Waarom ik met zenmeditatie begonnen ben? Een vriend die ik erg waardeerde vond dat het Japans boogschieten wat hij beoefende niks voor mij was. En,… hij had gelijk, een ander is vaak veel objectiever en kan beter beoordelen wat je kunt, zeker als het om aanleg gaat. Hij vond dat ik zenmeditatie moest gaan beoefenen en dat ik van daar uit mijn aanleg wel zou vinden.

Ik ging de eerste les blanco naar binnen, en kwam onmiddellijk mijn ego tegen. We moesten tijdens de loopmeditatie lettergreep voor lettergreep de hartsutra in fonetisch Japans oplezen. Mijn vooroordeel was ‘die zijn volledig van het padje, wat een geitenwollensokken gedoe.’ Maar, ik dacht er achteraan, ‘wat kan mij het schelen ze doen allemaal zo gek en niemand zal kritiek hebben als ik meedoe.’ Ik was op dat moment in staat om mijn vooroordeel opzij te schuiven en te doen wat van mij gevraagd werd. Achteraf heb ik mij wel eens afgevraagd: ‘Als mij dit in een christelijke, hindoeïstische of islamitische setting was overkomen was er dan het zelfde gebeurd?’

Ik denk dat dat van de leraar m/v af zou hangen- als die uit is op haar of zijn gelijk waardoor je afhankelijk word van zijn of haar visie dan zou mijn antwoord zijn: ‘Dat maak ik zelf wel uit.’ Maar als de intentie van de leraar de ontplooiing van ons (beider) inzicht voor ogen heeft omdat haar/zijn bevrijding ook afhankelijk is van de mijne dan kan daar niet anders dan vriendschap uit voort komen. Misschien was ik dan nu wel hindoeïstisch of katholiek geweest, ik denk dat bevrijding het verlangen van elk mens is, bevrijding van een illusie. Vaak ontbreekt het mij aan inzicht hoe hier mee om te gaan. Mijn beste remedie is dan wat ik op de eerste les geleerd heb, gehoor geven aan dat wat van je gevraagd wordt en vaak is dat niets doen, terwijl je handen jeuken en je gedachten twintigduizend oplossingen aandragen. Soms is het op geitenwollensokken rondlopen en een sutra reciteren.

Maar op je kussentje gaan zitten, de juiste houding aannemen zo als mij geleerd is, concentreren op je buik en zelf niets doen, heeft mij altijd goed gedaan. Vanuit deze gesteldheid doe je wat van je gevraagd word, (bijvoorbeeld afwassen) zonder dat ‘het zelf’ zich met het afwassen bemoeit.

Het zelf kijkt naar de betoverende handelingen van het afwassen als toeschouwer, je wast niet af, maar er is afwassen. Dit word gezien als ‘samu’ en is in feite meditatie in actie. En als vanzelf stroom je een andere activiteit in zonder dat zich voor of afkeer voordoet.

Dit in tegenstelling wat men doorgaans gewend is- we zijn gewend om het leven in stukken te hakken, werk en vrije tijd, op woensdag meditatie, vrijdag begin van het weekeinde en zo hebben we ons hele leven ingedeeld en zien het leven niet als eenheid. Als een activiteit in tijd uitloopt komen we in tijdsproblemen bij de volgende activiteit.

Er is mij wel eens gevraagd- wat is de zin van het leven? Wat dacht je van leven?’, leven als geheel kun je volmondig zeggen: ‘Vandaag is een goede dag om te leven?’

Mijn latere leraar heeft zijn hele leven niets anders gezegd dan: ‘Only Doing’ wat één zijn met het totale universum inhoudt. Ja, dat klinkt absurd, maar als je jezelf volledig opzijschuift en alleen maar doet wat je opgedragen word, wil dat zeggen dat je handelingen in overeenstemming met het natuurlijk gebeuren zijn Dan verdwijnt de illusie die je optrekt tussen een illusionair ik en alles wat je als buiten jezelf beschouwt.

Door ons doen en laten aan een illusionair ik vast te plakken beperken onszelf en scheiden ons daarmee af van alles en iedereen. Ik is niet meer dan een concept in je hoofd en wij plakken dat vast aan alles wat we doen. Je bent bakker, coach of docent en je bent goed in wat je doet en je voelt je ook goed. Maar als je wat tegenslag ervaart of niet bereikt wat je voor ogen hebt word je neerslachtig. Je gaat jezelf vergelijken met hen die succesvoller zijn en afgunst steekt de kop op. En binnen de kortste keren ontstaat er een jojo-effect van emoties waar we achteraan hollen om dit illusionaire ik in stand te houden. We willen iemand zijn, het rare is je wilt iets anders zijn dan die je bent, je bent al iemand, en niet zo maar iemand. Door achter een concept, een idee aan te lopen gedraag je je als een bedelaar die om status bedelt. Daarmee loop je jezelf, die je bent voorbij. Het is niet eenvoudig dat ik-concept los te laten, het beste voorbeeld was toen ik in Japan de opdracht kreeg om alle buitenlanders in de tempel te waarschuwen dat er binnen tien minuten een ceremonie zou beginnen. Toen ik Phil, een Australiër waarschuwde was zijn antwoord: ‘I dont give a shit about ceremonies’. Ruim voor tijd ging ik de tempel binnen en Phil was de enige die in de tempel zat, klaar voor de ceremonie. Hij keek mij aan en zei: ‘And I dont give a shit about myself either’.

Dit klinkt natuurlijk mooi maar waar vind je een leraar die op jou en zijn bevrijding uit is. Je kunt natuurlijk op Google kijken en de gratis proefles doen die daar aangeboden wordt.

Je bent misschien van mening dat de prijs van de zencursus staat voor kwaliteit, maar de valkuil is ‘handel drijven’ een deal sluiten, voor wat hoort wat, ik heb zenlessen gekocht ik wil waar voor mijn geld. Maar de effectiviteit van de lessen merk je pas als je aan de cursus begint

Het is zo iets als een mooi, goed aangeprezen koekje zien liggen, voor je er een hap van hebt genomen weet je niet hoe het smaakt. Als je een hap neemt dan is het te laat en zit je weken lang met een vieze smaak in je mond. Of erger raak je verslaafd aan koekjes.

Bij een leraar kiezen zijn naïviteit, gretigheid, gewin, of rust en geluk najagen, de slechtste raadgevers. Begin met je af te vragen ‘wat wil ik, wat zoek ik en is zen daar de beste remedie voor? Als je rust zoekt, laat ik het zo zeggen, duisternis is de voorwaarde om licht te kunnen maken, zo is onrust de voorwaarde voor rust. Nou ja je snapt het wel ongeluk is de voorwaarde voor geluk. Dus als je onrustig bent zul je door zen te beoefenen rustig worden en als je ongelukkig bent zul je gelukkig worden.

Dus als jou rust word belooft dan zal dat wel komen, maar ken je iemand die zonder zich ooit ongelukkig gevoeld te hebben zijn leven heeft geleefd? Vroeg of laat word je ook met onrust opgescheept, rust en onrust zitten aan elkaar geplakt als de voor en achterkant van één munt.

Er bestaan hele goede anti stress workshops en ontspanningscursussen die je door een moeilijke periode kunnen helpen.

Maar zen is een door Boeddha ontwikkelde religie die gericht is op de illusie die je geest je voorspiegelt te doorbreken. Althans dat is mij in een Japans zen-klooster geleerd.