Wat houdt me tegen? Wat houdt me tegen om te zien, te horen, te ruiken, proeven of voelen: door, om, voorafgaand of voorbij woorden? Waarom blijf ik steken in woorden die me als drijfzand meezuigen steeds verder mijn hoofd in? Steeds verder van mijn zintuigen!
Vreemd genoeg zijn het woorden die me richting geven: ´Theo! Wordt wakker, je hebt de gedachte dat zintuiglijk zien horen en voelen moeilijk moet zijn.’
Jee! Inderdaad! Al die verhalen die ik hoorde, ervaringen en boeken die ik las. Hierin werd aldoor gesproken over ‘jarenlang ploeteren’, ‘moeizame trajecten’ en een ´een lange geleidelijke weg´ om maar een glimp op te vangen van deze ‘naakte’ werkelijkheid.
Maar is dat zo? Sh*t, nee (!) realiseer ik me. Nee, deze woorden die ik schrijf zijn vloeibaar en brengen leven. Alsof mijn neus oren en neus open springen na een hevige verkoudheid. Ik krijg weer lucht en ervaar ruimte. Dat is iets wat ik vooraleerst voel en niet bedenk. Toch? Hou op Theo! Ik betrap mezelf om een volgende denkloop-in-wording. Ik geniet nog even van het gevoeld besef: de oplossing kwam in woorden maar ging met de ervaring!
Categorieën: Theo Niessen, Columns
We hebben een gratis mailinglijst.
Abonneer je op onze ochtend- of avondeditie
In hoeverre ben je als mens nou in staat om bijvoorbeeld hevige pijn zonder enig spoortje afkeer te ervaren? Dit blijkt heel heel lastig. Ik vind zelfs al bij geringe pijn.
Het lijkt me een goede verklaring van de Boeddha dat dit zo lastig is omdat er over eindeloos veel levens een begeertevolle relatie is geweest ten aanzien van pijn. Daarom is het in dit leven vrijwel onmogelijk om hevige pijn zonder enige begeerte, dus zonder enig spoortje afkeer, rustig ontspannen te ervaren. Het patroon…pijn—> neiging tot afkeer komt vrijwel meteen op gang.
Volgens mij geven de sutta’s ook aan dat deze begeerte, deze gehechtheid, dit onvermogen om hevige pijn gewoon te ervaren zonder begeerte, dat zorgt er ook voor dat er aldoor een besef is van een entiteit-Ik die dit hevige pijn ervaart. Dat maakt het er ook niet gemakkelijker op. Maar wie kan zeggen dat ie niet het gevoel heeft dat een entiteit Ik, een waarnemer, die pijn moet verduren of verdragen?
Maar is niet ten aanzien van eindeloos veel gewaarwordingen een begeertevolle relatie ingesleten over vele levens? Lijkt me wel.
Dit betekent concreet dat vrijwel elke gewaarwording wel wilsformaties of neigingen in ons opwekt. Dat doe je niet zelf. Het gebeurt op voorwaardelijke wijze. Er is geen zelf dat dit regelt. Die wilsformaties of neigingen zijn woordloos en zuigen je je hoofd in vind ik. Voorbij woorden zijn de woordloze neigingen.
Nee, ik vind het niet reeel te zeggen dat keusloos gewaarzijn of echt zintuiglijk zien, horen, voelen etc. het grootste gemak is wat er bestaat.
groet,
Ik snap je beslommeringen, Siebe, en die van Theo niet zo. Met alle respect, ik zie in jullie berichten iets als ‘wilsformaties’, ‘neigingen’, ‘iets wat je zelf niet doet’, ‘iets wat voorbij woorden is’, ‘(keusloos) gewaar zijn’, ‘entiteit-ik’ enzomeer…
Ik ken het taalgebruik, maar kan er niet zo heel veel mee. Het is de geest, die zichzelf probeert te doorgronden. Oeps, daar ga ook ik voor gaas.
Terug naar af. Leidt dit alles tot het ‘bevrijden van alle levende wezens?’ Of is het gewoonweg Denksport? Er is de afwas, de vuile kattenbak, de vuilniszak… De ouwe zenmeesters hadden het over poepstokken :-)
Namo Guanshiyin pusa! (= Akela, wij staan paraat)
Hallo Kees,
Ik denk niet dat studie-achtige kennis hetzelfde is als de ware kennis die wordt genoemd in de Pali sutta’s. Wanneer ware kennis opkomt, zo geven de sutta’s aan, dan wordt onwetendheid verdreven, en vice versa.
Wat is die ware kennis? Ware kennis is bijvoorbeeld kennis van de vier edele waarheden.
Is kennis van de edele waarheid van het beeindigen van lijden wat anders dan een ontmoeting met het ware zelf? Ik denk het niet.
Ware kennis is ook kennis van het ontstaan en verdwijnen van de khandha’s. Hierbij gaat het ook niet om intellectuele kennis.
Ware kennis is ook niet kennis van zwaartekracht golven of van de juiste medicatie bij ziekten. Of kennis van hoe je milieuproblemen oplost. Of de kattenbak schoonmaakt en de afwas doet. Ware kennis gaat toch de geest aan, de natuur van geest, wat er in opkomt, de onderlinge relaties etc. Ware kennis is die kennis die een einde maakt aan de asava’s. Die wilsformaties, oftewel begeerte voorgoed beeindigd. Die geconditioneerd-heid ontmanteld, zelfs goede wilsformaties en gewoonten.
Je moet toch ergens vanuit gaan? Het is toch idioot om zelf maar te gaan verzinnen wat bevrijding is?
Ik kan me ergens voorstellen dat je iets kunt zien, met het oog van wijsheid, dat je leven op zijn kop zal zetten. Dat werkelijk een einde kan maken aan neurose, verwardheid, angsten, gevoelens van onveiligheid, stress etc.
Ik geloof dat onwetendheid kan verdwijnen.
groet,
‘Je moet toch ergens vanuit gaan? Het is toch idioot om zelf maar te gaan verzinnen wat bevrijding is?’ Laat de Boeddha dat zelf nou precies gedaan hebben, Siebe, 2.500 jaar geleden!
De Verhevene zegt: ‘Wie weet is mijn idioterie ook iets voor jou. Doe je voordeel met mijn Achtvoudige Pad.’ Dit is een eigen leven gaan lijden en gesystematiseerd. Er zijn er die dit ware kennis noemen.
Denk je werkelijk, Siebe, dat de Ontwaakte zich bezig hield met filosofische beslommeringen als Ware Kennis? Hij had als geneesheer, die het Lijden wilde opheffen echt wel iets anders te doen. Lijkt mij. Excuses maar heus, in zijn tijd vielen appels van de bomen en schoten niet het heelal in. Heus, in zijn tijd geneesden mensen van medicijnen.
Onwetendheid zal zeker en vast verdwijnen, maar ook gehechtheid en hebzucht.
‘Dit is een eigen leven gaan lijden en gesystematiseerd. Er zijn er die dit ware kennis noemen.’
Van de woorden van de Verhevene is een filosofisch systeem gefabriekt, wat een eigen leven is gaan leiden. Er zijn er die dit boeddhabetere Ware Kennis noemen. Dit bedoelde ik te schrijven.
Akela Guanyin ik doe mijn best!
Ik ben dit onderwerp net aan het bestuderen in de Nikaya’s.
Ware kennis is in de overgeleverde Pali sutta’s geen filosofische kennis Kees.
-“Ware kennis is de tegenhanger van onwetendheid”. (MN44§29)
Dit lijkt me een belangrijke opmerking. Het duister wordt verdreven door licht en onwetendheid wordt verdreven als ware kennis ontstaat. Soms het wordt het zo gezegd: als iemand bij ware kennis is aangekomen.
Het bestaat volgens mij niet binnen de overgeleverde Pali sutta’s dat onwetendheid wordt verdreven zonder het opkomen van ware kennis. Dit gaat hand in hand.
-“Met het vervagen van onwetendheid en het ontstaan van ware kennis doet ‘Ik ben’ zich niet voor aan hem; ‘Ik ben dit’, doet zich niet aan hem voor; ‘Ik zal zijn’ en ‘Ik zal niet zijn’, en ‘Ik zal uit vormbestaan’, en ‘Ik zal vormloos zijn’, en ‘Ik zal waarnemend zijn’, en ‘Ik zal niet-waarnemend zijn’ en ‘Ik zal noch waarnemend noch niet-waarnemend zijn’- deze doen zich niet aan hem voor”… Dit is anders wanneer een niet geïnstrueerde wereldlijk persoon iets voelt/ervaart dat geboren is vanuit onwetendheid-contact. Dan doen al die denkbeelden over een Ik zich nog wel voor. (SN22.47). Ware kennis is op beslissende wijze doorgedrongen in de kwestie van identiteit. Het twijfelt totaal niet meer aan vragen als ‘is er een Ik, zal er een Ik zijn, zal ik waarnemend zijn etc?
Alle twijfel en onzekerheid is verdreven door ware kennis. Geen filosofisch spel met antwoorden meer. Er is ware kennis.
Wanneer afstand is gedaan van onwetendheid en ware kennis is ontstaan, is er geen gehechtheid meer aan zintuiglijke verlangens, visies, regels en plichtplegingen en een doctrine van (een) zelf. Niet gehecht is geest niet geagiteerd. Iemand bereikt Nibbana. (MN11§17)
-“Vriend, met het verdwijnen van onwetendheid, met ontstaan van ware kennis, en met de beëindiging van begeerte, wordt hernieuwd bestaan in de toekomst niet voortgebracht.” (MN43§17)
(Fragmenten uit de vertalingen van Bhikkhu Bodhi)
Tegenhanger van onwetendheid is niet een niet-weten, het is ware kennis. Misschien dat niet-weten als houding, niet verkeerd is, maar volgens mij is uit de sutta’s niet op te maken dat niet-weten bevrijdt. De tegenhanger van onwetendheid is ware kennis.
Wat ware kennis is? Het is bijvoorbeeld kennis van de vier edele waarheden; van het ontstaan, beeindigen en de weg naar het eindigen van de asava’s; kennis van het ontstaan en verdwijnen van de khandha’s en zo nog wat zaken.
Dit is geen filosofische kennis.
groet
‘Ik ben dit onderwerp net aan het bestuderen in de Nikaya’s.’
Er is naast studie ook het leven zoals mensen het werkelijk leven. Daarmee hield de Verhevene zich bezig.
https://www.youtube.com/watch?v=5UGln73LzoM
Akela Guayin, ik doe mijn best
Ach… poepen, neuken, plassen, wandelen, zitten, staan, reizen, eten koken, afwassen, eten…etc..dat is allemaal het levens zoals mensen het werkelijk leven… maar informatie tot je nemen, studeren, overwegen, bespiegelen, kennis delen…dat is allemaal niet het leven zoals mensen het werkelijk leven?
Wil je me niet gewoon straffen Kees? omdat je zin hebt ‘de student’ op zijn plaats te zetten?
groet,
Theo schreef zijn tekst vanuit het hart, om anderen daar deelgenoot van te maken en van te laten genieten. Dat kwam helaas onvoldoende tot uiting in de daarop ontstane discussie die ik nu sluit.