• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Een leraar, nodig of niet?

Een leraar, nodig of niet?

14 maart 2021 door Henk van Kalken

Boeddhisme? Oh ja, dat vind ik mooi. Ja, ik ben nogal eigenwijs hoor, maar ik haal eruit wat ik gebruiken kan en de rest lees ik bewust overheen.‘

Door de jaren heen, terwijl ik mijn weg zocht in een boeddhistisch-gerelateerde bevrijdingsleer of het boeddhisme zelf, kwam ik nogal eens zoekers of Doe-Het-Zelf-Boeddhisten (DHZB’s) zoals ik ze ooit op een forum noemde tegen. Het gelaat getooid met zo’n alwetend glimlachje, bedoeld om me op voorhand al te ontmoedigen, mocht ik aan deze alwetendheid twijfelen.

DHZB zijn. Is dat verstandig? Ik legde deze vraag ooit voor aan een oude lama, waarvan ik wist dat de Chinezen zijn halve familie hadden uitgemoord en die te voet over de bergen naar India gevlucht was. Zijn gelaat weerspiegelde jaren van ontberingen en lijden, maar toen hij het in ontelbare kreukels trok straalde mij zijn vriendelijkheid en wijsheid tegemoet.
‘Dharma beoefenen zonder de kennis en begeleiding van een leraar is als een wild, ongetemd paard zonder zadel proberen te berijden terwijl je het paardrijden niet beheerst.’ zei hij.

Sinds mijn dzogchenleraar, Namkhai Norbu rinpoche niet meer onder ons is voel ik me een beetje een stuurloos schip (deze metafoor is nóg prozaïscher dan die van het paard). Ik voer wel eens een discussie online met vrienden over dharmazaken, maar ben me ervan bewust dat het een intellectueel spelletje is dat nauwelijks ter leringhe, en vooral ter vermaeck dient. Ik probeer nog wel eens praktijk te doen, maar merk dat de bezielende inspiratie van rinpoche ontbreekt. Vaak verlies ik me in bespiegelingen over de ware aard van de geest, dualistische visie op het leven, vraagstukken als goed en kwaad en de oorspronkelijke staat.
Maar ook dit draagt niets bij aan het ontdekken van deze staat terwijl mijn levensklok steeds harder begint te tikken. In feite ben ik momenteel zelf ook een DHZB (of correcter: DHZDP, Doe-Het-Zelf-Dzogchen-Practitioner).

Kan iemand een bevrijdingsleer volgen zonder leraar? Ja. Is het verstandig? Ik denk het niet. Een leer volgen is natuurlijk per definitie tamelijk eenzaam, omdat er nou eenmaal niemand anders is die inzichten kan ontwikkelen en verkrijgen dan wijzelf. Een leraar die transmissie geeft is niet in staat zodanige vibraties over te brengen dat je zó de verlichting in zweeft. Zelfs Boeddha kon dit niet, want anders zou hij, meedogend als hij was, zonder enige twijfel de gehele mensheid al bevrijd hebben.
Dus moeten we het hélemaal zelf doen, hooguit, zoals de Beatles ooit zongen, ‘With a little help from my friend.’ Geen reflecties krijgen op de dingen die je ervaart tijdens je ontdekkingstocht; het lijkt mij niet verstandig of heilzaam.

Ooit bezocht ik een bijeenkomst van Rigpa in Amsterdam. We zaten met ongeveer twintig mensen in een ruimte. Een man van Rigpa vertelde over de dharma, Sogyal rinpoche (dit was voor er meer bekend werd over Sogyals malversaties) was zelf niet aanwezig. Achter mij zat een jonge vrouw in de kleermakerszit. Ik raakte geïrriteerd, omdat ze met een tikkend geluid met haar teennagels zat te friemelen Ze luisterde tussen de tikken door samen met ons naar de uiteenzettingen van de gespreksleider. Na een lezing van ongeveer een uur was er gelegenheid tot het stellen van vragen.
Ze stak onmiddellijk haar hand op.
‘Ja, interessant, het lijkt wel wat op wat ik doe. Ik heb dat zelf allemaal uitgevonden. Geen boeddhisme, maar veel herkenbaars. Om dat goed te doen moeten we eigenlijk met niet meer dan twaalf personen zijn, maar we kunnen in twee groepen werken.’ Ze stond op en begon te wijzen. ‘Als de helft nou aan díe kant gaat zitten en de andere helft aan de andere kant, dan kan ik er tussendoor lopen en aanwijzingen geven. Tussen haakjes, mijn naam is Frieda…’
De verbijsterde gespreksleider had inmiddels zijn adem hervonden en onderbrak haar.
‘Het lijkt me beter dat je jouw bijeenkomsten bij jezelf organiseert, hier gaat het over wat de betekenis van Rigpa is en daar is iedereen toch in de eerste plaats voor gekomen…’
‘Ja, maar die leraren verdienen alleen maar geld aan jullie en je hebt ze helemaal niet nodig. Zalig worden kun je helemaal op eigen kracht bereiken en daar is niemand voor nodig behalve jijzelf!’ De gespreksleider met een Tibetaanse naam die ik vergeten ben ging met Frieda in discussie, tot een reusachtige man met een grote, zwarte baard vertoornd gromde: ‘En nou zitten en luisteren, en anders donder je maar op. We zijn hier niet voor jou gekomen.’
Frieda besefte haar verlies, greep haar tas en liep ontstemd en teleurgesteld naar de uitgang.
Dan moeten jullie het maar zelf weten!’ riep ze nog en liet de deur van het vertrek openstaan, alsof ze de achterblijvers de gelegenheid wilde geven haar te volgen. Dat gebeurde overigens niet.
Natuurlijk was Frieda een wat extreem voorbeeld. Toch ben ik vaak mensen tegengekomen die vinden dat ze uit wat voor leer dan ook datgene halen wat ze kunnen gebruiken. Onverstandig?
Ook Namkhai Norbu rinpoche heeft wel eens gezegd dat een dzogchenpractitioner grenzeloos is en als hij bijvoorbeeld  de Islam of het christendom kan gebruiken in de ontdekkingstocht naar de oorspronkelijke staat, hij dat vooral niet moet nalaten.
Tsja. Boeddha was natuurlijk zelf ook een DHZB, al zou hij zichzelf nooit zo genoemd hebben.
Voor mezelf ben ik tot de conclusie gekomen dat een leraar onontbeerlijk is, en besef dat deze stellingname niet met al te veel prudentie tot stand gekomen is.  Wel zou iedereen er voortdurend op bedacht moeten zijn, dat er veel kaf onder het koren is. Leraren die misbruik van hun macht en hun studenten maken in velerlei opzichten. Ook kiezen voor een leraar – hoe heilzaam dat ook kan zijn, ontslaat je niet van de verplichting alert te zijn en je gezonde verstand te gebruiken. En neem altijd een lantaarntje mee om een goede te zoeken – je zult het nodig hebben.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dzogchen, Geluk, Henk van Kalken, Onderwijs Tags: Doe-Het-Zelf-Boeddhisten, Namkhai Norbu, Rigpa, Sogyal Lakar

Lees ook:

  1. Onderzoeker – Rigpa dient zich te distantiëren van Sogyal Lakar
  2. BUN geschokt door onthullingen wangedrag boeddhistische leraren
  3. Boeken – “Fallout: Recovering from Abuse in Tibetan Buddhism”
  4. Het jaar 2020 – dag 348 – blaren

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter ter Braake zegt

    14 maart 2021 om 19:42

    Beste Henk,

    Jouw beschouwing brengt mij tot de volgende overdenking:
    – heb je een bevrijdingsleer nodig om vrij te zijn? Nee. Je kunt alleen jezelf bevrijden. Ja, maar doe aan vergelijkend warenonderzoek.
    – heb je een goeroe nodig om vrij te worden? Nee. Je kunt alleen jezelf bevrijden. Ja. Maar toets leraren aan de maatstaven van jouw innerlijk weten. Een weten dat gedragen wordt door de enige echte ware goeroe, die van jouw pure innerlijke wijsheid.
    – kun je alleen een ongetemd paard berijden als je begeleid wordt door een paardenmenner? Nee. Je kunt zijn als de eerste mens die ooit een paard temde en bereed. Ja. Want een echte paardenfluisteraar weet je kneepjes van de dressuur bij te brengen.

    Ben ik een stuurloos schip? Nee. Want ‘I am the master of my fate, I am the captain of my soul’ (William Ernest Henley. Het lievelingsgedicht van Nelson Mandela). Maar ik ben wel een ‘captain’ die dankbaar is voor de vuurtorens op onbekende routes en kusten.

  2. Henk van Kalken zegt

    15 maart 2021 om 12:33

    Ten diepste heb je ook niet jezelf nodig, (er is immers geen zelf), zomin als een bevrijdingsleer, guru, paarden of schepen.
    Resteert de vraag: wat wel?

  3. Ronald zanders zegt

    15 maart 2021 om 18:44

    Nee geen leraar nodig !

Primaire Sidebar

Door:

Henk van Kalken

Henk van Kalken heeft affiniteit met het boeddhisme (Kagyu) en is dzogchenpractitioner. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
04 jun
Lezing 3 principal aspects of the path
4 jun 23
04 jun
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
4 jun 23
04 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
4 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    A-sociale media

    Erik Hoogcarspel - 31 mei 2023

    Als boeddhist kun je Internet misschien als oefening gebruiken. Het is in feite een karikatuur van saṃsāra. De begeerte, de afgunst, de woede, de illusie en de leegte zijn er nog gemakkelijker te begrijpen. Als je het scherm van je mobieltje kunt leren zien als een soort ingewikkelde lamp waar niets gebeurt, kun je misschien ook begrijpen dat de werkelijkheid waarin je leeft een soort openheid is waar echt niets gebeurt.

    De afsluiting van de A12 en het boeddhisme

    Joop Ha Hoek - 30 mei 2023

    Mag je de snelweg A12 een paar uur afsluiten om de mensheid te behoeden voor de ondergang? Is het erg om als automobilist even stilte staan of op die dag de weg te vermijden. Was de Boeddha ook een dwarsligger? Zanger/componist Hans de Booij  schuwde als boeddhist het eenvoudige handwerk niet.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Aanleg stuwdam – China jaagt lokale Tibetaanse bevolking van hun land
    • De Boeddha
    • “Ik dacht dat ik gek werd.” in 2Doc: Alleen thuis met een dienstwapen
    • VrijdagZindag – Dilemma
    • Tussen Atman en Brahman vind je de deur naar non-dualiteit

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens