• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dick – niet wegkijken

Dick – niet wegkijken

14 maart 2021 door Dick Verstegen

Jullie weten dat mijn schoonmoeder overleden is. Ellen en ik waren kort na haar overlijden in haar huis. En er viel mij iets enorm sterk op. Nu Marleen dood was, waren alle dingen die zij om zich heen had verzameld tijdens haar leven ook dood. In zen-context zouden we zeggen: de tienduizend dingen. Allemaal dood. En zo zaten we op de zolder, in de klerenkast, in de slaapkamer, in de huiskamer en op de overloop en alles was hartstikke dood. Het huis zelf ook.

Maar dat kan natuurlijk helemaal niet. Dode dingen zoals we ze gewoonlijk noemen, kunnen niet van het ene op het andere moment meer dood zijn dan eerst. Er was dus iets met mij gebeurd. Niet met de dingen. Je zou kunnen zeggen dat ik merkte dat in haar huis de verbindingsfactor van haar met en ook tussen de dingen was weggevallen. Met Marleen leefden alle dingen in de relatie die ze met haar en met elkaar hadden. Zonder Marleen was het leven en de onderlinge verbinding uit ze weggevloeid. Zo’n soort ervaring was het. En ook treurde ik om het verlies van mijn tweede jeugd in dit dode huis, waar ik als 65-jarige voor het eerst bij Ellens ouders kwam en waar ik later haar ouders om de hand van hun dochter heb gevraagd.

In zen liggen van die diepe begrippen opgetast die in verkeerde handen al gauw onbegrepen oneliners worden. Ik wil er voor dit praatje twee noemen. Het idee van ‘geen geboorte, geen dood’ en de overtuiging dat de historische Boeddha het ‘doodloze’ heeft gevonden.

Maar even terug naar het lege dode huis van Marleen. Waarmee ik daar oog in oog stond was de tragiek van de dood. De sterfelijkheid van ons allemaal. De vergankelijkheid van alles en iedereen. En het riep iets in mij op dat herinnert aan de bodhisattvagelofte: Hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze allen te bevrijden, het thema van de vorige keer. Nico Tenko roshi schrijft daarover op zijn Mystiek Netwerk ‘Wie met de ogen van de dood kijkt, leest in elk menselijk gelaat: ‘Bevrijd mij!’. Het denken aan de dood geeft de moed en de wil zich te houden aan de eerste en belangrijke gelofte van de Bodhisattva: te werken aan de bevrijding van alles en iedereen, hoe talrijk zij ook zijn.’ Het besef van vergankelijkheid schept compassie.

Ik herinner me het gezicht van Marleen maar al te goed en ja, wat Nico schrijft heb ik zeker gezien en herkend. Maar misschien meer nog zag ik het nu ook in de dingen die haar omringden. Niet wegkijken Dick, zie het aan, zei ik tegen mezelf, net als van de film Werk ohne Autor. En toen ik al die dingen daar in dat lege huis nog eens goed aankeek, zag ik hoe ik ze zelf met aandacht weer tot leven kon brengen, ze kon bevrijden, ze een nieuw tussenveld kon geven. Want, schrijft Nico: ‘De werkelijkheid krijgt de kans zich te openbaren. Vervolgens roept de werkelijkheid van de dood de juiste energie in ons wakker. De reële dood (…) brengt ons naar de bron van ware levensenergie: de oneindige wil tot het goede. Want de dood leert ons bovenal mededogen.’  Wat ik in het huis voelde had met die energie te maken. Juist die oneindige vergankelijkheid die altijd maar door gaat. Midden in geboorte-en-dood gaan zitten, wat ik daar deed, leerde mij dat ons leven geen begin en geen eind kent. Geen geboorte, geen dood. Wonderlijk genoeg brachten de dode dingen mij dit besef.

Het begrip doodloos dat meerdere malen uit de mond van de Boeddha in de Pali Canon klinkt, raakt aan het voorgaande; het inzicht dat er alleen verbinding is, alleen een voortgaand proces van leven dat zich van moment tot moment ontvouwt. De Boeddha raadt ons aan aandachtig en kalm de werkelijkheid te ervaren zoals die zich in en aan ons manifesteert. Ook dus wat zich aan gevoelens en gemoedsgesteldheid in ons aandient.

De Boeddha doet dan nog een bekende uitspraak in dit verband: ‘Aldus is een monnik in zijn leven zichzelf tot eiland, zichzelf tot toevlucht en heeft hij niemand anders als toevlucht; is de Dharma hem tot eiland, is de Dharma hem tot toevlucht en niet iets anders. De monniken, Ananda, die nu of na mijn heengaan zo zullen leven, die zich willen oefenen, die zullen voor mij aan de top staan, in het doodloze.’ ‘Het doodloze, aldus mijn leraar Nico, kan slechts in stilte en verlegenheid gekoesterd worden.’ In de werkelijkheid van de dood kan er iets openbreken wat vergankelijkheid en dood overstijgt.

 

 

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dick Verstegen, Geluk, Zen, Zorg Tags: dood, doodloos, huis, Marleen, niet wegkijken

Lees ook:

  1. De Boeddha en de dood
  2. Dick – vertrouwen 2 (niet)
  3. Dick – Strandtent
  4. Het jaar 2020 – dag 322 – orde

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
26 sep
The Bodhisattva Vows: Making Bodhicitta work in daily life
26 sep 23
26 sep
cursusreeks Dhammakaya meditatie
26 sep 23
27 sep
Online Lezingenserie 'Universele Wijsheid' (2)
27 sep 23
27 sep
Online Service Bibliotheek Stichting Bodhisattva
27 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 248 – waterkanon
    • Tibetaanse Vrouwenvereniging viert Wereldrivierendag
    • Greenpeace en Extinction Rebellion stellen Rabobank ultimatum
    • Over de Lotus-soetra (40): Materialisme
    • XR spant kort geding aan: inzet waterkanon per direct verbieden  

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.