Verwarring, schok, onbegrip, wanhoop – en over elkaar tuimelende interpretaties. De uiteindelijke oorzaak? De mens als wispelturige betekenisgever, die speelt met eindeloos veel mogelijkheden en onmogelijkheden. En met vuur.
De kandidaten zijn de voornaamste betekenisgevers, met de media en opiniepeilers in hun kielzog, als filters en als uitleggers. Elke kiezer bepaalt welk pakket aan zwaarwegende betekenissen verbonden wordt met welke kandidaat. De hele betekenisgevende wereld houdt een dag de adem in en het hart vast, kijkt een barre nachtwake mee en verkent in verslagenheid de gevolgen.
Hieronder staan vijf lijstjes met elementen die miljoenen betekenisgevers op uiteenlopende manieren interpreteren. Reken dan even uit wat het duizelingwekkend totaal aan combinaties van mogelijkheden is, en je begrijpt waarom opiniepeilers het mis hadden en de uitslag zo ongeveer iedereen verraste.
Waaraan wordt dan zoal betekenis gegeven? Mijn lijstjes, in steno:
DE CONTEXT VOORAF VOOR IEDERE WERELDBURGER
democratie als minst slechte praktijk
de (on)maakbaarheid van de samenleving
de drastische, ongewisse veranderingen sinds de modernisering rond 1800 op gang kwam
complexe globalisering
wereldhandel
de schade die het neoliberale stelsel aanricht, winnaars en verliezers
ideologieën
de klassensamenleving
kloof hoog en laag opgeleiden als nieuwe vorm van klassensamenleving
‘het’ volk en ‘de’ elite
stemhebbenden en stemlozen
centralisering en marginalisering
alle media
mensen met vooroordelen, mensen met afgewogen oordelen
mensen met alle voordelen
9.11 en wat daarna kwam
de bankencrisis
DE CONTEXT VOORAF VOOR DE VS
de voor- en nadelen van het tweepartijenstelsel
verpersoonlijkte presidentiële macht
de financiering van campagnes, het grote en het kleine geld
het kopen van invloed
kiesmannen/vrouwen
de Amerikaanse droom/nachtmerrie
gelijkheid nastreven en ongelijkheid voortbrengen
de familieclans en hun macht
Hollywoods mythologie, in westerns, in politieke films, in maffiafilms
de traditie van racisme, tegen joden, tegen Afro-Amerikanen, tegen Latino’s
religieuze vooringenomenheid, vooral tegen wat niet fundamentalistisch christelijk is, dus b.v. tegen moslims, en niet alleen de fundamentalisten
het debat rond levensbeëindiging, abortus zowel als euthanasie
het debat rond seksuele voorkeuren, met homohuwelijk als toetssteen
nationalisme, muren en grenzen, traditie van isolationisme
Obamacare
wapenbezit
DE CAMPAGNE
Trumps geheel eigen versie van de Republikeinse identiteit, eerst tegengewerkt, daarna geduld
Sanders’ tegengewerkte versie van de Democratische identiteit
Clintons geaccepteerde versie van de Democratische identiteit
charisma, type-casting, spin doctors
jargon versus authentiek zijn
loze beloftes
feiten en leugens
grofgebekt optreden oogst applaus
slogans, zoals ‘Hillary in het gevang’
buitenlandse hackers
DE VERKIEZINGEN
de vuilbekkende schurk wordt held
de seksistische houding van blanke mannen
anti-feminisme
de slachtoffers van het neo-liberalisme wijzen het systeem af
de jonge linkse wegblijvers
de fundamentalistische en evangelicale christelijke keuze
impulsstemmen
DE GEVOLGEN
babyboom-generatie ’68 afgeserveerd
VS isoleren zich
de opwarming van de aarde ontkend
Poetin meer ruimte
NAVO anders bekostigd
atoombewapening blijft risico
Israël meer ruimte
Midden-Oosten aan lot overgelaten
populisme versterkt, ook elders, inbegrepen NL
het ongerichte projectiel kan inslaan
In al deze verwarring zijn er gelukkig toonaangevende betekenisgevers die herinneren aan menselijke kernwaarden. Zie de reactie van Merkel:
‘Duitsland en de VS zijn verbonden door waarden: democratie, vrijheid, respect voor de wet en voor de waardigheid van mensen – onafhankelijk van hun afkomst, huidskleur, religie, gender, seksuele oriëntatie of politieke voorkeur. Op basis van deze waarden bied ik Donald Trump nauwe samenwerking aan.’
Moraal: eigenlijk is de mensheid nog steeds bezig de nieuwe waarden te verwerken die sinds de 16e eeuw in het gedachtegoed zijn binnnengekomen:
de individuele keuzevrijheid van de Reformatie,
de gelijkheid, vrijheid en broederschap van de Franse revolutie,
de wereldwijde blik van de Verlichting op de ene mensheid.
Zo’n proces blijkt tijd te kosten. Het gaat gepaard met vallen en opstaan – en weer vallen, en weer opstaan. Dat vergt geduld. Plus een stevige dosis hoop.
rita zegt
hoi even een reactie op de gevolgen…en dat zijn de gevolgen nu Trump president gaat worden. IK was eerst ook wat anti-trump maar als hij werkelijk doet waar hij voor gaat staan vind ik sommige punten nog niet eens zo slecht. Neem b.v. de terugtrekking uit het midden oosten.. Wat voor goeds heeft Amerika nu aangericht in het midden oosten? Is het soms niet een grote leugen geweest om landen binnen te vallen wat heel vaak om olie heeft gedraaid? Neem nu bv. het land Libie en het binnenvallen hiervan waar Hillary Clinton voor een groot deel verantwoordelijk voor is. Libie met Khadaffi wel een dictatuur maar een man die door de vn was voorgedragen voor een prijs omdat hij zo goed voor de mensen was die daar woonde. De mensen hoefden geen electriciteit te betalen, onderwijs was gratis, als men ging trouwen kreeg een groot geldbedrag, er werd geen rente betaald, as men in het buitenland ging studeren kreeg men een flinke toelage, etc . Dit ging goed totdat hij een geplande munt wou gaan invoeren de gouden dinar munt en hij goud voor de olie betaald wou hebben die amerika dus niet bezit. Khadaffi was dus van plan de US dollar te dumpen. Hierna kwamen de rebellen …. door amerika in het leven geroepen? ik weet het wel zeker. Het eerste wat de rebellen deden net ls in Irak ws het vestigen van een centrale bank in Libie. Wanneer houden rebellen opstandelingen zich primair bezig met financiele zaken zoals een centrale bank? Hoeveeel mensen in het midden oosten moeten er nog sterven om de mensen de ogen te laten openen? Dus is de terugtrekking die Trump wil uit het midden oosten werkelijk zo slecht? ik denk het niet. Wat zou je voor je eigen land met al het geld kunnen doen al die miljarden die voor oorlog worden gebruikt? Ook is Trump tegen TTIP het handelsverdrag met Amerika….. eigenlijk in het leven geroepen voor de grote multinationals. En al het voedsel dat vanuit Amerika hierheen komt hoeft niet meer aan de eisen van hier te voldoen. Kippen die chloorbaden hebben gehad. Brood met een gevaarlijk plastic erin wordt dan allemaal toegestaan hier. Plus het gaat ten koste van de kleine boeren. Dus dat agendapunt is ook niet zo slecht vind ik. En is poetin werkelijk wel zo een slechte kerel? Janneke Monshouwer die bij de NOS heeft gewerkt heeft een boek geschreven hoe het nieuws verdraaid en gecensureerd wordt zodat wij als mensheid een slecht beeld van situaties landen politieke leiders krijgen… en als mens gaan wij de dingen zo geloven. waardoor het weer verantwoord is de acties die de politiek landen doen. Is de opwarming vn de aarde echt of ook een leugen? hier is ook van alles op internet over te lezen. Een paar eeuwen of eeuw terug kwamen er meer orkanen voor als nu. Ik ben in ieder geval blij dat Hillary geen president is en of ik blij moet zijn met Trump ..ik vind het een blaaskaak maar een aantal punten kan ik dus eigenlijk ook wel helemaal achter staan. Het wordt tijd dat wij als mensen wakker worden en zien wat er werkelijk gebeurt in de wereld
G.J. Smeets zegt
“Is de opwarming vn de aarde echt of ook een leugen? hier is ook van alles op internet over te lezen. Een paar eeuwen of eeuw terug kwamen er meer orkanen voor als nu.”
Beste Rita, ik weet niet waar jij kijkt op het internet. Maar probeer eens de website van KNMI. En die van KNAW (Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen). En die van SER (Sociaal Economische Raad). En die van grote verzekeraars (Munich Re, bijvoorbeeld) die natuurramp-schade dekken. En niet te vergeten die van de VN (Verenigde Naties). Overal hetzelfde verhaal: het warmt op in een historisch ongekend snel tempo. Door broeikasgassen. Vanwege mensen uitgestoot.
Waar heb je de info vandaan dat er nu minder orkanen voorkomen dan een eeuw of eeuwen geleden? De experts in USA van de NASA (National Aeronautics and Space Administration) denken daar toch anders over. En die gaan er echt niet anders over denken met een nieuwe president. Los daarvan, die experts wijzen er trouwens op dat het toenemende aantal orkanen één ding is. Het tweede ding is dat ze ook nog eens krachtiger zijn dan vroeger. Oorzaak: de globale opwarming. Kun je ook opzoeken op de website van NASA.
Het wordt tijd dat we wakker worden en zien wat er werkelijk gebeurt, zeg je. Helemaal mee eens. En dat begint met je fatsoenlijk te informeren.
rita zegt
zelfs een topmeteorologg john coleman heeft het hierover dat dit een grote leugen is….. en as je erop googled kom je hier heel wat over tegen en ergens geloof ik dat wel……maar een ieder mag voor zichelf geloven wat hij wil…
G.J. Smeets zegt
Beste Rita,
John Coleman is geen “topmetereoloog” (jouw woorden). Hij was een USA journalist die voor de voor de t.v. weersvoorspellingen heeft gepresenteerd. Kun je allemaal zelf op wikipedia nazien. Hij heeft nooit onderzoek gedaan, nooit een wetenschappelijk artikel gepubliceerd. Niks topmetereoloog, een journalist.
G.J. Smeets zegt
Beste Andrè Droogers,
sterk, de verwijzing naar het voor-waardelijke aanbod van Merkel.
Veel minder sterk vind ik wat erop volgt:
“Moraal: eigenlijk is de mensheid nog steeds bezig de nieuwe waarden te verwerken die sinds de 16e eeuw in het gedachtegoed zijn binnengekomen…”
Hoezo de mensheid? EU / USA zul je bedoelen neem ik aan. En dan nog, zelfs binnen de EU / USA zijn er heel veel mensen die lak hebben aan de “nieuwe waarden” die je noemt. Neemt niet weg dat geduld en hoop, waar je op wijst, deugdzame vluchtheuvels zijn. Met nadruk op vluchtheuvels.
kees moerbeek zegt
‘de individuele keuzevrijheid van de Reformatie’ Tja, André Droogers. Inmiddels weten we beter in de 21-ste eeuw, maar ook in de tijd van Luther en Calvijn moeten we die keuzevrijheid en persoonlijke vrijheid met een zak zout nemen. Autoritaire trekken, intolerantie ten opzichte van andersgelovigen, anti-semitisme en heulen met de corrupte wereldlijke macht waren en zijn (zie de rol van Evangelicals bij de laatste verkiezingen in de VS) ook in reformatorische kringen niet vreemd.
http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4081908/2015/06/19/Was-Luther-de-wegbereider-van-Hitler.dhtml
http://www.isgeschiedenis.nl/luther-500-jaar-reformatie/luther-duitse-boerenoorlog/
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/24936/johannes-calvijn-1509-1564.html
Het noemen van de reformatie in een adem met de Franse Revolutie is een gotspe. De Verlichting richtte zijn pijlen op het obscurantisme van alle godsdienstige religies, niet alleen op dat van de rooms-katholieke kerk! Toen ik nog studeerde aan de VU (tweede helft jaren 1970 en begin jaren 1980) werd dat ook toegegeven.