In deze Corona-periode leven we op proef in een ander soort samenleving. De solidariteit is herontdekt. Iedereen is aardig voor iedereen. Oudere mensen in de buurt krijgen extra aandacht. Politici zetten hun gebruikelijke meningsverschillen even tussen haakjes. Corona lijkt een handje te helpen.
De crisis duwt ons zelfs in de richting van een samenleving waar sommigen al tijden van dromen, maar die nauwelijks te realiseren leek. Het stikstofprobleem lost zichzelf even op doordat industrieën op halve kracht werken, vliegtuigen aan de grond staan en autowegen leeg zijn. Zelfs de liberale premier, die eerder grapte dat je voor visie naar de opticien moet, heeft het er nu over dat de samenleving na Corona een heel andere zal zijn. Wat volgt heet bij hem ‘het nieuwe normaal’. Nog stugger: ons land is volgens de premier ‘in de kern diep-socialistisch’.
Maar dan is er toch ineens een opvallende opinie, in schril contrast met al dit geluk bij een ongeluk.
Sommige opiniemakers en schrijvers van ingezonden brieven willen namelijk een snel einde aan de quarantaine. De economie moet volgens hen zo spoedig mogelijk weer op de oude toer gaan draaien. Ze zeggen er luid en duidelijk bij dat zo’n snelle herstart meer slachtoffers zal veroorzaken dan nu het geval is, maar ze vinden dat de economische voordelen daar tegenop wegen. Corona-patiënten zijn bovengemiddeld oud en daarom redeneren ze dat patiënten die nu overlijden sowieso al op weg naar de dood waren. Alleen komt die ietsje vroeger. So what, een statistisch nuanceverschil. Gaat heen. Corona helpt een handje…
Ik dacht: wat krijgen we nou? Wat voor waardenpakket zit hier achter? De voorstanders van een snel einde van de quarantaine lijken de waarde te hanteren dat de mensen er zijn voor de economie van het land, niet andersom. Hun realisme zegt: dood ga je sowieso en de overlevenden moeten weer snel verder kunnen met produceren.
Ik moest denken aan het ‘Deltaplan Waarden Eerst’ dat Hans Alma, Christa Anbeek en ik anderhalf jaar geleden lanceerden. Voor mij was het Deltaplan de praktische uitwerking van mijn boekje ‘Speltherapie voor verward Nederland’ (AUP, 2018). We vonden toen als initiatiefnemers dat de samenleving schreeuwt om een debat over de kernwaarden die de toekomst van land en wereld moeten aansturen.
Om het idee handen en voeten te geven, wilden we mensen met uiteenlopende waardenpakketten bij elkaar zetten voor een open dialoog. We dachten daarbij aan denktanks over de volgende thema’s: integratie, nationale identiteit, duurzaamheid, levenseinde, onderwijs en zorg. Voor elk thema wilden we deelnemers vinden in vijf sectoren: wetenschap, politiek plus ambtenarij, media, levensbeschouwingen, en uiteraard het werkveld van het thema.
We gingen van start met een druk bezocht en geanimeerd symposium in de Utrechtse Geertekerk. Maar helaas, uiteindelijk lukte het niet de beoogde doelgroepen bij elkaar te brengen. Onze netwerken waren te klein, we waren te ambitieus, de tijd was nog niet rijp, of… Wat rest is een website, het vlammetje dat het idee levend houdt: www.deltaplanwaardeneerst.nl
De oproep de Corona-quarantaine kort te houden laat bij mij dat vlammetje weer opflakkeren. Het voorstel vormt een nieuwe aanleiding. Maar veel belangrijker: uiteindelijk gaat het om de actuele vraag: hoe gaat de samenleving er na Corona uitzien? Wat wordt ‘het nieuwe normaal’?
Zonder een discussie over kernwaarden blijven we hangen in een schijndebat over korte-termijndoelen, met als verzwegen vooronderstellingen de oude waarden van voor Corona – waarden die juist bijdroegen aan het ontstaan van de crisis.
Werk aan de waardenwinkel! Corona helpt een handje!
