• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Mindfulness » Waar is het ego van mijn vader gebleven (3) – geworteld zijn

Waar is het ego van mijn vader gebleven (3) – geworteld zijn

2 februari 2020 door Ksaf Vandeputte

Een lezer vroeg me na het lezen van mijn vorige columns over het dementeren en de dood van mijn vader welke boeddhistische visies er zijn op het geheugen. Er is opvallend weinig gezegd of geschreven over ons ‘gewone’ geheugen, terwijl de westerse psychologie daar zeer veel theorieën over formuleert. Binnen het boeddhisme is het geheugen, net als andere psychische functies gewoon één van de vele middelen om al dan niet een dieper of breder bewustzijn te ontwikkelen. Zo heeft de Yogacara-school het over het ‘pakhuis-bewustzijn’ (ālaya-vijñāna in het Sanskriet). Dat is een allesomvattend, fundamenteel bewustzijn, een opslagplaats voor onze ervaringen die we kunnen beschouwen als zaden.

Welke zaden planten we?

Ons geheugen is wat overblijft van ervaringen uit het verleden. Als we ons concentreren op de reële ervaringen en ze niet kunstmatig proberen vast te houden, merken we dat elke ervaring ontstaat, even bestaat en dan verdwijnt. We hebben een sterke neiging om aan die mentale gebeurtenissen reacties te koppelen. Elke ervaring krijgt dan een positieve, negatieve of neutrale lading. Daardoor bevriezen we de tijd, en noemen een ervaring ‘mijn’ pijn of vreugde of denken we zelfs dat sommige ervaringen een onderdeel zijn geworden van ons ‘zelf.’ We herinneren ons vooral ervaringen met een sterke emotionele lading. Onze geest investeert veel tijd in het opbouwen van een verhaal uit gebeurtenissen en herinneringen die een persoonlijke kleur hebben. Die selectie is het bewijs dat we iemand zijn. Soms is die selectie een opslagplaats voor dingen die vorm zullen geven aan de iemand die we zouden willen zijn.

Tijd is de opeenvolging van verschijnselen, met elk hun eigenschappen. We kunnen het ons eenvoudigweg niet veroorloven om alles te herinneren, we moeten ruimte vrij houden voor wat zich nu afspeelt. Tijd confronteert ons heel concreet met onze beperktheid en onze vergankelijkheid. Daarom doen we zoveel moeite om tijd te ‘meten’, te catalogeren, om herinneringen op te slaan in beelden, woorden… Mediteren is vaststellen hoe we onze tijd vormgeven: welke zaden we planten en welke niet. De boeddhistische leraar Thich Nhat Hahn benadrukt dat ons hele leven een uitdaging is om te kiezen welke positieve of negatieve zaden we laten groeien, welke zaden onze toekomst en die van onze omgeving bepalen. Welke zaden zullen bepalen hoe men ons in de toekomst zal herinneren. [1]

Waaraan herinneren we onszelf?

De boeddhistische leraar David Brazier biedt nog een ander breed perspectief aan op hoe we omgaan met het herinneren. Centraal in de boeddhistische praktijk staat mindfulness, in de zin van aandacht, oplettendheid. Aandachtig zijn wordt haalbaarder als we ons realiseren wat de oorspronkelijke betekenis van het woord ‘mindfulness’ (‘smriti’ in het Sanskriet) is: precies… ‘zich herinneren.’ [2] Mediteren is jezelf eraan herinneren dat je niet gehypnotiseerd hoeft te blijven door emoties, gedachten, neigingen… Je kan je ook focussen op innerlijke rust, aanvaarding, vrede. We kunnen in elke situatie kiezen waarop we onze aandacht richten en dus wat we ons herinneren. Zijn dat enkel onze persoonlijke besognes, onze reacties op gebeurtenissen, onze eigen behoeften en verlangens? Of richten we onze aandacht op anderen en hun behoeften en verlangens? Vullen we ons bewustzijn met beloften van succes door gewiekste zakenlui, politici en andere Rattenvangers van Hamelen? Of laten we ons inspireren door wijze mensen zoals Boeddha, Christus en al de mensen die zich inzetten voor een meer leefbare, rechtvaardige wereld? Of kiezen we nergens voor, kijken we wat afstandelijk en cynisch toe?

We slagen er in het Westen in om zelfs ‘mindfulness’ te herleiden tot een begrip en een techniek om ‘stress te reduceren.’ Onze cultuur koestert de mythe van individueel succes. ‘You can make it.’ Alle fysieke en psychische ongemakken kunnen opgelost worden met een pil, alle doelen kunnen bereikt worden met wilskracht en een ferm geloof in jezelf. Zelfs de klimaatopwarming zal opgelost worden door geloof in de technologische vooruitgang. Tot de stroom uitvalt.

We loochenen onze afkomst. We vergeten dat we afhankelijk zijn van de aarde onder onze voeten, van de lucht die we inademen. Laten we onszelf er ook aan herinneren dat we op de schouders staan van onze voorouders, van onze cultuur. Laten we de vele Boeddha’s eren, én de anonieme mensen die onze kleren maken, die onze ouders in rusthuizen verzorgen, die ons vuilnis ophalen. Ik eer alvast mijn vader, ik was het niet altijd eens met zijn opvattingen, hij was soms een koppige steenezel, maar hij was vooral eerlijk, dienstbaar, leergierig en bescheiden. Die zaden wil ik mezelf proberen te blijven herinneren als mijn geheugen begint te falen en mijn ego begint te wissen.

[1]  Thich Nhat Hahn, Le coeur des enseignements du Bouddha, La table ronde, Paris, 2000
[2]        David Brazier, Not everything is impermanent, Woodsmoke Press, Malvern, 2013

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Mindfulness Tags: David Brazier, dementie, geheugen, herinneringen, Ksaf, pijn, rattenvanger van hamelen, Thich Nhat Hahn

Lees ook:

  1. Ksaf – Waar is het ego van mijn vader gebleven?
  2. Ksaf – omgaan met pijn (2)
  3. Het zelf, bewustzijn en mededogen
  4. De herontdekking van de natuur

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
22 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
22 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 80 – deboodschap
    • Hartlicht
    • Boeddhistisch vormingsonderwijs bestaat vijf jaar
    • Leven in Thailand – stroomrantsoen
    • Van nul tot stil in acht tellen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens