgepakt.

De wet suggereert misleidend, dat van straffen een beschermende werking uitgaat. Het is populistische wetgeving, louter bedoeld om de voorwaardelijke invrijheidstelling (VI) terug te dringen naar maximaal twee jaar en die moet worden verdiend op basis van allerlei eisen en criteria die per definitie ongelijkheid in de hand werken. De zware crimineel pleegt modelgevangene te zijn in tegenstelling tot de gedragsgestoorde met verstandelijke beperking, die dus alle kans maakt helemaal niet voor VI in aanmerking te komen.

De recidive blijft al jaren onverminderd hoog. Uit onderzoek weten we dat behandeling, hulp en begeleiding de beste preventie bieden zoals ook door de MvT wordt erkend.  Er is dus sprake van oververtegenwoordiging van LVB’s in onze gevangenis. Niet gevangenisstraf moet de uitkomst van het strafproces zijn bij deze mensen, maar wat hebben zij nodig; waarmee kan zinvol invulling worden gegeven.

De rechter houdt bij de strafoplegging rekening met de VI, zodat, als zij wil dat de dader 12 jaar blijft vastzitten er dus 18 worden opgelegd. Onder de nieuwe wet, met max 2 jaar VI, zou de straf dus 14 jaar moeten worden. Mijn verwachting is niet dat de rechter de straffen aan de nieuwe VI-regeling  aanpast. Ook verlofregelingen, penitentiaire programma’s en detentiefasering zullen strikt op de persoon worden afgestemd; alle automatismen worden afgeschaft. Leidend is het gedrag gedurende de hele detentie;  slachtofferbelangen en de belangen van de samenleving, waarop de veroordeelde geen vat heeft, zullen belangrijke (en vage) wegingsfactoren worden.

Een reëel gevaar wordt dat daders van ernstige misdrijven die door gedrag of anderszins niet voor VI in aanmerking komen onbehandeld terugkeren in de maatschappij.

Ik lees op de achterkant van het boek van Rein Gerritsen Filosoof in de bajes (2014), de enige filosoof die voor bankroof gevangen zat, dat hij zijn vertwijfeling uitspreekt over ons systeem: ‘hoe konden onze gevangenissen verworden tot hogescholen voor criminaliteit, tot plekken waar we onze geesteszieken wegstoppen, waar gedetineerden systematisch worden getreiterd en waar ieder perspectief op een normaal burgerleven als sneeuw voor de zon verdwijnt?’ En op de binnenflap: “Ik wil dat het instituut gevangenis zoals dat op dit moment bestaat, wordt opgeheven, want het middel van de macht en het geweld waarmee de staat probeert om een veiliger samenleving te creëren, schiet haar doel voorbij en is niets meer dan het zoveelste teken van een denkproces ….. de onderwerping van het individu aan de staat.’

Bij filosoof Joke Hermsen hangt boven het bureau de spreuk: Wees realistisch, denk het onmogelijke.  Zij wil hiermee zeggen dat na corona niet moet worden teruggeschoten in de oude neoliberale reflex van consumeren en rendementsdenken, maar laten we kijken hoe we onze wereld socialer en duurzamer kunnen inrichten. Laten we meer oog hebben voor immateriële zaken.
De wet straffen en beschermen is doordrenkt van het tegendeel.

Tekst Pieter van der Kruijs, oud-strafrechtadvocaat.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddha in de bajes, Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Rechtspraak, Zorg Tags: corona, Joke Hermsen, Pieter van der Kruijs, Rein Gerritsen, Sywert van Lienden, VI, wet straffen en beschermen

Lees ook:

  1. De lessen van corona
  2. ‘Ben je gelukkig?’, vraag ik haar.
  3. Er raast een storm over Nederland
  4. Vaccinatie gezien vanuit het perspectief van vipassana

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 20 mei 2022 - 22 mei 2022
    The work that reconnects -Het werk dat weer verbindt
  • 22 mei 2022
    Lezingencyclus
  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 23 mei 2022
    Discovering Buddhism taster / refresh evenings
  • 24 mei 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Voor kinderen is een heel dorp nodig (2)

Rob van Boven en Luuk Mur - 20 april 2022

We houden van categorieën. Deze ouders zijn fout, en die pleegouders zijn goed. Zou het kunnen zijn dat er bij die foute ouders ook sterke punten zijn? En kan het zijn dat pleegouders ook hun problemen hebben? Wat voor boodschap krijgt een kind dat bij de ouders weggehaald is, bijvoorbeeld vanwege de toeslagenaffaire. Je ouders zijn slecht, fraudeurs, oplichters. Je bent nu bij ons en wij zijn goed?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Den Haag – Mensenrechtenfilmfestival in Nederland
  • Ardan
  • Verlichting is schipbreuk lijden
  • De virtuele denkster 370
  • Dick – Bedelen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens