• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Waar is het ego van mijn vader gebleven (3) – geworteld zijn

2 februari 2020 door Ksaf Vandeputte

Een lezer vroeg me na het lezen van mijn vorige columns over het dementeren en de dood van mijn vader welke boeddhistische visies er zijn op het geheugen. Er is opvallend weinig gezegd of geschreven over ons ‘gewone’ geheugen, terwijl de westerse psychologie daar zeer veel theorieën over formuleert. Binnen het boeddhisme is het geheugen, net als andere psychische functies gewoon één van de vele middelen om al dan niet een dieper of breder bewustzijn te ontwikkelen. Zo heeft de Yogacara-school het over het ‘pakhuis-bewustzijn’ (ālaya-vijñāna in het Sanskriet). Dat is een allesomvattend, fundamenteel bewustzijn, een opslagplaats voor onze ervaringen die we kunnen beschouwen als zaden.

Welke zaden planten we?

Ons geheugen is wat overblijft van ervaringen uit het verleden. Als we ons concentreren op de reële ervaringen en ze niet kunstmatig proberen vast te houden, merken we dat elke ervaring ontstaat, even bestaat en dan verdwijnt. We hebben een sterke neiging om aan die mentale gebeurtenissen reacties te koppelen. Elke ervaring krijgt dan een positieve, negatieve of neutrale lading. Daardoor bevriezen we de tijd, en noemen een ervaring ‘mijn’ pijn of vreugde of denken we zelfs dat sommige ervaringen een onderdeel zijn geworden van ons ‘zelf.’ We herinneren ons vooral ervaringen met een sterke emotionele lading. Onze geest investeert veel tijd in het opbouwen van een verhaal uit gebeurtenissen en herinneringen die een persoonlijke kleur hebben. Die selectie is het bewijs dat we iemand zijn. Soms is die selectie een opslagplaats voor dingen die vorm zullen geven aan de iemand die we zouden willen zijn.

Tijd is de opeenvolging van verschijnselen, met elk hun eigenschappen. We kunnen het ons eenvoudigweg niet veroorloven om alles te herinneren, we moeten ruimte vrij houden voor wat zich nu afspeelt. Tijd confronteert ons heel concreet met onze beperktheid en onze vergankelijkheid. Daarom doen we zoveel moeite om tijd te ‘meten’, te catalogeren, om herinneringen op te slaan in beelden, woorden… Mediteren is vaststellen hoe we onze tijd vormgeven: welke zaden we planten en welke niet. De boeddhistische leraar Thich Nhat Hahn benadrukt dat ons hele leven een uitdaging is om te kiezen welke positieve of negatieve zaden we laten groeien, welke zaden onze toekomst en die van onze omgeving bepalen. Welke zaden zullen bepalen hoe men ons in de toekomst zal herinneren. [1]

Waaraan herinneren we onszelf?

De boeddhistische leraar David Brazier biedt nog een ander breed perspectief aan op hoe we omgaan met het herinneren. Centraal in de boeddhistische praktijk staat mindfulness, in de zin van aandacht, oplettendheid. Aandachtig zijn wordt haalbaarder als we ons realiseren wat de oorspronkelijke betekenis van het woord ‘mindfulness’ (‘smriti’ in het Sanskriet) is: precies… ‘zich herinneren.’ [2] Mediteren is jezelf eraan herinneren dat je niet gehypnotiseerd hoeft te blijven door emoties, gedachten, neigingen… Je kan je ook focussen op innerlijke rust, aanvaarding, vrede. We kunnen in elke situatie kiezen waarop we onze aandacht richten en dus wat we ons herinneren. Zijn dat enkel onze persoonlijke besognes, onze reacties op gebeurtenissen, onze eigen behoeften en verlangens? Of richten we onze aandacht op anderen en hun behoeften en verlangens? Vullen we ons bewustzijn met beloften van succes door gewiekste zakenlui, politici en andere Rattenvangers van Hamelen? Of laten we ons inspireren door wijze mensen zoals Boeddha, Christus en al de mensen die zich inzetten voor een meer leefbare, rechtvaardige wereld? Of kiezen we nergens voor, kijken we wat afstandelijk en cynisch toe?

We slagen er in het Westen in om zelfs ‘mindfulness’ te herleiden tot een begrip en een techniek om ‘stress te reduceren.’ Onze cultuur koestert de mythe van individueel succes. ‘You can make it.’ Alle fysieke en psychische ongemakken kunnen opgelost worden met een pil, alle doelen kunnen bereikt worden met wilskracht en een ferm geloof in jezelf. Zelfs de klimaatopwarming zal opgelost worden door geloof in de technologische vooruitgang. Tot de stroom uitvalt.

We loochenen onze afkomst. We vergeten dat we afhankelijk zijn van de aarde onder onze voeten, van de lucht die we inademen. Laten we onszelf er ook aan herinneren dat we op de schouders staan van onze voorouders, van onze cultuur. Laten we de vele Boeddha’s eren, én de anonieme mensen die onze kleren maken, die onze ouders in rusthuizen verzorgen, die ons vuilnis ophalen. Ik eer alvast mijn vader, ik was het niet altijd eens met zijn opvattingen, hij was soms een koppige steenezel, maar hij was vooral eerlijk, dienstbaar, leergierig en bescheiden. Die zaden wil ik mezelf proberen te blijven herinneren als mijn geheugen begint te falen en mijn ego begint te wissen.

[1]  Thich Nhat Hahn, Le coeur des enseignements du Bouddha, La table ronde, Paris, 2000
[2]        David Brazier, Not everything is impermanent, Woodsmoke Press, Malvern, 2013

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Mindfulness Tags: David Brazier, dementie, geheugen, herinneringen, Ksaf, pijn, rattenvanger van hamelen, Thich Nhat Hahn

Lees ook:

  1. Ksaf – Waar is het ego van mijn vader gebleven?
  2. Ksaf – Kernelementen van boeddhistische psychotherapie (1)
  3. Het zelf, bewustzijn en mededogen
  4. De herontdekking van de natuur

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 februari 2021
    Volle Maan chant (online)
  • 28 februari 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 3 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Zó ontken je het klimaatvraagstuk óók. Dat kan anders!

gastauteur - 9 februari 2021

De crisis lijkt te groot, te massief om door de massa’s goed begrepen te kunnen worden. Let wel, het staat hier goed, die massa’s mensen zijn niet dom, er is niets neerbuigends bedoeld, maar de omvang van de problemen en de belangenstrijd er omheen zijn dermate groot dat begrip en theorie moeilijk ‘populair’ te maken zijn. Alleen maar roepen dat het ‘heel erg’ is, motiveert ook niet echt. En dan nog de (on)kosten van de benodigde maatregelen, wie draait ervoor op?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Lenterebellie Extinction Rebellion: vrijdag  zwermende blokkade in Amsterdam
  • De afzetter
  • Het jaar 2021 – dag 56 – handhaving
  • HRW -Covid-19 brengt golf van misbruik van vrije meningsuiting op gang
  • Machteloze woede: complotdenkers in Nederland

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens