Boeddhisme wordt steeds vaker voor een breed publiek toegankelijk gemaakt. Goed voorbeeld hiervan is de bijzondere samenwerking tussen de Tibetaans boeddhistische organisatie Rigpa en dance-organisatie ID&T. Zij sloegen voor de tweede maal de handen ineen om een boeddhistische teaching van Sogyal Rinpoche te omkleden met elektronische muziek van Charles Davos, DJ Monte la Rue, Tomas Fris Beatunique en Jasper Lowik. Het bleek een succesformule; duizend jongeren vierden met AWAKE in de Theaterfabriek Amsterdam ‘het leven’.
Dansen, muziek en eten. Eenmaal de rode loper over komen de geuren van het vegetarische restaurant Golden Temple je al tegemoet. Maar wat het meest opvalt is de grote hoeveelheid jonge, hippe twintigers en dertigers die zijn afgekomen op deze boeddhistische teaching. Ik herken mensen waarmee ik twee dagen geleden nog stond te dansen op een feest met beatdreun. En ik spot de elite van de Nederlandse technowereld tussen de frisse jeugd; bekende organisators en Dj’s van feestjes. In dezelfde hal als de jongeren die al langer met boeddhisme bezig zijn.
Er heerst een ontspannen sfeer onder de mix van mensen. Terwijl er nog geen druppel drank is geschonken, omdat alcohol niet is toegestaan voorafgaand aan de teaching. Iedereen neemt plaats in de volle zaal waar repetitieve pulstonen verruild worden voor elektronische muziek met een hang drummer en zang. Op de bezwerende tonen van de hang drum bezingt Lex Empress het openen van de geest. Van achter kijkt een gestileerde witte Boeddha mee waarin een lichtshow blijkt te zitten. Na al dit spektakel wordt het stil in de zaal. Sogyal Rinpoche loopt het podium op en gaat er eens goed voor zitten om de jongelui twee uur lang te onderwijzen over de kracht van vriendelijkheid en de sleutel naar een gelukkiger leven. Geluk dat niet te koop is, volgens Sogyal Rinpoche.
Deze Tibetaanse Lama is de spirituele leider van Rigpa, het ‘voertuig’ dat hij ontwikkelde om het onderricht van de Boeddha in het Westen te dienen. Inmiddels is Rigpa een internationale organisatie met groepen en centra in 41 landen. Uit een ogenschijnlijk hele andere wereld komt partner ID&T, de grootste dance-organisatie van Nederland, met feesten als Thunderdome, Mysteryland en Sensation. Maar het is niet vanuit een marketingoogpunt dat ID&T zijn naam verbindt aan de leer van de Boeddha.
Wouter Tavecchio ontdekte dat een droombaan als directeur van ID&T met roem, succes, veel geld en dikke auto’s ook niet gelukkig maakt, vertelt hij in het Parool. Zijn zwager kwam daarop met Sogyals fameuze werk ‘Het Tibetaanse boek van leven en sterven’ aan, en dat kwam binnen bij Tavecchio. Inmiddels gaat hij zes keer per jaar op retraite en heeft het boeddhisme een grote invloed op de bedrijfsvoering van ID&T gekregen.
Met de dance-organisatie als voertuig probeert Tavecchio een positieve impact te hebben op het menselijke bewustzijn door mensen bewust te maken van hun individuele en collectieve impact op het dagelijks leven. ID&T streeft ernaar om dit bewustzijn te vergroten en anderen te inspireren tot meer positieve betrokkenheid. Tegelijkertijd is het doel van Rigpa om jongeren op weg te helpen, die streven naar zingeving en stressvermindering in een wereld van keuzestress, prestatiedrang en bereikbaarheidsverslavingen.
Met deze doelstellingen lijkt de samenwerking tussen Rigpa en ID&T helemaal geen gek idee, maar toch is er veel discussie over dit soort evenementen. De ‘verHappinezering’ van het boeddhisme, met als doembeeld het Boeddhabeeld van de plaatselijke Blokker. Met deze discussies valt ook die over mindfulness samen, dat inmiddels een plaats heeft gekregen in de reguliere gezondheidszorg. Nu ben ik zelf iemand die nooit een Boeddhabeeld zou kopen omdat iedereen er tegenwoordig minstens één in huis heeft, maar ben ik wel dankbaar voor de ‘hype’ mindfulness. Zonder deze nuchtere wetenschappelijke benadering als ingang, had ik het boeddhisme nooit overwogen als middel naar een leven met minder lijden.
Voor anderen is het misschien een kleinere stap op het boeddhistische pad bij een evenement als AWAKE. Een zoekende houding is integraal onderdeel van volwassen worden. Waarom zou het boeddhisme zich niet zo op mogen stellen, dat het makkelijker gevonden wordt? Die houding heb ik nooit begrepen. Je kunt niet verwachten dat jongeren direct alle aardse zaken achter zich laten om onder een boom te gaan zitten mediteren. De Boeddha begon zelf ook pas op 29 jarige leeftijd te zoeken naar verlichting na een leven in weelde.
Wat ook vaak vergeten wordt in deze discussie, is dat de meeste westerlingen waarschijnlijk nooit in aanraking waren gekomen met het boeddhisme als de hippies in de jaren ’60 de kar niet hadden getrokken. De kar waarin ook wiet, LSD en vrije seks zat. Veel oudere westerse leraren, die nu een respectabele status genieten, zijn ooit zo begonnen. En via de keten van oorzaak en gevolg plukken wij daar nu de vruchten van.
De Boeddha liet geen Dj’s aanrukken, maar van de Boeddha is wel bekend dat hij zijn leer predikte in overeenstemming met de staat van geest van zijn toehoorders. Hij gaf monniken meditatieonderwerpen die in overeenstemming waren met hun karakter. Tot de gemiddelde mensen sprak de Boeddha vooral over mildheid, deugdzaamheid, en hemelse zegen. Tot de meer ontwikkelden sprak hij over het kwaad van materiële geneugten en over de zegeningen van de verzaking van zelfzucht. Voor de hoog ontwikkelden zette hij de Vier Edele Waarheden uiteen. Misschien zijn dergelijke evenementen als AWAKE om het boeddhisme toegankelijk te maken helemaal niet zo on-boeddhistisch?
foto´s door Arthur de Smidt, en beschikbaar gesteld door Rigpa
Erik Hoogcarspel zegt
Dit is gewoon een boeddhistische versie van de EO-jongeren dag. Best leuk als je ervan houdt, maar het heeft niets te maken met de beginselen van het boeddhisme. Ik denk dat de schrijfster de Dammapada er maar eens op moet nalezen.
Marlou Jager zegt
De titel komt niet van mij. Zoals je ziet is mijn verhaal afgesloten met een vraagteken en bedoeld om een inhoudelijke discussie te openen. Als je referenties hebt die bijdrage aan de discussie dan lezen we het natuurlijk graag :)
Joop Hoek zegt
Ik heb de kop aangepast, de vorige dekte de inhoud niet. Mijn excuses. Maar laat de discussie maar doorgaan over dit soort evenementen.
JK Song zegt
Staat er in de Dhammapada dat men niet mag feesten of naar muziek luisteren? Het lijkt alsof Dhr. Hoogcarspel persoonlijk de Dhammapada heeft geschreven.