• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Niksnatuur en de leegteverdwazing

Niksnatuur en de leegteverdwazing

28 mei 2019 door Jules Prast

Taigu mompelt en moppert. Het vooroordeel en het sciëntisme van de seculiere tijdgeest benemen de vrije lucht aan het geloven, het ritueel en de verbeelding die eigen zijn aan de dhammapraktijk van ieder saeculum.

Op LinkedIn verschijnt een bijdrage met de titel ‘Realiseren wij ons de ware natuur van onze geest?’ Taigu gromt. “Niksnatuur,” mompelt hij in zijn stoppelbaard. Met het theatrale vertoon van Linji zou hij dwars door cyberspace de auteur bij de keel willen grijpen en tegen een virtuele muur aankwakken. “Is het niksnatuur? Niks-natuur? Of niks natuur?” Hij neemt zich een ogenblik voor hierover meester Tja te raadplegen en vergeet het dan meteen ook weer.

De enige constante van vijfentwintig eeuwen dhammapraktijk is niksnatuur, het tot uitdoven brengen van iedere notie van een betekenisvol persoonlijk zelf. Wegcijferen! Al zijn beoefenaars van nu nog even naïef als de stroombetreders uit de tijd van broeder Gautama en de aspirant-bodhisattva’s uit die van Linji. Met het verstrijken van de tijd is de weg alleen maar glibberiger geworden, zeker nadat die idioot van een Nagarjuna alles zonder zelf verklaarde.

Geen bouwstenen van de boeddhakosmos en het moment van nu proberen te vangen in mindfulness, het is een recept voor een eigentijdse spirituele ramp. De ware beoefenaar heeft de blik niet op het nu gericht maar op eeuwige vrede. Mindfulness leidt maar al te vaak tot uitvergroting van het persoonlijke zelf, tot gestamel over persoonlijke problemen en een illusoire focus op persoonlijke zelfverbetering. Geen zelf, geen persoonlijke problemen. Geen zelf, geen weg, geen beoefening. Al staat de sequentie geen zelf, geen norm, geen student, geen seks met de niksleraar weer op gespannen voet met de tijdgeest.

En dan die leegteverdwazing! De neurose van uitleggers die de leegte vullen met de gebakken lucht van hun zogenaamde dhammadeskundigenblabla. Leeg is nog één ding, maar leegte is voor menigeen een brug te ver, zeker wanneer het als Leegte wordt geschreven. In het zelfstandig naamwoord brengt de taalval zich tot uitdrukking en verkeert leeg zich tot zijn tegendeel.

Zelfs in de Hartsutravertaling van die Lathouwers-ouwehoer wordt dit vermaledijde begrip aldus gebruikt. En maar uitleggen en uitleggen in als fluweel geformuleerde teisho’s. Zwijg, niksleraar! Taigu gromt nogmaals, terwijl hij zich opeens bewust wordt dat hijzelf ook met dit taaleigen is getraind.

Alles wat afleidt van niet-zelfuitdoving is gebrek aan juist inzicht en juiste praktijk. Al zaaide broeder Gautama zelf ook de zaden voor het misverstand. Niet alles is impermanent! De finale uitdoving, het nirvana, de anuttarasamyaksambodhi, die niet! Potjandrie, gij domoren! Alles wat zweemt naar benoeming lokt het misverstaan uit van dhammabegripsverzelfstandigers. Nikszelf, niksdhammabegrip.

Beoefenen totdat je billen pijn doen van de meditatie voldoet op zichzelf evenwel niet om het niet-zelf tot niet-uitdoven te brengen. Behalve de taalval is er ook de tijdgeestval van de misleidende vereenvoudiging. Beoefenen is menigvuldig en de weg beweegt zich altijd binnen de driehoek van geloven, ritueel en verbeelding. Noodgedwongen tart het de seculiere tijdgeest door de ‘rationele’ onttovering van de werkelijkheid uit te dagen en terug te dringen.

Geen zinloze compromissen met de tijdgeest! De ‘s’ van seculier is ook de ‘s’ van suprahistorisch, de zelftranscendentie van de nikstijd tot een vormloos veld van een zelfreferente niet-zelfverwerkelijking van de niksmens. Hisamatsu, halleluja!

Terugrollen, terugrollen, terugrollen dat malle tijdsbesef. Wat historisch heet is zelf historisch, voorbij, weg, foetsie. Onze historische verbeelding, samenhang aanbrengen in de tijd, het is allemaal een residu van de negentiende eeuw. Het sciëntisme van onze seculiere tijdgeest beneemt bovendien de vrije lucht aan het geloven, het ritueel en de verbeelding die eigen zijn aan de dhammapraktijk van ieder saeculum.

Gautama kende de goden en Mara, voorbije levens en spirituele ervaringsverruiming. Waar zijn wij, met onze steriele beoefening? Bevooroordeeld als wij zijn zien wij onze vooroordelen niet en laten wij ons kanaal naar juist inzicht verstoppen. Zurück, zurück, gij demonen van een allesverslindend nihilisme! En Taigu gromt weer in zijn baard.

De niksmens kent zijn Zoroasters niet meer, is vervreemd van zijn religie en zijn dichters. En dat claimt de werkelijkheid werkelijk te kennen? Maar zo werkt dat niet!

En zo mompelde en mopperde hij nog een tijdje door in zijn hol, rillend onder zijn deken, totdat de stem van de anderkracht het lied van Amida in hem wakker riep, het lied van de niksnatuur dat dwazen tot vervoering brengt en domoren tot verdwazing, verwarring en protest. “Broeder Gautama, zijt gij ook hier?,” was het laatste wat hij uitsloeg voordat hij wegsukkelde in een welverdiende slaap van niks.

 

Categorie: Boeddhisme, Columns, Jules Prast Tags: goden, Hartsutra, Lathouwers, leegte, mara, Taigu, uitdoving, verdwazing

Lees ook:

  1. Leven in de geest van de leegte
  2. Totaalboeddhisme
  3. Taigu – twee zekerheden
  4. Taigu Prast – Een bodhisattva aan je bed

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Kay zegt

    28 mei 2019 om 17:56

    Volgens de vedische traditie gaat de ultieme werkelijkheid met verschillende namen – God, Brahman, Krishna , Shiva, Nirvana, Leegte, Liefde, enzovoort. Welke van deze aspecten van God of Goddelijkheid is de ware Werkelijkheid? Ze zijn allemaal waar, maar geen van hen is de hele Waarheid. Maakt het ons uit of we de hele waarheid hebben of niet? Zelfs een klein beetje van het Goddelijke zou beter voor ons zijn dan wat we nu hebben. Het hangt er vanaf wat het is dat we echt willen van het goddelijke. Zijn we gerelateerd aan dat aspect dat ons kan geven wat we willen? Als we het leven willen ontvluchten, kunnen we Nirvana zoeken. Als we op zoek zijn naar de ultieme waarheid; we kunnen, net als de Jani, ultieme kennis nastreven. Maar als we succes willen in het leven, geluk in het leven, vervulling hier op aarde in het lichaam, dan moeten we er zeker van zijn dat we ons verhouden tot een kracht die die resultaten kan leveren. Zeker Nirvana de ultieme leegte, kan dat niet doen. Het kan ons alleen maar leiden naar de nietszeggende leegte voorbij manifestatie en ons helpen verlangen en gehechtheid in het proces te verliezen.

Primaire Sidebar

Door:

Jules Prast

Jules (1961) schreef van 2012 tot 2025 regelmatig voor het Boeddhistisch Dagblad en sindsdien incidenteel. Bij het Kanzeon Zen Centrum Amsterdam ontving hij in 2013 de dharmanaam Taigu (‘grote dwaas’). Behalve van zen is hij een liefhebber van Shinran en de nembutsu. Parallellen tussen christendom en boeddhisme vormen een terugkerend thema in zijn werk. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.